Reykjavík - 29.04.1905, Page 2

86
KR. KRISTJÁNSSON,
SkólaTÖrðustíg 4,
smíðar manna bezt húsgögn og gerir við
— Þakkarávörp eru að eins tekin í
blaðið gegn borgun fyrir fram.
— Smáleturs-auglýsingar, með
fyrsta orði feitu, kosta 3 au. orðið (ekki
yfir 15 stafi); minsta auglýsing "25 au. Þær
yerður að borga fyrir fram.
— Gjaldkerastörfum „Reykjavíkur11
gegnir (fyrir Sigfús Eymundsson) fyrst. um
sinn bankabókari Olafur Daviðsson.
Hittist til viðtals í Landsbankanum kl.
4—5 síðd. Blaðið má 'einnig borga í af-
greiðslustofu þess.
Heimsendauna milli.
Rúslancl. 31. f. m. komu sam-
an marskálkar aðalsstéttarinnar rús-
nesku, og er það talin afturhalds-
samasta samkunda í öllu Rúslandi.
Þeir létu í ljósi, að eini vegurinn til
viðreisnar landinu væri að kveðja
þjóðkjörna fulltrúa á þing og fá því
í hendur fjárforráð þjóðarinnnar. Ekki
hefir þetta þó bitið á keisara fremur
en annað. Þá er ráðherrar hans
létu nýiega í ljós við hann, að nú
væri ekki annað fyrir, en semja um
frið, þá svaraði hann: „Ef égundir-
skrifa friðarsamning með hægri hend-
inni, verð ég samstundis með vinstri
hendinni að skrifa nafn mitt undir
að ég segi af mér keisaratign.“
— 28. f. m. féllu rúsnesk ríkis-
skuldabréf niður í 85; daginn eftir
í 83, og 30. f. m. í 82.
— Parísar-fregnriti Bourse Gazette
í Pétursborg segir, að það hafi kom-
ið yfir menn eins og bruma úr heið-
ríkju, er það vitnaðist, að franskir
menn, sem eitthvað geta við sig
sparað, keppist hver um annan, þótt
leynt fari, að fá að vera með að
lána Japönum fé. Við þetta má
bæta því,segirParísar-fregnriti Times’,
að franskir menn hafa þegar keypt
undra-mikið af japönskum ríkisskulda-
bréfum, og ef Japanar leituðu láns
í Frakklandi, yrði að Hkindum fram
boðið 20 sinnum meira fé, en þeir
bæðu um.
— Þá er Rúsakeisari vildi ekki
hlíta ráði ráðgjafa sinna og ieita friðar-
samninga, sagði Sakharoff hermála-
ráðherra af sér, en Sukkomlinoff
hershöfðingi var gerður hermálaráð-
gjafi í staðinn.
— Tilræði við keisarann. 3.
þ. m. var tilraun gerð til að ráða
Rúsakeisara bana, en henni varð af-
stýrt. Keisari veitti þann dag áheyrn
ýmsum herforingjum, og meðal ann-
ara var maður í ofursta-búningi, er
hleypt var inn; en verðirnir urðu
þess varir, er hann gekk inn, að hann
hafði ekkert sverð við hlið. Veittu
honum því eítirför og náðu honum
í því hann gekk inn úr dyrunum á
salnum, þar sem keisari var inni.
Þeir höfðu þegar hendur á honum,
áður en hann komst fram til keisar-
ans, og fundu á honum tvær sprengi-
kúlur, er þeir náðu af honum áður
en hann gat kastað þeim.
— Kólera geisar í nágrenni Póturs-
borgar og alt austan frá Moskóv. —-
í Moskóv héldu læknar fund, og lýstu
yfir því, að þeir tækju ekki þátt í
neinum heilbrigðisnefndum, er settar
yrðu til að sporna við kólerunni, og
ekki mundu þeir heldur gera neitt
til að framkvæma fyrirmæli slíkra
nefnda, meðan stjórnarfar væri óbreytt
í Rúslandi og ekkert rýmkað til um
frelsi þjóðarinnar.
