Reykjavík - 28.02.1905, Side 3

nbfe flfl* 1.0 ,;liío! a'>y I tfstd oignWilod;
setlur, hefst hann við suðnr á.i'Kritn,;
toi«T^4i>ýða,^3Minwg jiaqeia
lfar),h. Trtlinn,,heppinn, .el herilámur-
inn dæmir hann; ekki frá æru og lifi.
í umsátinni unt P. A. hafa fallið af
Japönum 11000 raanns, en 44000 orðið
sárir og óvigir (ekki allir þó til lang-
franta).
Japanar liafa nú 35000. rúsn. fanga i
haldi. — Japanar eru sárirylirþví, að
iinna í p. ,\i ejna 7f, japanska fanga,
alla horaða og við illa meðfcrð — si-
ft“lt í ofnlausuni húsum, þótt raargra
ára birgðir væru af kolum. En þeir
segja, að raörg hundruð Jsærðra Jap-
ana hafi Rusar tekið til fanga — hvar
eru þeir allir?
Herfang Japana í P. A. var:
Pöst virki og vígi 59. — Fallbyssur
stórar 54, miðlungs 149, smærri 343.—•
83,070 »umferðir« (ronnds) af fall-
bj>ssu-skotfærum. Sprengivélar 60;
Sprengiefni 3,176 pd. (dönsk). Púður
60,000 pd. Rifflar 35,252. Skammbyss-
ur 579. Sverð 1891. Hlaðin skothylki
fyrir bvssur 2,266,800. Skotfæravagnar
290. Fannvagnar 606. Ymsir vagnar
65. Reiðfæri 87. Aktygi 2,096. Raf;
ljós 17. Rafmagnsvélar 15. Telefón-
ahöld 134. Rafmagns-merkjavitar 3.
Viggirðingaáhöld 1171. Hross 1920;
Vigskip 4 (auk Sevastopol), Reitiskip
2. Fallbyssubátar og tundurskip 14. Stór
gufuskip 10. Gufusnekkjur (her-) 8.
Ymis skip 12.— Öll þessi skip sökkin.
Auk þess 35 gufuskip á iloti.
Rúsland. Með s/s »Hekla« til Godt-
haab-verzlunar barst oss »Glasgov Her-
ald« frá 18. og 20. Febr. Par er skýrt
og greinilega lýst þeim atburði, er varð
17. Febr., að Sergíus stórfursti, föður-
bróðir keisarans, var myrtur um bjart-
an dag í Moscow. Hann var að aka
heim til sin í luktum sleða. Pá koma
móti honum tvéir sleðar og tveir menn
vopnaðir í hvoriuh. Maður úr öðrum
sleðanum stökk lir hönum, er hann
mætti Sergíúsi, hljóp ýfir að sleða lianS
°15 skygndist inn í hann og sá, að stór-
furstinn var einn inni í sleðanum. í
þvi sleðinn fór hjá, kastaði inaðurinn
sprengikúlu á eftir honum inn á milli
lijólanna, og heýrðist þá bréstur
alla borgina, er húh sprakk. V;
fór í mola og Sergíus allur í smá-tætl-
ur. Ekillinn særðist og dó rétt undir
eins að kalla.
Alþýðu manna í Rúslandi varð ekk-
ert um þetta, enda kom þetta engum á
óvart þar né annarstaðar, því að bylt-
inga-miðnefndin liafði dæmt lnmn til
dauða og birt þann dóm.
Vladimir bróðir hans hafði áður
borið það af sér opinberléga, að hann
liel'ði ált nokkurn þátt í að skotið var
á lýðinn í Pélursborg 20. Jan. Var
það síðar eignað Sergíusi. En svo var
orðstír þeirra bræðra meðal almenn-
lngs, að engin illvirki eða grimd hefir
svo fram komið af stjórnarinnar hendi,
að þeim hræðrum væri eigi upptökin
ætluð.
Keisarann er mælt að byltinga-mið-
nefndin hafi dæmt til dauða og móð-
ur hans, Maríu Fedórówna (Dagmar
dóttur Kristjáns IX), og háfa tilkynt
lienni, að lnin standi næst á skrá sinni.
