Norðurljósið - 26.02.1891, Blaðsíða 1

StíprA 24 arbir
Verð: 2 krónur.
Borgist fyrir lok júlí.
Verð' auglýsing'a:
15 aura línan' eða
ðOa.hver þml.dálks.
Akuroyri 26. febrúar 1.S91.
6. ár.
4. bhið.
Hálfyrði um almennmál.
(Framhald frá 10. blaði Norðurljóssins 1890.)
II.
Enn um stjórnarskrármálib.
I>essar fáu línnur eru til framhalds grein minni i 10.
tölublaði „Norðurljóssins“ 1890, með undirskriptinni „Rang-
œingur>.
|>að er eptirtektavert þegar maður heyrir talað um
stjórnarskrármálið, síðan hinir svo nefndu «miðlunarmenn“
komu upp úr kafinu á síðasta pingi, að þeir sem miðlun-
inni fylgja bera pað fyrir sig, „að peir vilji feta sig fram
í stjórnarskrármálinu, svo eitthvað fáist, en hinir vilji heimta
allt í einu, sem ekki fáist“. J>etta gæti nú verið gott og
blessað ef allt væri hreinum hreint; pað geta verið hygg-
indi, sem í hag koma pegar við ramman reip er að draga,
að smá færa sig upp á skaptið, eða feta sig fram, sem raenn
segja. en pó pví að eins að stefnunni sé haldið í rétta átt
við hvert fótmál. sem farið er, en ekki með pví að fara í
öfuga átt og pvi síður aptur á bak, pvi pá má búast við
að maður leiði sjálfan sig út á hálan ís eða setji sjálfum
sér stólinn fyrir dyrnar til að komast einu fetinu lengra
að takmarkinu. ,
Menn efast ekki um pað, að meining „miðlunarmanna11
sé sú, að poka áfram stjórnarskrármálinu, en pví miður
er hætt við að peir misskilji stefnu sína og að peir með
henni. eða frumvarpi sínu ef pví yrði framgengt, mundu
leiða landsmenn út á hálan ís , og setja peim par með
stólinn fyrir dyrnar í framsókn stjórnarskrármálsins
framvegis, pví, með pví að leggja oss marflata undir
auglýsinguna frá 2. nóv. 1885, eins og miðlunarstefnan gjörir,
fengi ráðgjafastjórn Dana 'pað sem hún vill og hefir lengi
práð í stjörnarskrárbaráttunni, nefnilega pað, að Islending-
ar játist undir og sampykki fyrir sitt leyti pá skoðun stjórn-
arinnar, að hin dönsku grundvallarlög og par með hin
valdboðnu stöðulög frá 2. janúar 1871 séu skuldbindandi og
gildandi stjórnarskipunarlög fyrir Island, prátt fyrir pað,
pótt íslendingar hafi alls engan hlut átt að tilbúningi pess-
ara laga, sem siinnur og réttur hlutaðeigandi, og prátrtfyrir
pað, pó ekki hafi enn í dag verið fullnægt heityrði því,
sem íslendingum var veitt með konungsbréfi frá 23. sept.
1848 um jafnrétti í stjórnarsökum móts við Dani.
Aminnst skoðun stjórnarinnar gengur ljósum logum
í gegnnm nefnda auglýsingu frá 2. nóv. 1885, og par á
meðal stendur petta: „En slikt fyrirkomulag (o: stjórnar-
skrárfrumvarp alpingis 1885J mundi koma í bága við hina
núgildandi sfjórnarskipun ríkisins, og gæti ekki samrýmst
stöðu Islands í ríkinu, sem óaðskiljanlegum hluta Dana-
veldis, sem gjörir pað að verkum, að æðsta stjórn hinna
íslenzku mála, og allra mála ríkisins til samans, verður að
vera í höfuðstað vorum, eins og líka er gengið út frá í
lögum 2. jan. 1871, 6. gr.“
Inn undir allt petta og annað í auglýsingunni gengur
„miðlunarstefnan" í fruravarpi efri deildar frá síðasta
pingi.
