Norðurljósið - 18.01.1892, Síða 2

9
NORÐUKLJÓSIÐ.
1892
allar um hjálp pessa, sem hjálpar þyrftu, sumpart af
því að þær vita, hve fáum hlotnast styrkurinn, en sumpart
af öðrum sökuin, t. d. af líkn við aðrar enn aumari, eða
af metnaði, enda mun það sannreynt, að ekkjur, einkum
ekkjur atorku- og nefndarmanna (sem opt fara hvað helzt
í sjó) sækja ekki um náðarbrauð fyr en í ítrustu neyð.
Reyndar ætti nú styrkur af þessum sjóði ekki að heita
náðarbrauð; en um hvað er að sækja? Um 5, kannske 10,
og mest 15 krónnr! J>að sjá allir, að slíkt er hvorki
verulegur né sæmilegur styrkur fyrir ekkju, þótt engan
föðurleysingja hafi fram að færa, og forðar lienni ekki frá
sveit. Slíkur styrkur má einungis heita g 1 a ð n i n g u r
fyrir hina allra-smáþægustu aumingja. En úr þvi svo er,
þá nær sjóðurinn ekki hálíuin tilgangi sínum, þeim að
vera verulegur styrktarsjóður.
f>að ber slæman vott um mannkærleik og félagsskap
sýslubúa, að sjóður þessi skuli svo laugan tima, svo mörg
góðæri, þrátt fyiir stórhöpp, stórkostleg aíiabrögð, margar
tunnur gulls, sífellt standa i sömu sporum — fremur til
minnkunar mannfélaginu en þeirri stétt þess til styrktar
og huggunar, sem maklegust er liðsemdar og helzt vekur
líknsemi allra dugandi manna — já, stundum hins lélegasta
lólks. Og víst ekki mega þeir sjógarpar heita. framfara-
menn og góðir drengir, sem nú á dögum koma hér að
bryggjunum með góðan hlut, ganga glaðir á land, lesa á
ekkixihirzlunni orð Jesú Krists: „Hungraður var eg
og þér gáfuð mér að eta“, en ganga leiðar sinnar
til veitingahússins — og gefa ekkert! Og þetta er þó
þ e i r r a sjóður!
M. J.
Fréttirnar í selinu.
(Upphaf af óprentaðri sögu).
( Framh.)
«Jafnvel maðurinn þekkir ekki sinn vitjunartima, held-
ur, eins og fiskarnir, festast á hinu háskalega neti, og eins 02
luglinn verður fanginn í snörunni, svo flækjast mannanna-
börn í hinni voudu tið, þegar hún kemur snögglega yfir
þau.»
Eg vissi varla hvað eg átti að hugsa þegar þessi texti
var lesiun 11 p]>. Mér fannst hanu eiga hetur við að hafa
hann íyrir undirstöðu tyrir almennri hugleiðingu eða jafn-
vel stólræðu, en líkræðu.
Piesturinn byrjaði lika eins og hanu væri að byrja
stólræðu Hann útlistaði það fyrst hvað heimuriun væri ó-
venjulega vondur, hvað lílið hér i lieimi væri skelfilega
liörmulegt, og það svo að það væri hverri maunssálu stór-
kostlega þakkavert, að hún hefði aldrei verið til. Lílið væri
eiuS'Og heíndargjöf handa manninum. þetta kæmi til af
því að mennirnir væri svo vondir, spilltir og saurgaðir, að
þeim gæti ekki anuað úthlutazt. en guðs reiði; ennfremur
at því hvað þeir væri heimskir, að sjá ekki hvað til síns friðar
heyrði, og leituðust ekki við að fræðast til fullnustu í því
góða; og að síðustu af því, hvað þeir væru bliudir, að allt
þeirra böl væri sjálfum þenu að kennu, þeir sæju ekki
bjálkann I sínu eigin auga, en gerðu úlfalda úr mýflugunni,
hvað lítið sem um væri að vera, önuðu út í syndir, heimsku-
pör og afglöp, þar sem auðsjáanlegt væri, að allt annað væri
réttara en það, seui gert hafði verið. Og þó væri til í heim-
inuui og mannlifinu ótal vegir, ótal úrræði, ótal hjálparmeð-
ul til þess, að gera lífið að sælu, þar sem væri guðrækni,
trú og gott siðferði. En í stað þess að leita þessa, sem
þeim þó væri prédikað ár epir ár, fengi menn hatur á lítinu
og heiiuinuui. yrði gremjufullir. trúarlausir og tortryggir, og
svo„ að síðustu hver öðrum til kvalar og byrði.