Morðingi Sergíusar náðist. Hann
neitar að skýra frá, liver hann sé, en
lætur vel yfir verki sinu, og var eink-
um glaður yfir því, að Sergius var
einn i sleðanum: »Hefði ég séð kon-
una hans inni hjá honum, liefði hann
sloppið i þetta sinn.«
Vladimir lagðist sjúkur, er hann frá
lát bróður síns. Keisara félst mikið
um, er bar sig þó stillilega. Hvorki
k'éíShWlíé' neÍnnH ‘ÍWgtitS-
ar þorðu að verawið jarðarförina;
k:váðu„engwm„af,íptt sinni-pú:.óhult á
almannafæri. ..Sungu þeir lionum sálu-!
messur liver heiimr hj.á sér greftrun-
ardaginn.
Lögjafningjum og frelsismönnum í
Rúslandi líkaði stórilla morðið, því að
keisari liafði rétt áður lýst yfir því, að
nú ætlaði hann að kveðja á ráðgjafar-
ping fulltrúa allra stétta í Ri'islandi^ og
óttuðust þeir, að hann mundi nú
hverfa frá þvi ráði aftur. En svo er
haft eftir keisara 19. Febr., að liann
sé einráðinn eftir sem áður að kalla
saman fulltrúaþing.
En verði þetta loforð ein, eða eigi
a,ð draga efndirnar á langinn, þáverð
ur eitthvað sögulegt í Rúslandi innan
eins eða tveggja mánaða.
11000 Japanar og Tsjungusar, ridd-
arar og fótgöngulið, eru í nánd við
járnbraut Rúsa, að baki Rúsahers, og
sitja um að brjóta þar upp braut og
brýr. Rúsar sendu flokk á móti þeim,
og hitti hann nokkra Japana og stökti
þeim á flótta; en er minst varði, um-
kringdu Japanar þá á þrjá vegu og
sluppu Rúsar undan við illan leik og
létu mikið af liði sinu. (Meira næst).
um
agninn
3ám-|élagið
og norskir sjómenn.
Rúmið hefir til þessa hindrað oss
frá að binda enda á það heitorð vort
í 7. bl., að minnast á fund sjómanna-
félagsins „Bárunnar“ um hingaðráð-
ning 50 norskra sjómanna.
Þeir skipstjórar og sjómenn, sem
þar töluðu, vóru þessir: Ottó N. Þor-
láksson, Guðm. Jónsson, Guðjón Rögn-
valdsson, Þorst. Egilsson, Einar Þor-
steinsson. — Edilon skipstj. Gríms-
son kvaðst fremur vera útgerðarmað-
ur nú en skipstjóri; Jón kaupmaður
Þórðarson talaði sem útgerðarmaði r;
Tryggvi Gunnarsson sem meðlimur
útgerðarmannafólagsins; Sigutður Sig-
urðsson ráðunautur Bún.fél. talaði, og
er hann (auka-?)meðlimur Bárufélags-
ins. Ennfremur talaði Jón ritstj.
Ólafsson með leyfi fundarins.
Það einkendi ræður allra Bárufélags-
manna, hve siillilega og sanngjarn-
lega þeir töluðu; sýndu það í öllu,
að þeir skildu það vel, að ekki tjáði
að reyna að spenna bogann of hátt
í launa-kröfum, svo að útgerðarmenn
stæðust eigi við.
Öllum var þeim létt til máls og
töluðu greiðlega, og var auðheyrt, að
þeir eru ræðuhöldum vanir úr fólags-
skap sínum.
Það sem einna óviðkunnanlegast
var, það var það, að flestir sjómenn,
sem töluðu, létu sér einkar ant um að
taka það fram, að það væri engan
veginn af því, að þeir óttuðust Norð-
menn sem keppinauta í atvinnu, að
þeir hefðu á móti ráðningu þessara
50 Norðmanna. Nei, því fór fjarri;
ekkert slíkt vakti fyrir þeim, heldur
eingöngu kvíðbeygur fyrir því, að
Norðmenn, sem yfirleitt væru svolar
irfja [{-•( / nflaacj öa t.laijiqq« ibv icóif-
®gr.idryMjönMJifia, rraiátdu j'.afVégah-ife
islétiSikíPls^m'ðnin-til^'tiryUkjúsftapar1
óreglu, serii þteft^íísl. sjóm.) anrjars
væru yflrieitt orðnir svo., frábituir.