Fasthcddni stjórnarinnar við pessa skoðun er hinn
aðaljegi óleysti hnútur í stjórnarbaráttu vorri, sem allt
málið strandar á, pví, hveruig geta menn hugsað sér al-
innlenda píngrmðisstjórn hjá oss, nema pvi að eins að
Danastjórn sleppi pví taki, að halda vonim sjerstökumálum
föstum undir ríkisráð og ráðgjafastjórn Dana, eins og hún
hefir gjört hingað tíl og sjá má af áminnstri auglýsingu
hennar.
I>að virðist vera rétt skilið mál, að par sem grund-
vallarlög Dana frá 5. júní 1849 urðu til eptir heitorði pyi,
sem Dönum var veitt í áminnstu konungsbréfi frá 23. sept
1848, til að semja stjórnarskipunarlög um peirra eigin
landsstjórn, að pau lög hafi ekki hið minnsta gildi fyrir
íslands sérstöku mál, par sem íslendingum var jafnfram^
i sama konungsbréfi hið sama heitorð veitt um stjórn sinna
eigin mála til jafnréttís við Dani, sem átti par á eptir að
fullnægja með pjóðfundinum 1851, pó pað færi á annan
veg, pví pá var komið annað hljóð í strokkinn.
Af pessu er auðsætt að íslendingar hafa í fyllsta
máta rétt til pess, að mega sjálfir semja og sampykkja
stjórnarskipunarlög um sína eigin landsstjórn, enda hafa
forvígismenn pessa máls frá byrjun og pjóðin sjálf haldið
fast við pessa réttlátu jafnréttiskröfú og ekki á neinn hátt
sampykkt eða játast undir pau stjórnarskipunarlög, sem
síðan hafa komið út (o. stöðulögin 1871 og stjórnarskráin
1874), sem Islendingar enn sem komið er eru neyddir til
að búa undir.
Ef Islendingar sleppa pessu taki í stjórnarbaráttunni,
og í pess stað beygja sig undir álit stjórnarinnar í áminnstri
auglýsingu um stjórnarskipuu landsins og stöðu pess í rík-
inu, eins og miðlunarstefnan miðar til, pá er hætt við að
peir par með mundu játast undir löggjafar og stjórnarráð
Dana og hafi sleppt úr greipum sér áminnstri jafnréttis-
kröfu og fyrirfarið fyrir alda og óborna öllum kröfum
sínum um alinnlenda yfirstjórn sinna eigin mála, og væri
pá sannarlega ver farið en heima setið.
A meðan Danastjórn sleppir eigi peirri einvaldskreddu,
er hún otar ávallt fram, að stjórnarbótarkröfur vorar
raski ríkiseiningunni eða heldur pvi blýfóstu að æðsta
stjórn hinna íslenzku mála sé I Kaupmannahöfn, skyldi
enginn liugsa að ráðgjafastjórn hér í landi, pó hún væri
skipuð undir pessu tangarhaldi samkvæmt frumvarpi
»miðlunarmanna«, yrði annað en nyt fyrir utan kjarna og
ský fyrir utan regn, sem geta má nærri, par sem Islending-
ar ættu eptir sem áður, að eiga yfirstjórn sína undir geð-
pekkni og gömlu náðinni, ekki konungs vors eins og áður
var, heldur pess i stað ráðgjafastjórnar Dana.
J>ó stjórnarbótakröfúr vorar eigi örðugt uppróðra enn
sem komið er, pá verum ekki um of bráðlátir, b í ð u m
heldur betri tíma en binda oss nýjum bönd-
u m, stefna títnans bendir ápað, að eigi muni langir tímar
líða pangað til birtir yfir pessu allsherjarmáli voru.
(Framh. síðar).
Sighv. Árnason.
Póstáætlunin.
__c . o__
O". o
í síðasta blaði minntumst vér á póstgufuskipaferðirnar;
en pað mun ekki síðnr pörf á pví að tala um landpóst-
ferðirnar, pví peim sýnist ekki að vera svo vel hagað sem
verða mætti og vera ætti. J>að mætti pó ætia, að hægt