Norðurland - 24.08.1912, Blaðsíða 1

N ORÐURLAND.
36. blað.
Símskeyti til „Nls“
í dag.
Aþingi.
Steinolíumálið. Nú i vikunni, er
þingið var i þann veginn að Ijúka
störfum sinum, barst þvi erindi frá
kaupmönnum i Reykjavík um að gera
lög um það, að landið tæki að sér
einkasölu á steinoliu. Ráðherra erá
móti þessu og nokkrir fleiri, en þó
var afgreitt jrá neðri deild i gær
frumvarp um að veita stjórninni
heimild til að taka einkasölu á stein-
oliu fyrir landið; þó nær leyfið
ekki nema til ársloka 1913. Frum-
varpið er til umræðu i efri deild i
dag, og eru likur til að það verði
samþykt óbreytt jrá neðri deild.
Farmgjaldslög eru i þann veginn
að verða afgreidd af þinginu.
Happdrætti.Löginum stojnun happ-
drættis fyrir ísland eru afgreidd frá
þinginu; voru þau samþykt óbreytt
i efri deild, eins og þau komu frá
neðri deildinni. (Pau verða birt i
næsta blaði „Nls.“
Þinginu verður liklega slitið ann-
að kvöld.
»Austri« fer ekki frá Reykjavík
fyr en á rnánudagsmorgun.
X
„Grettis-glíman.“
Glíman um íslandsbeltið fór fram í
Reykjavík 16. þ. m. Sjö menn tóku
þátt í glímunni; voru þrír þeirra úr
flokki Stokkhólmsfaranna, þeir Sigur-
jón Pétursson, Kári Arngrímsson og
Guðmundur Kristinn. Hallgrímur glímdi
ekki.
Urslit glfmunnar urðu þau, að Sig-
urjón Pétursson vann beltið, í 3. sinn.
Næstur honum var Kári Arngrímsson,
en ekki hafa greinilegri fregnir enn
borist af glímunni.
X
Ólympiufararnir
íslenzku eru nú komnir heim fyrir
nokktu. Þeim var haldið samsæti í
Reykjavík, er þeir komu, og fagnað
þar hið bezta, enda hafa þeir til þess
unnið, þótt þeir fengi engan lárviðar-
sveig í Stokkhólmi.
Þess er getið f sunnanblöðunum síð-
ustu, að Frits Hansen, formaður dönsku
Ólympíunefndarinnar, hafi kært íslenzku
fþróttamennina fyrir sendiherra Dana
f Stokkhólmi, fyrir það, að þeir hafi
neitað að ganga undir dönskum fána
og þrjózkast við sig. Hafði sendiherr-
ann sent kæruna ti! utanríkisráðherra
Dana. Sigurjón Pétursson, sem einkum
var fyrir fslenzku sendimönunum,
gagnkærði þá Frits Hansen fyrir yfir-
gagn og rangindi við þá, og er sagt
að Hansen muni hafa lítið vaxið af
þessum málum.
J n í Múia
er kominn til Reykjavíkur fyrir
nokkru, en er þó ekki orðinn heill
heilsu enn,
Akureyri, 24
Steinolía.
Það má telja tfðindi, sem áður er
auglýst hér í blaðinu, að steinolfa
hefir stigið um 5 krónur hvert fat,
eða sem næst 2 aura pundið. Stein-
olía er ein sú vara, sem ekki tekur
snöggum verðbreytingum, og að þessu
sinni er ekki sýnileg nein eðlileg á-
stæða til verðhækkunar á henni. Sagt
er, að hún hafi hækkað í verði um
allan heim. Virðist þá auðsætt, að
einokun sé komin á hana með sam-
tökum námasigenda, allra sem nokk-
ur áhrif geta hatt á heimsmarkaðinn.
Og þá er eins líkiegt að hún geti
hækkað enn til muna, ef eftirspurn
minkar ekki, og að sjálfsögðu, ef hún
vex. En svo getur farið, ef diesel-
vélaskipunum fjölgar hraðfara. Stein-
olían hefir þó sinn keppinaut, þar sem
rafmagnið er og jafnvel gasið. Það er
enn brent ógrynni af steinolfu í heim-
inum, þar sem eins ódýrt væri að kema
á raflýsingu eða gaslýsingu, og ekki
er ólíklegt, að svo mikil verðhækkun
steinolíunnar sem nú er um að ræða,
verði til þess að ýta undir hvern smá-
bæ og þorp að komast undan að þurfa
að kaupa hana til ljósa. Og þá er
rafmagnið vfðast sjálfsagt f staðinn.
Raflýsing Akureyrar.
Það hefir áður verið nokkuð hugsað
um að koma á raflýsingu hér í bæn-
um, en nú hafa bæjarbúar sérstaka á-
stæðu til að vakna á ný til umhugs-
unar um það. Verðhækkunin á stein-
olíunni er svo gífurleg, að hún ein
kostar bæinn svo þúsundum króna
ágúst 1912.
skiftir, aðeins til ljósa. í þeim kaupstöð-
um, sem áður hafa verið raflýstir hér
á landi, hefir það þótt borga sig ágæt-
lega, einmitt meðan olían var í tiltölu-
lega lágu verði, og hvað skyldi þá
verða nú, er olían hefir stigið um 17
— 20 °/o?
Það voru gerðar áætlanir um það
fyrir nokkrum árum, hvað það mundi
kosta að raflýsa bæinn, með vatnsafli
úr Glerá, og mun ein þeirra ekki hafa
verið hærri en um 50 þúsund krónur.
