Reykjavík - 21.01.1908, Blaðsíða 3

R E Y K J A V I K
11
Sunlight
Blautasápa oj? aörar vanalegar sápur skemma
fötin, þessvegna nota allar hag-
sýnar húsmæður ,,Sunlight” sápu,
sem bætir þvottinn og gerir hann
Sápa
drifhvítann.
Fyigið fyrirsögninni
sem er á ollum
Sunlight sápu
unibúðum.
lega háu verði í Canada, og flytur
blaðið hvert bænarákallið af öðru til
yfirvaldanna, um að skerast í leikinn,
áður en vetur gangi í garð, og útvega
almenningi eldsneyti með þolanlegu
verði.
Ekki getum vér ímyndað oss, að
bæklingur þessi muni koma að tilætl-
uðum notum. Eins og hann er úr
garði gerður, ætt.i engum meðalgreind-
um manni að vera ofætlun að sjá, í
hvaða tilgangi hin góða og gjafmilda
Canadastjórn sendir sínum kæru ís-
lendingum þessa sendingu.
Kafli úr bréff frá Akureyri l/3—’08.
fenginn sjálfstæður málsvari. Það er
ómögulegt að girða fyrir t.rúarnfsa með
lögbundnu skipulagi trúarfélaga. Það
eru miklu meiri líkur til, að löghelg-
aður ójöfnuður milli trúarfélaga veki
kala og öfundsýki hjá þeim, hverju til
annars, en til hins, að fullkomið frelsi
geri það. Lögbundinn jöfnuður er
þvert á móti áreiðanlegasta meðalið
til að sporna við öllum öfgum.
Það er því miklu líklegra að lakari
jarðvegur mundi verða fyrir trúarofsa
og aðrar öfgar í lríkirkju en í þjóð-
kirkjunni.
Og rísi hann þar upp, mundi hann
falla þar mikiu fyr. Hann mundi þar
hjaðna fyrir eðlilegu afturslagi allra
öfga. Fríkirkjan ætti engan stíflugarð
fyrir hinni eðlilegu rás. En í þjóð-
kirkjunni mundi ofsinn verða miklu
torsóttari. Þar hefði hann fyrir fram-
air sig löggarð valdsstjórnarinnar.
Og að því er hina staðlegu hætti
snertir, þá eru þeir að vísu nokkrir,
en þó engan vegin ókleifir, enda ekki
fremur til fyrirstöðu frjálsum félags-
skap um trúarmál en um önnur al-
menn málefni. Vér höfum um langan
tíma haft kaupfélög, vér erum að
eignast rjómabú og auk þess bólar á
mörgum öðrum félagsskap. Þessum
fólagsskap hafa staðlegir erflðleikar
ekki hnekt að mun, og mundu þá
væntanlega ekki heidur gjörhnekkja
frjálsum félagsskap um trúarmál, enda
minka þeir erfiðleikar ár frá ári eftir
því sem vegum og öðrum sambands-
tækjum fjölgar.
Það verður þannig ekki séð, að
nokkur „nauðsyn" sé á framhaldandi
sambúð milli landsstjórnar og kirkju,
heldur virðist þvert á móti vera kom-
inn tími til að slíta henni sem fyrst
eða að minsta kosti búa sig undir það.
Minni hlutinn kemur þó ekki fram
með neitt frumvarp til laga um það
efni. Málið er lítt undirbúið enn. Og
Það mundi fremur spilla en bæta fyrir
framgangi þess, ef bornar væru fram
ákveðnar tillögur um það, að svo
vöxnu máli. Fyrst verður i hverju
máli að koma sér niður á aðaidrátt-
unum. Annars á málið á hættu að
lenda i meiri eða minni glundroða.
Og aðaldrsettirnir í augum minni hlut-
ans eru þessir:
Fullkominn aðskilnaður milii lands-
stjórnar og þjóðkirkju.
Fullkomið jafnræði milli allra trúar-
félaga að öðru leyti en því, að verði
stofnuð almenn frikirkja í landinu á
IKIukkur, úr og úrfestar, j?
BÖmuleiðis flull og silfurskraut- V
gripi borgar sig bezt að kaupa á Q
Laugavegi nr. 12. S
Jóhann Á. Jónasson. 0
JOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOO
evangelisk-lúterskum grundvelli, væri
sanngjarnt, að fríkirkjan fengi andvirði
þeirra fasteigna, er henni hingað til
hafa verið eignaðar, sem veganesti.
Sencliiig.
Borist heflr nýlega hingað heim einn
af þessum alræmdu lofdýrðarbækling-
um um Vestur-Canada, sem Canada-
stjórn heflr verið svo hugulsöm, að
senda íslendingum, til þess að styrkja
þá í trúnni, hve aumt og vesælt ís-
land sé, en Canada mikil Paradís. Má
vænta þess, að með vorinu verði bækl-
ingi þessum dreyft út um landið, til
þess að hvetja menn til vesturferða.
