Reykjavík - 30.06.1906, Blaðsíða 2

110
REYKJAVÍK
í ríkisráðinu er ekkert um málin
rætt; ráðherran flytur erindi sitt fyr-
ir konungi og sVo segir konungur til,
hvort hann felst á tillögu ráðherrans
eða ekki. En auðvitað er konungur
búinn að ráða það við sig áður en í
ríkisráðið kemur, hverjar undirtektir
hann ætlar að veita. Svo að svarið
yrði nákvæmlega það sama, hvort
heldur hann gæfi það í ríkisráði eða
annarstaðar.
Eftir því sem áður er sagt, gætu
Danir ekki komið neinni ábyrgð fram
á hendur Islands-ráðherra, þótt hann
fengi konung til að staðfesta eitthvað,
sem hallaði rétti Dana, og því verða
þeir að eiga aðgang að forsæt.isráð-
herra sínum í því efni. En þó að
ráðherra vor kæmi aldrei í ríkisráð,
en bæri málin upp fyrir konungi úti í
eyðiskógi, þar sem enginn lifandi mað-
ur annar væri við staddur, þá gæti
enginn varnað konungi að ráðfæra sig
fyrst við forsætisráðherra sinn eða
hvern annan, sem honum kynni að
þóknast, svo að *alt kæmi fyrir eitt.
Raddir almennings.
Húsabyggingar. — Út af ummæl-
um Högna í síðasta tbl. „Rvíkur“ um
framtíðarfegurð bæjarins þætti mér
vænt um að mega skjóta tillögu einni
til veganefndarinnar um það, hvernig
baga skuli húsum og götum, þegar
farið verður að byggja á túnum bæ-
jarins. Yæri þá ekki ráðlegast að
fylgja reglu þeirri, að hvert hús stæði
10—15 álnir, ef ekki meira, frá göt-
unni beggja vegna? Við það ynnist
þrent eí ekki fernt. Þá yrði miklu
meira ljós og loft í bænum. Hver
húseigandi gæti haft ofurlitla grastó
eða blómgarð framundan húsi sínu.
En þegar að því ræki, að breikka
þyrfti göturnar, þyrfti ekki að hrófla
við húsunum né rífa þau, heldur
mætti þá taka af tónum beggja meg-
in við göturnar. Og loks yrði hrein-
lætið og heilnæmið í bænum miklu
meira en nú er og bærinn mun
skemtilegri. Hefði þetta verið gert
áður, þá hefði bærinn verið mun
þokkalegri og skemtilegri en hann er
nú. Það sem tapaðist á lóðum með
því að hafa húsin svo fjarri götun-
um, mætti aftur vinna upp með því,
að hafa húsin áföst hvert við annað,
en þá yrði auðvitað að hafa garða
eða „port“ að baki hverju húsi. Öllu
þessu mætti koma fyrir á inn hagan-
legasta hátt með því að skifta bygg-
ingarlóðunum með inum ákveðnu
götum og hússtæðum fyrir fram
niður í ferhyrninga, svo að tvær
húsaraðir, er sneru bökunum saman'
með mátulega löngu millibili, rúmuð-
ust í þessum ferhyrningum. Þetta
er gert svo víða annarsstaðar, eink-
um í ameríkskum bæjum, og gefst
hvarvetna vel. Og hví skyldi það
þá ekki geta geflst eins vel hér, eí
nóg er fyrirhyggjan? En þá mætti
auðvitað ekki leyfa að byggja ofan í
götur þær eða gangstéttar, sem búið
er einu sinni að afmarka, eins og
gert hefir verið á innanverðri Hverfis-
götunni, þessari nýjustu götu-ómynd
bæjarins, og ekki mætti reka síma-
staura né aðra staura niður í miðjar
gangstéttarnar. En það er nú von-
andi, að verkfræðingur bæjarins fari
að láta fyrri skyssur sér að varnaði
verða, svo að þær komi ekki oftar
fyrir. Annars gæti „verkhyggni* hans
orðið bænum of dýr að lokum.