Eg fylgdi vel með þessari undarlegu röksemdafærslu,
og fannst eg ekki kunna við þannig lagaðan hugsunarhring,
sein þannig kom öfugur í bakseglin, og hlaut að enda með
hugsunarskipbroti, ef feti lengra væri larið. En hér var
hinn almenni hluti ræðunnar á enda. Presturinn veik nú
að hinum framliðna, en hafði fremur litið um hann að
segja. Lif lians hofði verið þannig fyrir mannasjónum. að
öll lians ógæfa hefði stafað frá einhverju hroðalegu heimsku-
pari haus í æsku; en ólánið hefði ekki, samkvæmt guðs
tilgangi, getað mýkt liann og sefað, heldur liefði það svipt
hann allri mannelsku, gert hann harðgeðjaðan. kaldlyndan
og þráan. Hann heíði aldrei neina sálu elskað, og engin
sál heldur elskað hann; þess vegna hefði hann lika fráfælzt
mennina, og leitað sér friður og huggunar í fánýtri reraldar-
vizku og í því að safna saman auðæfum. sem þó gæti ekki stoðað
hann nú. Að endingu varaði liann hina fáu tilheyrendur
við þvi, að lenda á slíkuin villigötum mannlífsins, bað guð
líknar og miskunnar fyrir hinum framliðna, og lauk svo
ræðunni.
Allir sem í kirkjunni voru, sátu, eins og verið væri að
lesa blaðagrein, eða eitthvað, sem ekkert snerti þá. Helga
ein hallaðist upp að líkkistunni, hélt klútnuin alltaf fyrir
augu sér, og grét sáran þegar á leið ræðuna.
Mér léll ekki þessi ræða. J>að var helzt á henni að
heyra. að presti hefði verið kulkalt til Jóns í aðra röndina,
en í liinu veifinu fannst það á, að hann vildi vera saunorð-
ur, en var þá fanginn og þrælbundinn í sama álitinu á Jóni,
sem kom fram hjá kerlingunni i selinu. |>að var undarlegt,
að lianu minntist ekkert á þessa sorglegu æfi, að lifa öll sin ár
sjálfuin sér og öðrum til byrði, og hið hörmulega slys, seiu
því olli. Nei, slysið varð að sjálfskaparviti, illu glappáskoti,
sem ekki bar eptir sig annað en í rauniuni makleg mála-
gjöld.
Svo byrjaði söngurinn aptur. Fjórir menn hófu upp
kistuua, og báru hana til grafar; presturinn jós hana moldu;
grafarmennirnir fylltu gröfina; svo var gengið í kirkju aptur;
sálmurinn var sungiun til enda, og gengu söngliðirnir priðj-
ungi tíðara á síðustu versunum en þeiin fyrstu.
Jarðarförin var á enda.
Svo var gengið til stofu.
Helga ein gekk út að gröfinni aptur, og horfði á hana
litla stund; það var eitthvað biturt i svipnum, en þó sorg-
hlandið og sakuaðarfullt; hún hagræddi nokkrum smáhnausum,
sein henni þóttu fara illa, reis upp aptur, vatt við höfðinu,
svo að skúfurinn í húfuuni hennar skauzt aptur fyrir öxlina,
og gekk siðan heim.
J>að var kaffi á horðum og brennivínsflaska. Mér var
boðið að vera með. og þáði eg það
„J>að mun eiga að bjóða upp ruslið eptir hann á föstu-
daginn“, sagði prestur, og sneri sér til þorbjarnar; „er það
nokkuð sem heitjr?“
„Ænei nei, það var ofurlítið rusl af fötum, reiðtýgja-
garmar, kúfort, skápur og skrifpúlt, og rækals mikið af
bókarusli; svo er rúmið hans, allra bezta rúm------------“.
,,þ>að á ekki að bjóða það upp“, svaraði Helga.
„Hvað á að verða utn það?“ spurði j>orbjörn, „það var
þó það eina, sem ofuriítil eign var í“.
„það verður líklega eitthvað um það eins og annnð í
í erfðabréfinu lians — það var sent með það til sýsluinaans-
ins rétt eptir að hann lagðist11.
„Veit nokkur hvað í því er?“ spurði prestur.
,.Nei, fiann hefir víst látið fullgera það, 1 egar hann tór
vestur fyrir hálsa í vor, því að hann var þá töluvert lengur
burtu en hann var vanur *.
„Á hann þar skyldfólk, eða hvernig er það með haim
þessa önnu á Fossum, sem hann var alltaf að finna?“
„það veit held eg enginu almennilega. Hann byrjaði
á þessu strax eptir að þau voru komin að Fossum fyrir 8
árum“.