Reykjavík - 21.01.1908, Side 1

1R e$ fc í a v í k.
IX., 3
Ijtbreiddasta blað landsins.
Upplaq yfir 3000.
Þriðjudag 21. Janúar 1908
Áskrifendur í b æ n u m
yfir 1000.
IX., 3
ALT FÆST 1 THOMSENS MAGASÍNI, “^38
^ >flia 0<>' elílílVÓlai* selur Kristján Þorgrimsson.
Æt*. Æt*. Æ>x

Gflmliiri.
Gott og- g-leðilegt nýár.
Eins og að undanförnu byrjum við árið með þvi,
að ávarpa þá stétt manna, sem velmegun Reykjavíkur-
bæjar mest hvílir á, nefnilega
útgerðarmennina.
Við höfum bæði
kol,
salí.
línur,
tóyerk o. fl.
tilheyrandi skipaútgerð, sem okkur er cnnþá mögulegt,
þrátt fyrir verðhækkun á ýmsum vörum, að selja fyrir
peninga út í hönd með mjög viðunanlegum kjörum.
„REYKJAYÍK"
Árg. [minnst 60 tbl.] kostar innanlands 2 kr.; erlendii
kr. 3,00—3 8h.— 1 áoll. Borgist fyrir 1. .Túlí. Ella 3 kr.
Auglýsingar innlendar: á 1. bls. kr. 1,60;
3. og 4. bl8. 1,25 — Útl. augl. 33l/s°/o hærra. —
A/sláttur að mun, ef mikið er auglýst.
Útgef.: Hlutafélagið „Reykjavík".
Ritstjóri, afgreiðalumaður og gjaldkeri
Magnús B. Jölöndal
Lækjargötu 4.
Ritstj. er áreiðanl. að hitta heima
lcl. lSt—1 og 5—6 síöd.

