Reykjavík - 25.05.1907, Side 1

Id
VIII,
1R e $ k] a x>ík.
"H ** ilta blao til stj órnarvalda-birtinga a Islandi.
39 | Útbreiddasta blað landsins. Upplag yfir 3000. Laugardag 25. Maí 1907, Áskrifendur í b æ n u m yfir IOOO. VIII, 39
sar ALT FÆST [ THOMSEHS MAGASlWI. 1»
Ofna og eldavélar selur Kristján Þorgrímsson.
Ofnar og eldavélar NeÍa?„okkí"pvi?Scl,“"'
V erzlunin
Edinborg
í Keykjavík
heíir alt er menn þarfnast til
Hvítasunnunnar
í ríkulegum mæli, bæði til fæðis og’skýlis, skrauts
og ánægju.
Einkum má nefna mikið úrval aí
fermingarg'alls konar svo sem:
Skrifpúlt og saumakassar ótal tegundir. Skrifmöppur
og Veski ýmis konar. Album (mynda og korta).
Stólar. Blaðaslíður. Sandowsböndin frægu. Sauma-
vélar. Myndir og rammar og ótal m. fl., sem
allir þurfa og vilja og eiga.
Peir sem skoða munina og
kynna sér kaupa.
80OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO oooc
„REYKJAYÍK11
Arg. [60 —70 tbl.] kostar innanlands 2 kr.; erlendis
kr. 3,00—3 sb.— 1 áoll. Borgist fyrir 1. Júlí.
Auglýsingar innlendar: k 1. bls. kr. 1,50;
3. og 4. bl8. 1,26 — XJtl. augl. 33*/**/• bærra. —
Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst.
Útgef.: Hlutafélagið „Reykjavík“.
Rit8tj6ri, afgreiðslumaður og gjaldkeri
«T6n Ólaísson.
Afgreiðsla Laufásvegi 5, kjallaranum.
Ritstjórn: ---„ etofunni.
Telefónar:
29 ritstjóri og afgreiðsla.
71 prentsmiðjan.
Nú fer að líða að
gjalddaga „Reykjavikur“.
Gerið svo vel að borga
blaðið i tíma.
Seltirningar
geta vitjað „Reykjavíkur“ í verksmið-
juna „Sanitas“.
Bæklingur Guðmundar Hannessonar.
VIII.
LæknirinD segir svo á 38. bls.:
„Landsmenn vóru þá [er landið var
óháð lýðveldi] hvorki flciri né audugri cn
nú og þó komust þeir af án styrktar og
verndar annara þjóða“.
Ekki lætur hann svo lítið að leiða
nein rök eða líkur að því sem hann
segir. Auðvitað veröur engin full sönn-
un færð fyrir fólksfjöldanum hér í landi
á þjóðveldistímanum, en þó hafa líkur
verið að því leiddar, að landsmenn hafi
þá verið fullum 50°/0 fleiri en nú, þ. e.
um 125—130 þúsundir, svo að það er
nokkuð hvatvíslegt af höf. að setja
fram fullyrðing sína alveg órökstudda.
Um efnahag landsmanna þá eru
engar skýrslur til, og samanburður höf.s
í því efni er alveg út í loftið.
Það sem hr. G. H. segir um, að
þjóðveidið hafl komist af án styrktar
og verndar annara þjóða, er alveg eins
út í bláinn.
Lítum fyrst á efnahaginn. Höf. veit
ekkert um, hvernig efnahagur manna
var þá. Enn síður heflr hann athug-
að verðgildis-mun nú og þá. En ann-
að vitum vór, og það er það, að þá
var stjórnarkostnaður hverfandi smár
í samanburði við það sem nú er. Þing-
fararkaup og hoftollar vóru nærfelt einu
gjöldin, er menn áttu að svara.
Þá var engu kostað til vegagerða,
brúa, bryggja eða neinna samgöngu-
bóta á sjó eða landi; engu varið til
neinna skóla eða fræðslu, bngu til
lækna eða heilbrigðismála; engu til
eflingar búnaði, sjávarútvegi eða öðr-
um atvinnuvegum.
Framkvœmdarváld var ekkert til í
stjórnarskipuninni, og þurfti því engu
til þess að kosta. En þar var sú mein-
semd, er olli sótt og dauða þjóðveld-
isins.
Þó að efnahagur landsmanna hefði
því verið engu betri þá en nú (sem ó-
sannað er), þá lá það í stjórnarskip-
uninni og aldarhættinum, að útgjöldin
til landsþarfa vóru svo margfalt minni,
að enginn samanburður getur átt sér
stað.
Hvað varnir gagnvart öðrum þjóðum
snertir, þá vóru m. a. hvorki til kom-
pásar, eimskip nó fallbyssur eða_ önnur
skotvopn í þá daga, og yfirferðin fyrir
hestlausa aðkomu-fjendur svo torfær í
strjálbygðinni, en hins vegar svo auð-
gert að halda undan með allan fénað
og gripi, að óhugsandi var að halda
hingað miklum her og ætla að geta
fætt hann, svo að lítt fært heföi verið
jafnvel voldugri þjóð að leggja undir
sig landið. Enda var til þess engin
stór freisting í auðsuppsprettum eða
atvinnuvegum, eins og þeim var þá
háttað.