Það eru ekki til um það skýrslur, hve
miklu bæjarbúar eyða til Ijósa, en ekki
mun langt frá sönnu að áætla, að það
séu um 700 föt á ápi, og nemur þá
verðhækkunin um 3500krónum, en það
samsvarar rentum og afborgunum af
50 þús. króna láni, sem fengist með
sæmilegum kjörum. Og þótt raflýsing-
in yrði nokkru dýrari en 50 þús., mundi
þó stórgróði að koma henni á, sam-
kvæmt reynslu annara kaupstaða hér
á landi.
Sumir hafa hugsað sér vatnsveitu í
bæinn úr Glerá, í sambandi við not-
kun árinnar til raflýsingar. Væri það
kleift, yrði hvorttveggja tiltölulega ó-
dýrara, og nú er það sýnilegt, að
vatnsleiðslan, bæði á Oddeyri og í
innbænum, er ónóg og til engrar fram-
búðar,
Bæjarstjórnin þyrfti að láta rannsaka
þetta mál enn á ný og til hlftar og
vinda að því bráðan bug!
X
Jónas Guðlaugsson
skáld hefir búið undir prentun ann-
að Ijóðasafn á Dönsku eftir sig, og
ætlar Gyldendals-bókaverzlun að gefa
það út.
XII. ár.
Útflutningur hrossa.
Þegar »Ingólfur« kom hér síðast,
um 11. þ. m., frá Sauðárkrók, hafði
hann mörg hross þaðan til útflutnings.
Þegar skipið kom hingað, var eitt
hrossið orðið svo að fram komið, að
bera varð það á land og skilja hér
eftir. Þetta vakti grun sumra um að
ekki færi eins vel um hrossin í skip-
inu og þyrfti að vera, þar eð skipið
var ekki lengra komið áleiðis, en
hrossið svo illa farið. Fór þá maður
fram í skipið að grenslast um, hversu
unv hrossin færi, og hvort fylgt mundi
vera reglugerðinni um útflutning hrossa
við umbúnaðinn. En þar var ófagra
sjón að sjá, enda sást eigi að nokkru
ákvæði reglugerðarinnar væri fylgt við
umbúnaðinn. *
Lestin í »Ingólfi«, þar sem hrossin
voru, var að vísu hólfuð sundur, en
illa og óreglulega, og var engri reglu
fylgt um tölu hrossanna í hverju hólfi;
voru í sumum hólfunum um helmingi
fleiri en áttu að vera. Ekkert hross-
anna var bundið. En þetta er þó
minst um vert. Hitt var verra, að
engar jötur voru hjá hrossunum og
ekkert vatnsíláí; var þeim gefið heyið
undir sig. Má nærri geta, hve mikils
* Á öðrum stað hér í blaðinu er prentuð
reglugerð um útflutning hrossa til hlið-
sjónar.
Allar tegundir af
eyðublöðum
banda verzlunum
fást í prentsmiðju
Odds Björnssonar.
48
Ó, hve það var hræðilegt, að það skyldi eiga að
vera dansleikur þar heima einmitt núna!
Hún gat ekki fundið neina afsökun til að neita að
vera með í boðinu, en á hinn bóginn fanst henni
að sér vera ómögulegt að dansa, vera glaðleg eða
taka þátt í samræðum, eins og ekkert væri um að
vera, meðan bréfið var sífelt að nálgast heimili
hennar. v
Hún vissi líka að þetta tiltæki hennar mundi koma
sem reiðarslag á þetta hús. Foreldrar hennar höfðu
haldið að hún lifði í ánægjuríku hjónabandi. Hún
hafði heldur aldrei kvartað um neitt við þau. ög
hvernig mundu þau hafa getað skilið umkvörtun
hennar, er hún gat ekki bent á neitt órétt, er henni
væri ger? — ekkert nema söknuð og þrá, sem hún
fann til, en sem ef til vill var öðrum ósýnilegt og
óskiljanlegt.
Hún óskaði sáran að þessi dagur væri liðinn, þessi
óttalegi, langi dagur, og svo næsti dagur og næst-
næsti — þangað til hún væri búin að fá svar manns
síns.
Hún flýtti sér að búa sig. íJað var farið að líða
á daginn og Ólafur hlaut að koma innan lítillar
stundar.
Hann þráði að finna hana; hún var viss um það.
Og þegar hún var hjá honum, þá gat hún ef til
vill gleymt öllum þessum sorglegu hugsunum. Bara
að hún gæti setið alein hjá honum! En allir þessir
45
»Sólargeisli mömmu!« litli, fallegi drengurinn
hennar!
Hún hafði nærri gleymt honum þenna síðasta
tíma.
Hin mikla, helga ástríða, sem vinur hennar kallaði
svo, hafði deyft tilfinningar hennar fyrir öllu öðru.
En nú rankaði hún við sér.
Endurminningin um barnið olli henni nú svíðandi
sársauka.
Hún mintist þess, hve hann grét sárt, þegar hún
fór. Henni fanst hún enn finna mjúku handleggina
um hálsinn á sér. Hann hélt þeim þá svo fast um
hálsinn á henni og sagði: »Mamma, farðu ekki frá
mér, farðu ekki burtu frá mér«.
Og svo hafði þann seinast stungið andlitinu niður
í koddann í legubekknum og sagt grátandi: »Farðu
nú, mamma, meðan eg sé ekki, eg vil ekki sjá þig
fara frá mér«.
Hún hafði þá varla getað slitið sig frá honutn og
verið kornin á flugstig, að fara hvergi.
Hún hafði jafnvel farið inn til Krabbe, þegar bú-
ið var að búa niður í ferðakistuna hennar og beðið
x hann að lofa sér að vera heima.
Hún hafði spurt hann, hvort hann vildi ekki að
hún yrði kyr heima hjá honum og Sveini, hún vildi
það heldur.
Ef hann hefði þá tekið því vel og sagt að hann
gæti ekki verið án hehnar, eða að minsta kosti að