Hjörtur.
Rennur.
Mikið væri heilbrigðisnefndin í Rvík
væn, ef hún athugaði sorprennuna sunnan
við Spíþalastígínn hér i bænum. Rennu
þessarar verða víst flestir aðnjótandi í bæn-
um, til að draga það loft að sér, sem frá
henni streymir. Óvíða í heiminum mun
vera slíkt. Hvort rennan er til viðvörunar
eða fyrirmyndar, vona ég að in heiðraða
heilsuverndunar-nefnd í Reykjavík athugi.
Æskilegt væri, að skoðunin drægist ekki
í marga raánuði, ef hiti væri mikill.
«>/„—’ 06.
Lifhrœddur.
Lífsháski i bcenum. í gær var
stúlka við póstinn milli Laufásvegar og
Lækjargötu, að sækja vatn. Þ4 reið meira
en hnefaatór steinn rétt við vangann á
henni — straukst við hárið hjá eyranu, og
í sama bili féllu nokkrir steinar niður
við póstinn. Þá var verið að sprengja
klöpp sunnan við húsið nr. 2 á Laufásv.
Hefði stefna steinanna, sem flugu í ioftinu,
orðið til veBturs í staðinn fyrir suður, hefðu
þeir getað drepið menn og skemt hús i
Lækjargötu, einni af fjölförnustu götum
bæjarins.
Guðs mildi var, að stúlkan við póstinn
var ekki drepin.
Hver á að hafa eftirlit með grjótspreng-
ingum inni í baenum ?
Föðurbróðir stúlkunnar.
Meðal annars!
—:o:—
Að mætast. Ég tek eftir því, og rek
mig einatt óþyrmilega á það, hve ótítt það
er hér, að menn fylgi nokkurri reglu um
að víkja úr vegi, er menn mætast. Mæt-
ist menn á stræti, þá víkja stundum báðir
í sömu áttina og vita svo ekki af fyrri en
þeir rekast á og stangast eins og hrútar,
Enn verra er ef menn mætast riðandi á
harða spretti og báðir víkja í sömu átt.
Dæmi eru til þess að hestar hafi rotast og
menn meiðst við slík atvik.
Yerst farinn er þó hver sá sem ekur í
vagni eða kerru. Mæti hann skreiðarlest,
er það nærri segin saga, að tveir af hver-
jum þrem lestamönnum vikja til vinstri
handar — ef þeir annars víkja úr vegi.
En stundum virðast þeir hafa gaman af
að gera þeim sem ekur ófært að komast
áleiðis.
Reglan í öllum löndum mun vera sú, að
þá er menn mætast, víki hvor um sig til
hœgri handar. Ef allir fylgdu þessafi ein-
földu reglu, þyrftu menn aldrei að rekast á.
Það ,er hverjum manni sjálfum til þæg-
inda, af því að það er öllnm til þæginda,
að fylgja þessari reglu:
Hvar sem tveir mætast, víki hvor um
sig til hægvi handar.
Komi vagn aftan að áburðarhesta-lest,
er það eðlileg skylda lestamanns (þess er
lestina teymir), að halda hesti sínum og
þar með lestinni sem næst götubarminum
öðrúffi, svo að ökumaður geti koinist leið-
ar sinnar fram hjá. Þetta gerir og hver
alœennilegur maður. En til et -svo sem
1 af 100, sem þykist sýna mikilmensku
sina í því að storka ökumanni með því að
þræða miðja götuna, svo að vagninn eða
kerran komist ekki fram hjá.
Kunni ökumaður vel að stýra hestum,
þá er vandaiaust að lækna slíka náunga.