„ísafold" varar alla við bæjarfulltrúa-
lista Heimastjórnarfélagsins „Fram“.
Hún segir, að enginn megi greiða
þeim lista atkvæði af því, að landritar-
inn standi á honum. Það sé ófært
að hafa landritarann þar, af því að
hann sé yfirmaður bæjarstjórnarinnar,
sem oft þurfi að leggja úrskurð á mál
bæjarins. Það sé alt öðru máli að
gegna um yfirdómarana, sem að vísu
stundum þurfi að leggja dóm á mál
bæjarstjórnarinnar, „því yfirdómarar
þoka sæti að lögum, er skotið er til
yfirdóms máli, er þeir hafa verið við-
riðnir, hvort heldur er í opinberri stöðu
eða hins vegar“.
Svona lætur blaðið.
Gamla ráðvendnin.
Blaðið veit mikið vel, að landritar-
inn befir að lögum ekkert, ails ekkert
vald nema að ráðherranum látnum.
„Nú deyr ráðherrann og gegnir land-
ritarinn þá ráðherrastörfum á eigin á-
byrgð, þangað til skipaður hefir verið
nýr ráðherra" segir 1. gr. stjórnar-
skrárviðaukans frá 3. okt. 1903, sbr.
Stj.t. 1903 A bls. 68.
Landritarinn hefir ella ekki annað
eða meira vald en ráðherrann fær
honum með að fara.
Og þar að auki kemur það sjaldan
fyrir, aö bæjarstjórnin þurfi að leita
úrskurðar stjórnarráðsins.
Það er því alveg óhætt að kjósa hr.
Klemens Jónsson þess vegna.
Enda geta kunnugir þess til, að
„ísafold11 ieggi móti K. J. af því, að
.„Lárus nokkur H. Bjarnason" stendur
efstur á „Fram“listanum.
Hitt er hverju orði sannara, að
yfirdómararnir eiga að víkja sæti
lögum, er skotið er til yfirdóms máli,
er þeir hafa verið viðriðnir".
En hvernig fara herrarnir Kristján
Jónsson og Jón Jensson með þau lög.
bað þarf ekki langt að leita. Nú
er fyrir yfirdómi mál, sem þeir hafa
verið léiddir sem vitni í, málið milli
Heimastjórnarmannsins Sigurðar snikk-
ara Jónssonar og Halldórs Daníelsson-
ar bæjarfógeta.
Og báðir yfirdómararnir sitja sem
fastast, þó að Sigurður heimtaði að
þeir vikju sæti.
Hafi nokkur Heimastjórnarmaður
verið í vafa um, hvort hann ætti að
kjósa „Fram“listann eða ekki, áður en
„ísafold" kom út 18. þ. m., þá ætti
enginn að vera í vafa um það nú.
Sá listi er sœmilega hreinn.
Þanti lista eiga því allir Heima-
stjömarmenn að kjósa.
Listinn er svona :
1. Lárus H. Bjarnason.
2. Klemens Jónsson.
3. Sighvatur Bjarnason.
4. Oiafur Davíðsson.
5. Þórunn Jónassen.
6. Tryggvi Gunnarsson.
7. Halldór Jónsson.
8. Jón Brynjólfsson.
9. Sveinn Jónsson.
10. Þorvarður Þorvarðsson.
11. Jón Guðmundsson.
12. Jóhannes Hjartarson.
13. Pétur Rorsteinsson.
14. Edílon Grímsson.
15. Þorsteinn Porsteinsson.
„Frain“. Funxlur 2. og 4. Fimtudag
í hv. mán. kl. 8'/2 síðd. i Templara-húsinu.
Ársyfirlit.
[Niðurlag].
Meðal laga frá seinasta alþingi, er
horfa til almenningsþarfa má nefna
lögin uni lánsdeild við FisJciveiðasjóð
Islands frá 16. Nóv. f. á.
Lánsdeild þessi er nokkurskonar veð-
deild. Fiskiveiðasjóður leggur fram
100,000 kr. sem tryggingarfé og lands-
sjóður ábyrgist þá upphæð. Móti þess-
um 100,000 kr. og væntanlegum vara-
sjóði má lánsdeildin gefa út alt að
5falda, upphæð í vaxtabréfum, bréfum
sem líkjast bankavaxtabr'éfum veð-
deiidar Landsbankans, og margir þekkja.
Það fé, er lánsdeildin fær inn fyrir
seld vaxtabréf, lánar hún svo út „gegn
veði í íslenzkum skipum, bátum, fast-
eignum og öðrum eignum hér á landi,
sem notuð eru til fiskiveiða eða til að
gera aflann að verðmætri vöru“.
Þetta eru þörf lög. Hingað til hefir
þing og stjórn nálega eingöngn hugs-
að um landbúnaðinn, og er það sízt
að lasta, þótt að honum sé hlynt, enda
þarf hann þess með. En vér verðum
líka að muna eftir hinum aðalatvinnu-
veginum, sjávarútveginum, sem líka
þarf stuðnings með og mjólkar lands-
sjóði mest. Og það getum vér með
vorum litlu efnum því að eins, að vér
gerum sem næst jafn vel til beggja
fyrirviunanna á landsbúinu, landbún-
aðarins og sjávarútvegarins. En á það
hefir brostið mikið hingað til sérstaklega
á síðasta alþingi.
Nú fær Búnaðarfélag lslands eitt,
sem eins og allir vita ekki er annað
en ábyrgðarlaust prívat, félag, 51,000
Jcr. á ári, auk þess sem lagðar eru
23,000 kr. fyrra árið og 22,000 kr.
síðara árið til annara búnaðarfélaga,
og 16,000 kr. fyrra árið og 14,000 kr.
síðara- árið til samvinnu-smjörbúa.
Styrkurinn til Búnaðarfélagsins heflr
stigið skessuspor upp á við á hverju
þingi.
1901 fékk það 11,000 kr.
1902—’03 : 20,000 kr. livort árið.
1904—’05: 35,500 kr. — —
1906—07 : 46,000 kr.
1908—09 : 51,000 kr. — —
Styrkur landssjóðs hefir þannig nær
því 5faldast á 6 árum.
Og þó var ekki nærri því komandi
á síðastl. þingi, að þing og stjórn fengi
að sjá reikninga féiagsins. Meira var
ekki farið fram á. Tillagan sem upp
vur borin (L. H. B.) hljóðaði svo :
„Félagsstjórnin sendi stjórnarráðinu
árlega reikning félagsins með fylgi-
skjölum, enda leggi stjórnarráðið reikn-
inginn fyrir næsta alþingi til yfirskoð-
unar og álita“-
Móti þessari sjáljsögðu tillögu reis
búnaðarfélagsstjórinn með alt búnaðar-
þingsliðið á hælunum, svo að tillagan
féll með 12 atkv. gegn 12, eða sé
maður, sem ekki greiddi atkv. talinn,
með 13 atkv. gegn 12. En sú tillaga
gengur áreiðanlega aftur. Atkvæða-
greiðslan um hana var ekki ólík at-
kvæðagreiðslunni í efri deild 1901 um
stjórnarskrármálið. Ofmikið kapp um
báðar.
Meðal hugþekku og vonandi gagn-
legu laganna verður líka að telja lögin
um sJcógrœJd og varnir gegn uppblœstri
lands frá 22. Nóv. f. á.
Að vísu er varla við því að búast,
að skógur vaxi hér á landi til mik-
iilar nytsemdar, sízt fljótlega. En það
er kominn tími til að friða og bæta
þær leyfar, sem vér höfum. Og það
horfir áreiðanlega til þjóðþrifa, að hefta
þann uppblástur landsins, sem ofvíða
eru að mikil brögð..
Loks verður að geta hér laga um
stofnun brunabótafélags íslands frá s. d.
Með lögum nr. 26 frá 20. Okt. 1905
var sveitafélögum heimilað að stofna
brunabótasjóði fyrir bæi og hús í
lireppum utan Jcauptúna.
Nýju lögin lúta að vátrygging Jiús-
eigna í Jcaupstöðum og Jmuptíinum ut-
an Bvíkur, svo og lausafjár hvar sem
er á landinu.