Norðurland - 24.08.1912, Blaðsíða 2

Nl.
136
sum hrossin ínuni hafa notið af þeirri
gjöf. Duglegustu hrossin ein hafa ef
til vill getað etið nokkuð af heyinu,
áður en það varð niður troðið og
skemt en hin mjög lítið eða jafnvel
ekkert; og svo hlýtur helmingur gjaf-
arinnar að ónýtast, því að hrossin ný-
komin úr grænum haganum, munu ekki
hafa góða lyst á velktu og skítugu
heyi undan fótum sér, ekki sízt ef
vatn skortir líka og þau eru þyrst.
Meðan skipið lá hér og lestarrúmin
voru opin, var loftið að vísu sæmi-
lega gott þar sem hestarnir voru, en
ekki var sýnilegt, að um loftræsingu
gæti verið að ræða þar, er lestarop-
unum væri lokað.
»NI.« hefir spurt fleiri menn, sem
um skipið gengu og sáu hestana, hvern-
ig aðbúð þeirra og umbúnaður á skip-
inu hafi verið, og hefir þeim öllum
borið saman um það.
Hvernig verða nú hrossin á sig kom-
in, er þau koma á markaðinn úr þess-
ari ferð, þótt þau kunni að komast
þangað lifandi?
Markaðurinn fyrir fslenzka hesta
verður aldrei góður, meðan svo er
farið með hestana við útflutninginn,
sem hér er sagt; og því miður mun
það ekki vera eins dæmi. Alls ekki!
Og eru allir skeytingarlausir um með-
ferðina á skepnunum ? Eru bæði sel-
jandinn og kaupandinn hér á landi,
og allir sem með hrossin fara, skeyt-
ingarlausir um þau, eins og það væru
dauðir, verðlausir hlutir?
Og hvar er eítirlit útflutningsstjóra ?
Er enginn útflutningsstjóri á Sauðár-
krók, einum helzta útflutningsstaðnum
á Iandinu? Eða hvernig stendur á, að
hann gætir ekki skyldu sinnar?
Oft hafa heyrst umkvartanir um
það áður, að illa færi um útflutnings-
hesta í skipunum, og alveg eins síðan
lögin um útflutning hrossa urðu til.
Hefir þeim aldrei verið hlýtt? vcrður
mönnum ósjálfrátt að spyrja, er menn
sjá þau svona algerlega að engu höfð,
og með cngri leynd.
Svo segja sumir, að ákvæðinu um
að binda hrossin í skipunum muni
aldrei hafa verið hlýtt, og stafi það
meðfram af'því, að hrossin séu alls
ekki bandvön, og það þvf naumast til-
tök. En það er sök eigendanna sem
selja. Þeir eiga alls ekki að selja hross,
sem ekki eru bandvön, samkvæmt út-
flutiiingslögunum og reglugerðinni.
En hinum öðrum ákvæðum reglu-
gerðarinnar hefir þá líklega ekki ver-
ið fylgt stranglega heldur, tyrst sum-
ar voru brotnar, og áhugi hrossa-
eigenda (sem ættu að hafa einna
næmasta tilfinningu fyrirmeðferð þeirra)
mun hafa verið alt of lítill, að hafa
eftirlit með því, að lögunum væri
fylgt, um góða meðferð á hrossunum
í skipunum. Það er ekki nóg að hafa
góð lög, ef þeim er ekki fylgt. Og
það stendur brossaeigendunum næst
að mynda samtök, til þess að reyna
að ráða bót á þessari illu meðferð á
hrossunum og brotum á lögunum um
útbúnað skipanna, sem þau flytja,
úr því eftirlit útflutningsstjóra og lög-
reglunnar er ckkert eða ónógt.
Þetta má ekki lengur svo búið
standa. Það er eigi aðeins ómetanlegt
peningatjón fyrir landið, heldur er
það og allri þjóðinni álitshnekkir, því
að það sýnir átakanlegan siðmenn-
ingarskort hennar, hversu hún er tii-
finningarlaus fyrir skepnunum og skeyt-
ingarlaus um lög sín.
1
Ársrit
Ræktunarfélags Norðurlands
1911—1912
er nýlega komið út.
Þetta er efni ritsins:
Moritz Fraenckel (stutt grein um
hann með mynd).
Fundargerð aðalfundar 1911.
Reikningar R. N. 1910.
Fundargerð aðalfundar 1912.
Reikningar R. N. 1911.
Áburðartilraunir, eftir Sig. Sigurðs-
son.