Einu sinni i fyrra eða hittiðfyrra var ég
á ferð á vagui við fjórða mann, og var
tveim hestum fyrir beitt. Við vórum á
heimleið aftur ofan í bæinn. Við náðum
langri lest og kallaði ég til lestamanns
(annar reið laus við hlið hans):
„Yiljið þér ekki gera svo vel að halda
lestinni öðrum megin á götunni, svo að
við getum komist fram hjá?“
Hann leit við okkur, tók upp pelann og
fór að súpa á og rétti svo samferðamanni
sínum. Hann sýndi ekkert mót á að víkja
úr vegi.
„Viljið þér ekki víkja lestinni til, mað-
ur minn?“
Nú tók hann upp tóbaksbaukinn og setti
á trýni sér og rétti svo hinum. ,
„Ég held ég eigi jafnmikinn rétt á göt-
unni eins og þú, iapm! Hún er víst jafnt
fyrir alla,“ sagði hann.
„Það er rétt“, svaraði ég; „húnerjafnt
fyrir okkur báða. Því eigið þér rétt að
hálfri götunni, og ekki meira, og ég að
hálfri“.
Hann hélt áfram miðja götu löturhægt
sem áður.
„Ætlið þér ekki að vikja til hliðar?“
kallaði ég nú enn.
„Og ég ætla nú að hafa það eins og
mér sýnist“, sagði hann.
Ég stöðvaði hesta mína, svo að góður
spölur varð á milli, hleypti þeim svo á
brokk, og stefndi vagnstönginni nákvæm-
lega á lendina á aftasta hestinum, og er
ég var rétt að homum kominn sló ég í
mína hesta, svo að þeir ruddust á með
afli. Hesturinn hraut út af akbrautinni
(sem var allhá þar) og slitnaði aftan úr.
Lestamaðurinn stökk af baki og kom
hlaupandi með reidda svipu. Einn okkar
stökk ofan og móti honum. Hann gekk
bölvandi til hestsins, sem aftan úr slítnaði.
„Viljið þér nú ekki teyma lestina til
hliðar?“
„Ég held þið getið gert það sjálfir!11
„Við erum ekki hestadrengir yðar, maður
minn“, sagði ég og stýrði á lendina á næsta
hestinum, og fór alt sem áður, nema hvað
nú hrukku baggarnir af klökkunum, er
hesturinn skrunaði niður af brautinni.
Hann beið nú ekki lengur, en hljóp fram
með lestinni og teymdi hana til hliðar
öðrum megin á götunni, en við ókum
fram hjá.
Ekki vóru það blessunarorðin, sem hann
tónaði á eftir okkur, heldur eitthvað annað.
Báðum okkur hefði hann sparað tima
og ómak með þvi að hegða sér eins og
almennilegur maður. Hann vann ekkert
við að koma fram sem hrottalegur óþokki,
Ég or viss um, að hann kann betri
manna siði í anuað sinn.
Atvinnurógur „ísafoldar“.
Eins og vór gátum um í síðasta
blaði, hefir útg. „ísaf.“ sent út róg-
bréf, sem byrjar svo:
„Mér hefir borist til eyrna á skotspón-
um, að blaðamaður einn hér, hafi átt að
gera heyrum kunnugt, að kaupendur ísa-
foldar hér i bæ væri ekki fleiri en 360,
um leið og hann skýrði frá, að hann hefði
hér 800 kaupendur að sínu blaði; og fylgdi
það sögunni meira að segja, að dæmi væri
þess, að einhver trúnaður væri lagður 4
þá skýrslu. Því munu þó flestir átta sig á,
með ofurlítilli umhugsun, að hvorki getur
téður blaðamaður vitað neitt um kaupenda-
tölu „ísafoldar11 hér í bæ, né heldur virð-
ist hann vera líklegur til að hafa nokkurn
vilja á að segja öðruvís en rangt frá hon-
um, þ. e. segja hann miklu minni en er.
Auglýsinga-skiftavini blaða varðar tölu-
vert um kaupenda-fjölda þeirra, en aðra
lítið. Því blað parf hvorki að vera betra
né verra til gagns og fróðleiks fyrir les-
endur síua fyrir það, hvort það hefir marga
lesendur eða fáa. En auglýsendum er ó-
hagur að auglýsa i óvíðlesnum blöðum.