— Stríðift. Það er nú komið á
daginn, sem reyndar vitta mátti, að
öll in stóru orð keisaians um að
bjóða út í vor 400,000 hermanna af
nýju á Rúslandi og senda austur,
hafa verið hreystyrðin ein. Nú játar
stjórn keisarans, að eins og ástandið
só heima fyrir í Rúslandi, geti ekki
komið til mála neitt stórútboð hers
í ár. Er nú það minna úr orðið, að
talað er um að tína saman lítilræði
úr hverju héraði, alls einar 50 þús-
undir af öllu Rúsiandi, og senda austur
til liðs við Linievitsj, til viðbótar við
þær 250,000 eða minna, sem ætla
má að hann hafi nú af liði. Með
þessu er honum svo ætlað að reyna
að fara undan í flæmingi og „þreyta
Japana“. En ekki telur Times gott
að sjá, hversu það megi takast með
svo iitlu liði.
— Japanar búast við að hafa
1 milíón manna undir vopnum í
Mandsjúrí fyrir haustið.
— Eystrasalts-flotinn fyrsti og
annar, undir forustu Rossjdestvenski’s
aðmíráls, hélt austur um Malacca-
sund fram hjá Singapore 8. þ. m.
Það voru 47 skip alls, og ætla menn
að verið hafi 37 her'skip og 10 kola-
skip og önnur flutningaskip. Flotinn
fór hægt, hafði 5 mílna ferð, en 12
njósnar-herskip japönsk fóru spölkorn
á undan. Flotinn héit austur til
Anamba-eyja, sem Hollendingar eiga;
þær eru á að gizka um 120 enskar
mílur norður og austur frá Singapore.
Hollendingar vilja ógjarnan styggja
Japana, og sendu þeir því þegar her-
flota á stað frá Borneo, til að skora
á Rúsa að halda áfram leiðar sinnar
og liggja ekki fyrir akkerum í land-
heigi við Anamba-eyjar.
Misjafnt er til getið, hversu Rosj-
destvenski muni ætla að haga ferð
sinni. Um það ber flestum saman,
að skip hans sé svo iiia á sig komin,
að hann só lítt fær til orrustu, fyrri
en hann hefir gert við þau og hreins-
að þau. Ætla sumir, að hann muni
reyna að ná til Saigon, sem er hafnar-
borg sunnan til á Annam, en það
land eiga Frakkar; muni hann reyna
að hreinsa þar skip sín og gera við
þau. En það væri ótvírætt brot á
hlutleysi, ef Frakkar leyfðu það, og
því telja flestir ólíklegt að hann taki
þetta ráð. Ætla því margir, að hann
muni reyna að komast austur úr
Sínlandshafl austur um Brasilíu-sund,
en svo nefnast sundin milii Suiu-
eyjanna, er liggja milli Borneo og
Filippus-eyja; þaðan austur í Kyrra-
haf og sigla svo fyrir austan Filippus-
eyjar og reyna að ná norður til
Vladivostok. En Japanar hafa her-
skip a verði í öllum sundum, er austur
liggja. En aðalfloti þeirra var á
suðurleið frá Hong-Long, er síðast,
fréttist (12. þ. m.).
Fyrirlestur um spíritismann
hélt Einar ritstjóri Hjörleifsson á Þriðju-
daginn var. Fyrirlesturinn var prýðilega
fiuttur og lót vel í eyrum sem varnarræða,
en að efni tíl var hann mjög bágborinn.