Það var einvörðungu kviðbeygurinn
fyrir siðaspilling þeirri, sem Norð-
menn mundu leiða inn í landið. Því
að svo mikið sem Bárufél. hefði gert
sór far um að efla bindindi og bæta
siðferði meðlima sinna [og það er
dagsanna og félagið á lof og heiður
fyrir þaðj, þá var svo að heyra, sem
rhargir mundu þó enn svo veikir á
svellinu, að þeir gætu ekki staðist það
að sjá fáeina dtukkna Norðmenn, án
þess að falla sjálflr fyrir freisting-
unni til að gera sjálfa sig eins.
Einn ræðumaður hafði verið sam
tímis 100 norskum skipum á Siglu-
firði í fyrra sumar og gaf ófagra lýs-
ing á framferði norskra sjómanna
þar, og taldi norska sjómannastétt
yfirleitt drykkjusvola og ribbalda.
Auk þess væri auðvitað, að það
sem hingað kæmi upp nú af norsk-
um sjómönnum, yrði lélegasta rusl,
afhrak lýðs, sem ekki ætti annars úr-
kosta. Útgerðarmennirnir, sem hefðu
ráðið þá, hlytu að borga þeim fargjald
hingað, og þar af leiðandi yrðu þeir
að borga þeim lægra kaup hór, en
íslenzkum sjómönnum. En Noregur
hefði ekki of mikið af fólki, svo að
auðsætt væri, hvernig þeir menn
mundu vera, er hingað leituðu upp
á þessi kjör.
Það kom fram r ræðum allra, sem
töluðu, að það mundu vera tveir út-
gerðarmenn i Rvík, sem hefðu ráðið
þessa 50 Norðmenn, sem von væri á.
EDginn nefndi þá; en gefið var í
skyn, að það væru þeir tveir útgerð-
armenn, er einkum hefðu ónýtt sam-
tök sjómanna og útgerðarmanna um,
að ráða menn upp á hálfdrætti í stað
fasts kaups, með því að bregðast
samtökum í þá átt, og vóru allir,
sjómenn, skipstjórar og útgerðarmenn,
samdóma um, að hálfdrættis-ráðning-
in sé langróttlátasta ráðningarað-
ferðin.
Nú þótt annaðhvort kurteisin væri
of mikil eða einurðin of lítil, til að
nefna þessa útgerðarmenn, þá vóru
þó nöfn þeirra hvísluð í eyra þeim
er eftir spurðu, enda öllum skiljan-
legt og vitanlegt, að hér var átt við
þá kaupmennina Geir Zoéga og Th.
Thorsteinsson, tvo stærstu útgerðar-
menn bæjarins. Á fundinum vissi
enginn annað en að allir þessir 50
Norðmenn væru ráðnir af Matthíasi
Þórðarsyni fyrir þessa tvo útgerðar-
menn eina; en vér höfum síðar fengið
að vita, að þeir eru ráðnir af 4 út-
gerðarmönnum við Faxaflóa: inurn
tveim nefndu kaupmönnum í Rvík og
af Ágúst kaupm. Flygenring í Hafn-
arflrði og Duus verzlun í Keflavík.
Edílon Grímsson skipstj. gat þess, að
haim hefði haft dálitla reynslu af Norð-
inönnum sem hásetum og lét vel yfir þeim.
Sagði að 50 Norðmenn á þau skip, sem
| fl-rdöcj ttnfd iflflún iteij irmv jirasaalsert
mundi nema u%n ^wg;4
^B^V^ffl5»l®ÍSÍftPihlí3}»18ÍFk
o£ yi.t á, a.A beita, þfiUfu þa væri sk-ijis^r-
úm vorkunnaríaust að hafa stjórn á fólki
sínu; vandræoalaust að hafa hemil á 2—3
óreglumönnum á skipi, eða reka þá burt;
en auk þess engin sönnun fyrir, að allir
þessir Norðmenn yrðu óreglumenn. Sér
fyndist það vera að gera of lítið úr ísl.
sjómönnum og skipstjórum og þeirri roenn-
ingar og siðferðisbót, sem Bárufélagsskap-
urinn hefði komið á meðal sjómannastétt-
ar vorrar, að vera hrœddir við siðspilling
ísl. sjómanna fyrir það, að ein 16 skip eða
svo hefðu svo sem 3 norska háseta, þar
sem fólkstala á skipunum mundi vera um
og yfir 20 á skipi.