Því geta það verið svik við þá, ef ýktur
er kaupenda-fjöldi blaða, sem þeir auglýsa
í. Og eins virðist hitt hljóta að varða við
lög, ef keppinautur eða keppinautar blaða
skrökva til um, að það hafi miklu færri
kaupendnr en er.
Þá fer útg. að tjá mönnum, „að
kaupendatala [ísaf.] í bænum geti
naumast verið minni en 680 eint.“(!!!).
Auðvitað vitum vór ekki gerla um
kaupendatölu „ísaf.“ hér í bænum.
En það „hyggjum vér oss vita fyrir
víst,“ að fyrir svo sem tveim mánuð-
um hafi ekki verið borið út um bæ-
inn af blaðinu yfir 400. Vér óskum
blaðinu,' að það megi eins vel njóta
sinnar skyndilegu kaupenda fjölgunar,
eins og hún er áreiðanleg.
Þá segir útg., að „hitt segi sér
kunnugir, að langflestir muni“ bæjar-
kaupendur „vera hjá ísafold". Þetta
segir útg. varla satt. Enginn kunn-
ugur getur hafa sagt honum þetta
nema hann hafi verið að skrökva í
hánn. Um áskrifenda-fjölda sins eig-
in blaðs veit hann ekki ákveðnara en
svo, að hann gizkar á eða ályktar,
að hann „geti naumast verið’- minni
en svo eða svo.
„Reykjavíkur" áskrifendur í bæn-
um hafa þetta ár verið yfir 900;
eru sem stendur naer 920.
Samkvæmt vottorði póstmeistar-
ans1) hafa verið send út af „Rvík“
innanlands með póstum frá 1. Jan.
þ. á. til 28. þ. m. 1268 ® 90 kv. —
Og með því að eitt eintak af þeim
27 tbl., sem send eru á þessum tíma
með póstum, vegur 73 kvint, þá sam-
svarar þetta 1738 eintökum. Þar
sem þau 42 tbl. af ísaf., sem send
hafa verið með póstum á sama tíma,
vega 1 ® 33 kv., þá ætti að hafa
verið sent út af henni á þessum tíma
í1/!——28/6 þ. á.) 2311 pd. 54 kv., pf
jafnmörg eintök hafa verið send af
henni sem af „Rvík“.
Oetur útg. Isaf. lagt fram vottorð
póstmeistara um, að svo hafi venð?
Gteri liaim þaft ekki, geta allir
skilið, hvernig í því liggur.
Auðvitað er meira sent út af blöð-
unum utanbæjar, heldur en það sem
skýrsla um vigt sýnir. Bæði er sent
mikið atan pósta í nágrennið og
1) „Samkvæmt póstkvittunarbók fyrir
blöð og tímarit hefir verið seut hóðan út
um land samkv. 11. gr. e. í póstlögunum
af blaðinu „Reykjavík11:
Árið 1906 ------— 1813 pd. 36 kv.
— 1906(ulþeMsadags)1268 „ 90 „
Þetta vottast eftir beiðni.
Póststofan í Reykjavík, 29. .Júní 1906.
Sig. fíriemf [póstmeistari].
0-OC»C»-0'-0-0-tE»ilÉ*-0“C>-0~0"0-0~C»- ©
0 Einatl er verzlunin „Ci0l)TIIAAB“ að bœta við nýjum tegundum i álnavörudeildina. Þar d u) meðal nýkomið: t 50 tegundir af kjóla- og svuntudúkum, ensk I vaðmál, alklæði og margt fleira. B Allar eru vörurnar mjög vel vandaðar að H gæðum og verðið svo afarldgt, að óhætl er að ® fullyrða að hvergi /œst nú eins góð og ódýr h dlnavara og í verzluninni ð „GODTHAAB“. 5
-O-O-O ©