Norðurljósið - 05.01.1893, Page 2

2
an farin ár; fjársala lítil til Englands, er orsakaðist
einkum af skorti af fltandi fóðri handa sláturfjenaði á
Englandi, sökum haustrigninga. Fiskmarkaðurinn á
Spáni hartnær lokaður, tilraunirþó gjörðarfrá dönsku
stjórnarinnar hálfu, til að fá lækkun á innflutningstoll
á Spáni, en samningar ekki komnir í kring fyr en í
nóvembermánuði.
Heilsufar var almennt heldur gott.
Af bókum, sem út hafa komið á Arinu má telja:
Skáldskaparritin: »Guðrúnu Osvífsdóttur«, söguljóð,
eptir Brynjólf Jónsson, »Randíði í Hvassafelli«, sögu
frá lokum 15. aldar, eptir síra Jónas Jónasson og »Of-
an úr sveitum«, nútíðar smásögur eptir óþekktan liöf-
und, er nefndi sig Þorgils gjallanda — og sagnaritin:
»Landfræðissögu íslands« eptir Þorvald Thoroddsen
og »Sögu Jörundar hundadagakongs, eptir dr. Jón
Þorkelsson (yngra).
Yinaminnisskólinn; kvennaskóli sá, er frú Sigríður
Magnússon í Cambridge stofnaði hjer í fyrra, lagðist
niður aptur. Aðrir skólar hinir sömu og áður.
Helztu tíðindi hjer má telja þingkosningamar. Voru
þær sóttar með töluverðu kappi af þingmannaefnum,
en lakar af kjósendum, nema í Rangárvallasýslu.
Sýndu kjósendur þar lofsverðan áliuga á að njóta
kosningarrjettar síns. Ymsir öldungis óreyndir menn
eru væntanlegir á þingmannabekkina að sumri kom-
auda, og er því ekki hægt að ætla á, að svo komnu,
hvernig þingið muni skipað.
Bindindismálinu heflr þokað allmikið áleiðis á ár-
inu sem leið. Að sönnu hefur ekkl fjölgað til muna
i Templara-Reglunni, sem nú er aðalbindindisfjelagið
hjer á landi, en á hinn bóginn hafa margir prestar
riðið á vaðið og gjörzt algjörðir bindindismenn.
Af látnum merkismönnum hjer á þessu ári má telja
meðal annara: ísleif Gíslason prest í Arnarbæli, einn
hinna skörulegri kennimanna og hiklaust einn hinn
bezta barnafræðara þessa lands; Jón Björnsson prest
á Evrarbakka, valinkunnan mann, Sigurð Vigfússon
fornfræðing, Svein Sveinsson búfræðing á Hvanneyri
og Sigurð ísleifsson bónda á Barðarstöðum, alkunn-
ngt ljúfmenni og sómamann.
Úr flokki landa vorra í Danmörku höfum vjer misst
þá bræður: Yilhjálm Finsen hæstarjettardómara í Höfn
og Hannes Finsen stiptamtmann í Rípum, er getið er |
hjer síðar .í blaðinu.
-----3se-----
Vátrygging á búfje.
í illviðrum þeim, sem náðu yfir allt land í byrjun
f. m. heflr orðið stórtjón á fjenaði að ótöldum mann-
sköðum þeim, er illviðri þessi hafa valdið. — þaið er
hörmulegt, þegar einn maður missir þannig meiri hluta
fjár síns, sem opt og einatt er aðalbústofn hans, og
stendur svo blásnauður eptir. En vanalega eru engin
úrræði önnur á útigangsjörðum, en halda fjenu sem
allra lengst á haga, og getur þá hríð skollið á fyrr en
varir, svo fjenu verði ekki borgið. Mun ekki ráð, að
taka að minnsta kosti til íhugunar, hvort ekki væri
tiltækilegt að stofna almennan vátryggingarsjóð fyrir
búfje bænda um allt land, til þess að bjarga þeim, er
þannig verða hartnær öreigar á einum degi? — Vjer
munum síðar minnast á þetta efni, og væntum því
eptir góðum bendingum frá lesendunum.