Tryggvi Gunnarsson gat þess, að það mundi
vera landstjórnin, sem hefði sent Matth.
Þórð. til Noregs til að ráða hingað norska
sjómenn. Hann gat eigi annað skilið, en
að landinu hlyti að vera ábati í því að fá
hingað ódýran vinnukraft. Sanna ástœðan
til ágieinings milli útgerðarmanna og sjó-
manna í þessu máli væri eiginn hagur
hvorra um sig.
Þessu mótmæiti þegar einn sjómaður
(G. J.); hér gengi sjóm. ekkert til nema
umhyggja fyrir siðferði stéttarinnar.
Ed. Gr. gat þess, að kaupgjald væri lægra
hjá Norðmönnum en oss. en að hann hefði
heyrt, að þessir 50 væru ráðnir upp á á-
líka kaup og títt væri á norskum fiski-
skipum.
Jón Ólafsson ritstj. skýrði frá, að það væri
ekki ré-tt hermt hjá Tr. G., að land-
stjórnin hafi sent M. Þ. til að ráða hing-
að sjómenn. — Siðasta alþingi hefði veitt
fé til að efla innflutning í landið, með því
einkum að gera kunnuga i útlöndum
atvinnuvegi vora og arðsvonina af
þeim. Það væri skylda landstjórnar-
innar að framkvæma þessa ályktun þings-
ius, og sér væri kunnugt, að hún væri að
)áta semja rit þessa efnis, sem væri nokk-
uð á veg komið og ætti að birtast á út-
lendum tungum. Þetta næði auðvitað jafnt
til a 11 r a atvinnuvega, svo sjávarútvegs
sem landbúnaðar, enda helði tillagan
komið frain frá einum fulltrúa eins stærsta
sjávarsíðukjördæmis, Dr. Yalty Guðmunds-
syni, 2. þm. Gullbr. og Kjósarsýslu. Sam-
kvæmt þessu hefði landstjórnin hér, er M.
Þ. fór til Noregs, veitt honum einhvern
dálítinn styrk sem kunnugum og nokkuð
reyndum sjómanni, til að gera kunnugan
þar í landi sjávarútveg vorn. En auðvit-
að hefði landstjórnin ekki falið honum að
ráða hingað menn. Þaðliefðu náttúrlega
þeir útgerðarmenn gert, sem mennirnir
væru ráðnir fyrir.
Sjómenn hér í kvöld hefðu talað drengi-
lega, stillilega og sanugjarnlega um málið.
Það væri að eins eitt atriði, sem hann
kynni ekki við; það væru þessar eilífu full-
yrðingar um, að það væri að eins um-
hyggja fyrir siðferðinu, sem gerði sjómenn
andvíga þessum innflutningi 50 Norðmanna,
og að atvinnukeppnin ætti hér ekkert
skylt við
Það væri miklu réttara og hreinlegra, áð
sogja sem satt væri, að það væri atvinnu-
keppnin, og hún ein, sem hér réði málum
— og það því fremur sem þetta væri ekk-
ert Ijótt; þvert á móti væri það réttur
hvers manns og hverrar stéttar, og skylda
við sjálfan sig, að vernda atvinnuvog sinn.
— Þessa siðferðishættu yrði hann að skoða
annaðhvort sem fyrirslátt eða þá ástæðu-
lausan ótta. Kvaðst þekkja Norðmenn vel,
einnig norska sjómenn. Árin 1877—80
hefði hanu verið á Austurlandi, og þá
hefðu verið þar áEskif. og Seyðisf. norsk-
ir síldveiðamenn, sum sumrin 100—150 skip,
Reynsla sín hefði verið, að þeir væru engu
drykkfeldari en ísl. sjómenn; því að þótt
ráðendur ættu, væri svo fáir, að ekki
Bárufélagsmenn væru yfirleitt fyrirmynd