Eldsneyti bænda, eftir Jón Jónsson.
Ræktun jarðarávaxta, eftir Pál Zóph-
óníasson.
Garðræktarfél. Reykhverfinga 1911,
eftir Baldvin Friðlaugsson.
Smælki, eftir Pál Zóphóníasson.
Yfirlit uro starfsemi R. N. 1911 til
aðalfundar 1912 (með tveim mynd-
um: trjáreit R. N. og húsi fél. með
blómgarði).
Starfsmenn R. N. 1911.
Skrá yfir nýja æfifélaga.
Merkust er skýrslan um áburðar-
tilraunirnar. Þar er skýrt frá árangri
af tilraununum með tilbúnum áburði
og mykju í tilraunastöð Ræktunarfé-
lagsins og víðar. Gefa þær nokkra
bendingu um það, hversu það borgi
sig að nota tilbúinn áburð, og margar
tilraunirnar sýna, að það getur borg-
að sig sæmilega.
Æskilegt hefði verið, að skýrslan
hefði verið samandregin að síðustu og
gerð gleggri fyrir almenning að átta
sig á henni.
Skýrslan um starfsemi Ræktunar-
félagsins 1911, eftir Jakob H. Líndal,
er og fróðleg, og ritgerðirnar eftir
þá Jón Jónsson lækni og Pál Zóph-
óníasson eru þarfar og vekjandi.
Reikningar fél. sýna, að við árslok
1910 hefir skuldlaus eign þess verið
40357 kr. 55 aurar en við árslok 1911
43573 kr. 87 aura eða 3222 kr. 32
aurum meiri seinna árið; munar það
mestu hvað æfitillaga-sjóðurinn hefir
vaxið; 1910 var hann 2212 kr. 44
aurar, en 1911 3387 kr. 44 aurar.
Skuldir fél. hafa minkað um nál.
1500 krónur (tillagaskuldir og verzl-
unarskuldir, sem fél. átti útistandandi)
árið 1911, eða nær því um þriðjung
frá því sem þær voru [910.
Það er ánægjulegt að sjá, að þessi
nytsemdarstofnun er í sííeldri fram-
för.
\
Kirkjan
Hádegismessa á niorgun.
Skýring.
Þegar einhver segir eitthvað, sem
»Heimastjórnarúlfunum« kemur illa, þá
yglast þeirogæpa: »Ósannindi!« »lygi!«
þó að það, sem um er að ræða, sé
óhrekjandi.
Heimastjórnarútburðurinn á Eyrinni
telurþað,ósannindilog »lygi« aðHeima-
stjórnarflokkurinn sé lagður niður, og
slíkt hið sama segir »Gjallarhorn«,
sem kallað hefir verið »skilnaðarvið-
rinið« af þvf, að það lofaði skilnaðar-
stefnu, er það gekk aftur hérna um
árið, en fylgir þó Heimastjórninni að
málum.
Ekki skal hér þrætt um þetta, en
aðeins birt, málinu til skýringar, sam-
þykt Sambandsflokksins á stofnfundi
hans, eins og »Lögrétta« birtir hana
7- þ. m.
Samþyktin, sem gerð var á stofn-
fundinum, er svohljóðandi:
»að þeir þingmenn úr báðum hin-
um gömlu flokkum og flokksleysingjar,
sem vinna vilja að framgangi nýrra
sambandslaga milli íslands og Dan-
merkur, gangi saman í nýjan þing-
flokk, með þeim skilyrðum:
1. að flokkurinn skuldbindi sig til
þess að vinna í sameiningu að því,
að sambandsmálið verði sem fyrst til
lykta leitt, og fylgi því fram, eftir at-
vikum með þeim breytingum á frum-
varpi millilandanefndarinnar 1908, sem
ætla má að verði til þess að sameina
sem mestan þorra þjóðarinnar um mál-
ið, og jafnframt eru lfklegar til þess,
að um þær náist samkomulag við Dan-
mörk.
2, að flokksmenn séu ekki öðrum
flokkasamtökum bundnir á þessu
þingi«.