Bæklingurinn er ekkert annað en
tómt skjall og oflof um iandgæðin og
dýrðina í Canada, að viðbættum vott-
orðum frá ýmsum Islendingum þar
vestra, sem stjórnin heflr að vanda
látið smala saman.
Ekki ætlum vér að fara að eyða
rúmi i biaðinu til þess að skýra ná-
kvæmlega frá innihaldi þessa ritsmíðis.
Slík „verk“ dæma sig bezt sjálf. En
meðal annars er þar langt og ein-
kennilegt bréf frá einhverjum Ófeigi
Sigurðssyni í Sólheimum, Alberta, sem
hann segist hafa verið beðinn að skrifa,
líklega af Canadastjórn, eða útsendara
hennar. Það er sjálfsagt meira en
lítill burgeis þessi herra Ófeigur, því
hann segir svo, að hann hafi verið
beðinn, að gefa skriflegt álit sitt á líf-
inu í Vestur-Canada, og hvort hann
sé því samþykkur, að heppilegt sé fyr-
ir fólk vort á íslandi, að flytja vestur
um haf.
Herra Ófeigur sendir löndum sínum
hér heima kæra kveðju, og óskar þeim
allrar hamingju og blessunar, og lofar
mjög ísland fyrir náttúrufegurðina. En
ást mannsins til lands og þjóðar er þó
þannig varið, að hann vill að vestur
um haf flytji héðan allir þeir menn,
sem eru duglegir og reglusamir, en
heima sitji allir hinir, sem ekki eru
gefnir fyrir vinnu, og eru stirðir til
verka. Slík ættjarðarást er auðvitað
samboðin slíkri bók, sem þessi er, og
þeim sem að henni standa.
Blöð og bréf að vestan í sumar og
haust, láta afarilla af tiðarfari og at-
vinnuleysi. Segja þau svo frá, að svo
þúsundum skifti flýi menn nú þaðan
austur um haf, sakir margs konar ó-
árana, uppskerubrests, heyskorts, vinnu-
leysis og dýrtíðar. Bankahrun hafa
verið þar geysileg, og peningaþröngin
því mikii. Gripir hafa verið þar í mjög
lágu verði á siðastliðnu hausti, en
bændur neyðst til að farga þeim vegna
fóðurskorts. Eftir því sem bl. „Lög-
berg“ segir, er eldiviður nú í óvana-
»Tíðin er einlægt ágæt. Frábærar
stillur oftast allan desember og óvana-
lega lítil frost. Eftir veðurathugunum
að dæma, er síðastl. desembermánuð-
ur líklega einna hlýjasti mánuður liðna
ársins. Daginn fyrir gamlaársdag var
barist á „Hotel AIcureyri“ um vín-
veitingaleyfi Vigfúsar til næstu 5 ára,
ekki með hnúum og hnefum, heldur
með atkvæðum. Af 169 greiddum at-
kvæðum, voru 109 með gamla mann-
inum, en 60 á móti, svo hann stóð
með góðum sigri. í dag á að velja
4 gæðinga í bæjarstjórnina. Heyrzt
hafa tilnefndir einir 8, sem menn vilja
láta keppa um hnossið, en hverjir fyr-
ir náðinni verða er óvíst, fyrri en þessi
dagur er að kvöldi kominn1). —
„Mjölnir“ var hér um jólin. Færði
hann mörgum kol og atvinnu að ióla-
gjöf. — „Eljan“ mun nú vera á Raufar-
höfn. Heilsufar gott, eða ekki er um
annað getið. Afli enginn, þó hefir
að eins lítið eitt orðið vart við síld«.
Axiweiil.
I »Templar«, sem út kom 7. þ. m.
er grein um vínsölubannsatkvæða-
greiðslu í Bandaríkjunum. — í þessari
grein er margt, sem er vel þess vert,
að sé nákvæmlega athugað hér á landi,
eins og sakir standa nú, þar sem aí-
kvæðagreiðsla allrar þjóðarinnar um
aðflutningsbann stendur fyrir dyrum.