Ræðumaðurinn kómst iítið sem ekkert
inn á in „dularfullu fyrirbrigði“ spíritism-
ans, en sagði frá tveimur vitrunum fram-
liðiuna eftir bók A n g e r s um „Persónu-
leik mannsins og ódauðleika hans.“ Af
annari sögunni var ekki liægt að draga
neina ályktun um ódauðleikann og hin
sagan var sem sönnunargagn tnjög vafa-
söm. Hún var um mann, er átti að hafa
séð systur Sína látna birtast sér, þó ekki
í líkklæðunum né eins og liðið lík, heldur
eÍDs og hún var í fullu fjöri, en með blett,
rispu eða skeinu hægra megin á' nefinu,
er hún fékk af móður sinni, er hún var
kistulögð og enginn átti að hafa vitað um
nema móðirin. Þetta er sönnunargagnið
sem á að vera. Stúlkan birtist ekki eins
og hún lá í kistunni, nema að því er þessa
rispu snertir. Og rispu þessa nefnir sögu-
maður og faðir hans og Einar í fyrirlestr-
inum rispu, blett, eða skeinu, svo ekki er
nú merkið ákveðið. Faðir og bróðir sögu-
manns votta að hann jafnharðau hafi
snúið heim, því maðurinn var á ferð, og
sagt frá þessum fyrirburði. Það kom mjög
á móður hans, er hann sagði frá rispunni,
og lét hún í Ijós, að enginn hefði getað
vitað um liana nema hún. En sag-
an greinir alls eklci frá, að hún hafi verið
ein um að kistuleggja og að enginn annar
hafi getað séð blettinn eða rispuna. Og
móðirin skýrði ekki frá því undir eiðstil-
boð né heldur sögumaðurinn, að hann
hefði ekki getað fengið neina vitneskju
um rispuna. Svona er sönnunargagnið; á
þessu ætlaði ræðumaður að leyfilegt væri
að byggja trúna á ódauðleika sálarinnar.
Sér er hver skarpskygmn.
Fyrirlesturinn var hálfgert trúar- og
kristniboð, með hnút.um og slettum í garð
þeirra manna, er leyfa sér og hafa íull-
næga ástæðu til að efast um vizku og
„vísindi11 þeirra spiritista. Ræðumaður
komst ekki einu orði inn á in „dularfullu
fyrirbrigði11 sjálf, er hann svo nefnir, hvað
þá heldur að hann segði svo frá þeim, eða
reyndi að skýra þau svo, sem honum eðii-
lega bar að gera. Honum bar þá fyrst að
skýra frá inum ýmsu fyrirbrigðum og lýsa
þeim vel og nákvæmlega. Svo átti hann
að spyrja að orsökunum að þeim, og það
er enginn vafi á, að það má sýna fram á
eðlilegar orsakir að flestum þessum fyr-
irbrigðum, or spíritistum þykja svo dular-
full. Og þó einstaka fyrirbrigði sé enn
sem komið er, hvorlci svik né sjálfsblekk-
ing og ekki sé e n n þ á hægt að skýra þau
á eðlilegan hátt, er ekki loku fyrir skotið,
að þau stafi samt af eðlilegum ástæð-
um þessa heims, en ekki annars heims or-
sökum. Fyrst þegar menn eru gengnir úr
skugga um þetta, hafa menn vísindalega
séð leyfi til að leita að orsökunum ann-
ars heims, en fyr ekki._
Það var auðheyrt á allri framsetning
ræðumanns, að hanu bar ekki mikið skyn
á vísÍDdalega Og rökrétta framsetningu
né heldur á sönnunargildi einstakra stað-
reynda. Fyrirlesturinn varð því að mestu
leyti lap eftir öðrum og þá einkum ýms-
um prestum. Ed það er að fara í geitar-
hús og leita ullar að leita til þeirra í
sálarfræðilegum efnum. Það var auð-
heyrt, að ræðumaður notaði sömu aðferð-
ina og flestir viðvaningar á vísindabraut-
inni, að hann reyndi að hengja sig í nöfn
hinna og þessara visindamanna eins og
t. d. Wallace, en nú er maður þessi,
þrátt fyrir hina visindalegu verðleika sínaT
orðinn hálfgeggjaður, eins og þeir vita
sem þekkja og lýsir sér í því, að helztu
vísindamenn nú á Englandi alltaf eru að1
mótmæla getgátum hans, t. d. út. af síð-
asta riti hans „Maus plase in universe.“
Eg gat ekki varist þess að brosa, þegar
ræðumaður lýsti því hátíðlega yfir, að
spíritisminn væri langmesta og markverð-
asta hreyfingin í andans heimi nú á síðarí
tímum, þar sem hún vitanlega í öllum
löndum er, og það að verðleikum, fyrir
litin af öllum þorra samvizkusamra vísinda-
manna. Ræðumaður ætti að hugsa betur
um o r s a k i r n a r að hinum „dularfullu“
fyrirbrigðum áður en hann talar næst.