Svö bætir »Lögrétta« við:
»Lögr. er sagt, að þeir Eiríkur Briem
og Júltus Havsteen gangi báðir í
Sambandsflokknum, svo að f honum
eru þá orðnir 33 þingmenn af 40.«
Á þessu geta menn séð sannleik-
ann. Allir gömlu Heimastjórnarmenn-
irnir voru gengnir í Sambandsflokk-
inn, nema Eirfkur Briem og Júlíus
Havsteen; varla hafa þeir haldið Heima-
stjórnarþingflokknum uppi, og allra
sízt ef þeir hafa gengið í Sambands-
flokkinn rétt eftir að hann var stofn-
aður. Þá eru allir þingmenn Heima-
stjórnarflokksins t Sambandsflokknum,
og myndun hans er þeim skilyrðum
bundin, „að flökksmenn séa ekki öðr-
um flokksböndum bundnir á þessu
þingi".
Auðvitað getur flokkurinn risið upp
síðar að nýju, en ekki með öðru móti
en að rjúfa Sambandsflokkinn.
Annars hefir »N1.« enga ánægju
af að hælast um að flokkurinn sé lagð-
ur niður, og það hefir andstygð á að
eiga orðastað við þau blöð sem sí-
ljúgandi brigzla öðrum um lygi.
5»
Gunnar Gunnarsson,
ungur maður íslenzkur, sem nokkuð
hefir fengist við skáldskap, hefir sam-
ið nýlega sögu bæði á íslenzku og
Dönsku,sem heitir »Ormur Orlygsson«.
Gyldendalsbókaverzlun í Kaupmanna-
höfn ætlar að gefa bókina út í haust,
og sagt er að hún muni og koma út
á íslenzku í Reykjavík.
Gunnar er í Danmörku, og er hann
trúlofaður þar danskri stúlku, Fransisku
Jörgensen, systur unnustu Einars Jóns-
sonar myndhöggvara.
46
hann mundi sakna hennar, meðan htin væri í
burtu! —
En hann hafði bara hlegið að henni og sagt, að
hún væri viðkvæm barnakerling, Sveinn litli og hann
gætU Vél verið án hennar, barnssorgin væri æfinlega
SVo áköf, en svo væri það gleymt eftir litla stund,
sem þau hefðu syrgt, á morgun mundi Sveinn ef
til vill alveg hafa gleymt »elsku mömmu«. Hatin
hafði sagt að hún skyldi ekki vera að setja þetta
fyrir sig, heldur fara glöð og kát að skemta sér hjá
foreldrum sínum, þeir mundu vel geta verið án henn-
ar um tíma.
Og svo hafði hann kyst hana með þessum undar-
lega umsýslubrag, sem hún hataði.
Nei, hann mundi ekki sakna hennar! Hann mundi
alls ekki gera það — alls ekki!
En Sveinn, skyldi hann geta gleymt »elsku
mömmu«? Skyldi hann spyrja föður sinn eftír
henni?
Og hverju mundi svo Krabbe svara litla, móður-
lausa drengnum sínum!
Hugsanir og myndir komu óðfluga fram í huga
hennar og gerðu hana kvíðandi; hún gat ekki hrund-
ið þeim frá sér.
Hún óskaði að Ólafur væri nú kominn til þess
að tala við hana og gera hana rólega aftur, segja
henni að hún hefði breytt rétt gagnvart honum, sem
47
hún elskaði, og gagnvart föður barnsins síns, með
því að vera algerlega hreinskilin við hann.
Gagnvart honum, sem hún elskaði! En elskaði
hún hann þá? Hún hafði ekki verið í minsta vafa
um það áður.
En nú — ó, guð almáttugur! Var það ekki leiðsla,
langur — langur draumur? Var hún nú að vakna,
einmitt nú, er það var um seinan?
Mamma, mamma, elsku matma! Hún gat hljóð-
að upp yfir" sig af angist, er hún hugsaði um, að
hún hafði afsalað sér réttinum til þessa nafns fyrir
nokkrum klukkustundum síðan.
Hún vildi fara með bainið með sér; hún átti það
engu síður en hann.
Hún ætlaði að taka barnið frá honum, ef hún
gæti, — svo að heimili hans yrði sem eyðimörk,
rænt sólskini og barnsbrosi! Nei, hann elskaði dreng-
inn sinn. Pað var þún, sem brást barninu sínu, og
hún varð að láta undan . . .
Herbergisþernan kom inn í þessu og færði Ester
bréf frá Ólafi.
»Eg kem hálfum tíma á undan hinum gestunum
í dag, til þess að geta talað við þig í næði«, stóð
í bréfinu.
Ester hafði verið svo sokkin niður í hugleiðingar
sínar, að hún hafði alveg gleymt því, að það átti
að hafa miðdegisheimboð og dansleik fyrir Lilju þá
um daginn.