Er viðbúið, að kröftuglega verði »agi-
terað« fyrir banninu af hálfu Templ-
ara, svo að ekki er ólíklegt, að meiri
hluti atkvæða fáist fyrir því. En á
hinn bóginn er það nokkuð vafasamt,
hvort það verður athugað sem skyldi
af öllum þeim, sem greiða atkvæði
fyrir banninu, hvort hinum góða til-
gangi með slíku banni, sem sé útrým-
ing víndrykkjunnar, í raun og veru
verði náð með þessari aðferð, og hvort
það, sem álitið er að vinnist í menn-
ingu þjóðarinnar, tapist ekki margfald-
lega aftur í lagabrotum og þar af leið-
andi löstum, sem oftast virðast standa
fyrir dyrum úti, þar sem lögbann er
inni fyrir. Manneðlinu er nú einu
sinni þannig varið, og hefir verið svo
varið frá dögum Adams og Evu, að
það sækist mest eftir því, sem því er
mest varnað að ná. Eg óttast nefni-
lega mjög mikið lagayfirtroðslur, vegna
þess, hve siðspillandi þær eru, og stór-
hættulegar sannri menningu hverrar
þjóðar. Færi nú svo, sem mig grun-
ar, að farið yrði ákaflega mikið í
kringum lögin, þá verður sú afleið-
ingin af bannlögunum eftir minni
meiningu, að í staðinn fyrir útrýmingu
lasta koma býtti á löstum, og er þá
') í 1. tbl. „Rvíkur“ þ. á. er sagt hverjir
kosningu hlutu.
vandséð, hvort slík kaup eru gerandi.
Eg get því ekki verið mjög meðmæltur
aðflutningsbanni að svo stöddu. En
þar sem ég á hinn bóginn er einlæg-
lega hlyntur því, að tilgangur Templ-
ara og annara bindindisvina náist, en
þó þannig, að eklci sé um leið lögð
snara í veg sannrar siðmenningar, þá
þótti mér mjög vænt um að sjá, í á-
minstri grein í »Templar« bent á eina
ráðið, sem ég hygg að verulegt og
varanlegt gagn muni að verða, til út-
rýmingar vínnautninni, en það er bind-
indisuppeldi frá barnæsku. Segir blað-
ið að vísindaleg bindindisfræðsla í öll-
um alþýðuskólum Bandaríkjanna, sé
nú þegar farin að bera bezta árangur.
Ennfremur segir blaðið :
„í hinum æðri skólum ríkjanna ryður
bindindisfræðslan sér með ári hverju meira
og meira tíl rúms. í 125 af þessum æðri
skólum eru nú bindindisfélög með 48 þús-
undum meðlima, og sýnir það Ijóslega, hversu
álitlegur grundvöllur hér er lagður, til þess,
að beina huga hinna uppvaxandi kjósenda
og löggjafa í rétta átt, hvað viðvíkur bind-
indismálinu“.
Þarna álít ég að Bandaríkjamenn
séu alveg á réttri leið til að ná tak-
marki sínu, eyðingu víndrykkjunnar,
og eigi sigurinn vísan, ef dyggilega
verður haldið áfram góðri byrjun, sem
ég hefi enga ástæðu til að efast um
að verði. Enda tel ég alveg víst, að
sá sigur, sem á þennan hátt er unn-
inn yfir þjóðlesti og þjóðarböli, verði
haldbetri og styrkari stoð sannrar
menningar, heldur en sigur, sem unn-
inn er í augnabliksofsa með fyrirmæl-
um bannlaga.
Mundi nú ekki vera vegur fyrir
Templara, og aðra bindindisvini hér
á landi, að beina starfsemi sinni og
»agitation« gegn vínnautninni inn á
þær brautir, sem hcr hefir verið bent
á. að Bandaríkjamenn hafi gengið inn
á, og farnast vel. Mundi það ekki
verða þjóðfélagi voru öruggari grund-
völlur að byggja á í bindindismálinu,
og tryggara skilyrði fyrir góðum á-
rangri, heldur en ströng bannlög, sem
torvelt verður að gæta, að ekki verði
meira og minna brotin.
Bindindisvinur.
Fundurinn í „Fram“ 19. þ. m.
er fyrsti og einasti pólifíski viðburð-
urinn á vetrinum. Lárus H. Bjarna-
son lýsti þar lífsferli Þjóðræðisliðsins
(Landvarnarliðsins). Félagsstjórnin hafði
boðið öllum blaðamönnum og þing-
mönnum liðsins og allri flokksstjórn
Landvarnarliðsins (þjóðræðisliðsins).
Björn Jónsson og Jón Jensson mættu
ekki. En ritstjórar „Ingólfs" mættu
þar báðir, Guðm. Hannesson héraðs-
læknir, Bjarni Jónsson frá Vogi og fl.
af því sauðahúsi. Auk þess mættu
flestir hér búsettir þingmenn og fl.
Fundarsalurinn var fullskipaður.
Auk L. H. B. töluðu Guðm. Hann-
esson, Jón Ólafsson, Bjarni Jónsson,
Ari Jónsson og Halldór Jónsson
Það væri gaman og enda full þörf
á, að skýra nánara frá fundinum, en
af því að framsögumaður óskaði þess
eða áskildi, að það yrði ekki gert,
verður þar við að sitja.
Það er þó óhætt að segja, a ð
Heimastjórnarmerkið er nú
aftur borið frarn.
Danska tónskáldið J. Rasmussen
er nýkominn hingað til bæjarins. Ætlar