Rúsland þurfti ekki í þá daga að
líta hingað girndarauga eftir íslgusum
herskipahöfnum, því að það átti þá
engan herflota né eimskip. Bretar, Þjóð-
verjar, Frakkar og Norðmenn gátu þá
ekki ágirnst að veiða hér í landhelgi,
af því að sjómenska þeirra og far-
kostur leyfði þeim eigi að leita svo
langt að heiman til fiskveiða.
Það er lítt hugsandi að hr. G. H.
hafi dulist þetta. Svo flausturslega
hugsar hann varla. En þá er það líka
samvizkulaust af honum, að vera að
kasta út slíku ryki í augu fákænna
manna og lítt hugsandi.
Ég er viss um, að það fer fleirum
eins og mér, sem hefl haft miklar mætur
á gáfum og fjöri G. H., af því að ég
hefi trúað á sannleiksást hans og ráð-
vendni, að ég fer að eiga örðugt með
eftir síðustu greinir hans að varðveita
þá trú. En ég er enn að vona að
hann alsvifti hvorki mig eða aðra mót-
stöðumenn sína, sem þykir vænt um
hann fyrir svo margt, þeirri trú.
IX.
Annars má æra óstöðugan að eltast
við allar gönur og mótsagnir hr. G. H.
Hann brýnir rækilega, að öllum rétt-
indum fylgi samsvarandi skyldur. 'En
engu að síöur vill hann að vér heimt-
um róttindi sérstaks ríkis (nú þegar),
en telur þó tiltökumál að „fela Dönum
fleiri eða færri mál með sérstökum
samningi“ (þar á meðal utanríkismál
og strandvarnir. Telur að vísu haginn
tvísýnan, en sér þó ekki önnur ráð
(32. bls.).
Með öðrum orbum: koma kostnað-
inum af oss og upp á Dani!!
Burðug hugsun fyrir aðskilnaðar-
postula!
Á 73. bls. kemst hann að þeirri
niðurstöðu, að ef vér eigum að bera
vorn hluta fullan af alríkiskostnaði sem
sjálfstætt ríki í persónusambandi einu
við Danmörku, þá yrði það 622,688 kr.
á ári, er vér ættum að greiða. Og þó
telur hann hér ekki nándarnœrri öll
þau gjöld, sem þetta hefði í fór með sér.
Þar sem hann fer að bera útgjöld
ýmsra kotríkja og kjör þeirra saman
við oss, kemur í Ijós hjá honum sama
vanþekkingin á sönnu ástandi og sama
hugsana-flaustrið sem ella.
Ég fer ekki út í það hér, af því að
ég ætla að svara sérstaklega grein frá
honum í „Norðurlandi" uni það efni.
Hún er í nokkuð öðrum tón en kverið
hans, og fær því svar sérstaklega.
Ég gæti auðvitað haldið áfram viku
eftir viku með að sýna fram á mis-
hermi hans og mótsagnir og rangar
ályktanir; en ég læt það nú vera, af
því að ég hefi sýnt fram á nægt, til
að sanna, að bæklingur hans, þótt
fjörugur sé, er viðsjárverður, og að
dómur minn rpn hann yfir höfuð, sem
ég lét uppi í 1. kafla þessara hugleið-
inga, er á rökum bygður.
Kveð ég svo hann og lesendur í
þetta sinn með þeirri ósk, að hr. G. H.
mætti verja pundi sínu betur, en hann
heflr gert í þetta sinn.
Vilji hann endilega vastrast í pólitík
líka, þá er það sízt að lasta, ef hann
gætir þess, að glata engu af samvizku-
semi þeirri og sannleiksást, sem ég
hygg honum eiginlegt að eðlisfari, og
vil í lengstu lög trúa að hann reyni
að varðveita.
Hann má ekki láta reykelsi fákænna
og samvizkulítilla flokksbræðra sinna
stíga sér svo til höfuðs að það mann-
skemmi hann. Hann er of góður til þess.
Jön Ólafsson.
íslenzkir íþróttamenn.
Tveir Akureyringar hafa undanfarið
verið að sýna íþróttir sínar hér í
Reykjavík, þeir Jóliannés Jósefsson og
Jbn Pálsson.
Báðir eru þeir frábærir fimleikamenn,
og Jón þó sýnilega liðugri, en Jóhannes
aftur miklu sterkari.
Það er frábært um báða, hve vel
þeir hafa tamið sig, og hefi ég séð
ýmsa útlenda menn, er lifðu á að sýna
líkams-íþróttir og báru ekki af þessum
sjálfmentuðu íslenzku íþróttamönnum.
Hér var nýlega norskur íþróttamað-
ur, er einkum sýndi frábæran þrótt í
tönnunum — tók t. d. upp 5—6 menn