N orðlendingar!
Um leið og vjer sendum yður Norðurljósið, sem
þjer haflð borið á herðum yðar næstliðin sjö ár, leyf-
um vjer oss að láta það flytja yður sjerstaka vinar-
kveðju með fullu trausti til yðar, að þ.jer sýnið því
hina sömu velvild og áður, að minnsta kosti meðan
þjer eruð að reyna það. Oss dottur alls ekki í hug
að amast við liinu nýja blaði, er nú er að komast á
fót hjá yður. Lifl það, ef mögulegt er; en vjer von-
um, að þjer sýnið oss þann drengskap, að bregðast
ekki Norðurljósinu, enda þótt þjer kaupið hið nýja
Akureyrarblað. Þeir hafa verið tímarnir, að tvö blöð
hafa hai't nóg að vinna fyrir Norðurland. — Vjer ef-
umst ekki um, að sami dugnaðurinn, er hélt tveim
blöðum uppi hjá yður fyr, livoru við annars hlið,
lifl enn,— og að þjer getið haft nóg að láta oss flytja
í Norðurljósinu, sem þurfl að berast ekki að eins fyrir
yðar augu, heldur allra landsmanna. Vjer treystum
því, að þjer sendið oss fyrst og fremst frjettir um á-
stand yðar, og þar næst ritgjörðir um ýmislegt, sem
liggur yður á hjarta og þykir áriðandi að hreyft sje op-
•inberlega.—Vjer vonum að yður iðri ekki samvinnan
við oss, og hún verði betri og greiðari eptir því sem
fram líða stundir.
Andrúmsloptiö.
Brot úr fyrirlestri.
Öll líkamleg éfni, hverju nafni sem þau nefnast,
geta komið fram í þrennskonar mynd fyrir skilning-
arfærum vorum — þau eru ýmist föst, fljótandi eða
loptkennd og er það komið undir því, hvort hitinn er
xneiri eða minni.
Þegar lilutir brenna, likami dýra rotna eða plönt-
urnar visna, eða þegar vatnið gufar upp, verða hin
föstu og fljótandi efni ekki að engu, heldur taka á
sig aðra mynd, — þær verða aö ósýnilegri gufu eða
loptefni.
Þegar vjer höfum tæmt ílát að einliverjum legi eða
föstum efnum, segjum vjer í daglegu tali, að ílátið
sje tómt, enda þótt það sje fullt engu að síður. Það
hefir að eins tekið á móti ósýnilegu •efni í stað hina
fasta eða fljótandi efnis.
Þetta ósýnilega ef'ni er loptið.
Loþtið fer inn i hverja smugu, þar sem annað efni
er ekki fyrir, enda þótt ekkert op sjáist með berum
augum. — það ryður sjer jafnvel braut milli hinna
einstöku vatnsdropa í ám og lækjum og það er meira
að segja sameinað hafinu í hinum dýpstu hyljum út-
sæfarins. Það á heima í hinum allra smæstu háræð-
um líkama vors og allra dýra og það fer út og inn
um hina allra smágjörfustu hvolfavefi plantnanna. Það
klæðir allan jarðarhnöttinn í þykkan, ósýnilegan hjúp,—
jafnt úti á reginhafi; eins og innst yflr meginlöndun-
um,,jafnt yfir hinum köldustu eins og hinum heitustu
löndum.
Að sönnu sjáum vjer það ekki, en vjer verðum ]x'y
varir við það á ýmsan hátt, einkum er það kemst í
hreyfingu. Vjer finnum þrýsting þess á líkama vor-
um og heyrum þyt vindarins. — Stundum bærist það
ekki, en stundam rennur það áfram með undra hraða.
Hinn óðasti fellibylur, er kastar húsunum um koll,
rekur fljót og vötn úr farvegi sínum og rýfur trjen-
upp með rótum, fer 150 fet á hverri sekúndu.
En jörðin, sem vjer búum á, þeytist aptur á móti