Annars kynni hann, eins og hann sjálfur
komst svo fagurlega (!) að orði, að þurfa.
— „að kyngja grantnura. sem hann sjálf-
ur hefir spýtt i.“ Aiulitor.
Eftir vanda.
—:o:—
HaIaröfu-l)löðin(Ísaf.-Fjallk.-Þjóðvilj.)
eru ápreifanlega málgögn lyginnar.
22. f. m. stóð í »ísaf.«: »Z)r. Valtýr er
ná genginn úr Hafnarnejndinni.v. Og
svo beit hvert málgagnið hans í skottið
á öðru og fluttu fregnina: Valtýr er
genginn úr sýningar-nefndinni.
Ilvort Yaltýr hefir logið pessu í mál-
tól sín, eða pau logið pví upp sjálf-
krafa, skulum vér alvcg ósagt láta.
Kn hæfulaus lygi er pað.
Í0. p. m. var Dr. Yaltýr enn í sýn-
ingarncfndinni og engin lírsögn frá hon-
urn komin.
Þetta er enn eitt af púsund dæmum
upp á ráðvendni og sannsögli pessara
blaða.
Petta er eftir vanda.
Amerískt húmbúg.
— :o: —
Ameríkumenn kunna að gera húmbúg,
og þeir eru svo séðir, að vandi er að sjá
við þeim, að þeir t. d. narri sér ekki út
alveg ókeypis auglýsmgu, með því að koma
mönnum til að tula un sig.
Hr. Eihar Hjörleifsson hefir lært af Mr.
Barnum, en hanu gerir betur Hann kræl-
ir sér ekki að eins út ókeypis auglýsingu,
heldur lætur fólkið borga sér peninga —
70—80 kr. á kveldi — fyrir að birta þvi
auglýsing um gróðafyrirtæki sitt.
Hann kvað nefnilega hafa tekið saman
eða þýtt bók um andatrú, sem verið er
að prenta í ísafoldar-prentholu. Til að
auglýsa bókina sem bezt, undirbýr liann
jarðveginn fyrst með dáleiðslu-tilraunum
og uppvakningar-kukli eða svipa-særingunu
Dálítið er talað um þetta í bænum — en
ekki nóg. Þá fer „ísafold11 á stað roeð
„dularfull fyrirbrigði“, fáranlegan hjátrúar-
samsetning, som hún gefur út fyrir „vís-
indalegar rannsóknir11. Þá fara önnur blöð.
að gera gys að flóuskunni. Nú skortir
ekki umtal í bænum — og verður sjálf-
sagt út um alt land.
Þá er jarðvegurinn undirbúinn fyrir 25
aura „fyrirlestur11 um andatrú, sem ekk-
ert verður nema narr, því að neina lýsing
á „fyrirbrigðunum“, „vÍ8Índa“-rannsóknum
Einars, fengu menn ekki — að eins ádrátt
um að fá það í annað sinn, fyrir aðra
25 aura.
Með þessu er bókin auglýst, og búist
við hún renni út eins og súrt smjör á ver-
tíðinni, er hún kemur út eftir allan þennan.
undirbúning.