Reykjavík - 04.02.1908, Blaðsíða 1

1R ey k j a v> t k.
IX,, 5
Útbreiddasta blað landsias.
Upplap yfit’ 3QOO.
Þriðjudag 4. Febrúar 1908
Askiifendur í bænum
yfir iOGU.
IX, 5
gS?" ALT FÆST í THOMSENS MAGASÍNI. “2BS
III11III I IIII—IW lllll 11IIIMMII ■IIIIIIIHII IH
< >flia 0<>' elílavélar selur Kristján Þorgrimsson.
„REYKJAYÍK11
Árg. [minnst 60 tbl.] kostar innanlands 2 kr.; erlendis
fcr. 3,00—3 ah.— 1 áoll. Borgist fyrir 1. Júlí. Ella 3 kr.
Auglýsingar innlendar: á. 1. bls. kr. 1,50;
3. og 4. bls. 1,25 — Útl. augl. 33‘/s°/o hærra. —
Afsláttur að mun, ef mikið er auglýst.
Útgef.: Hlutafólagið „Reykjavík“.
Ritstjóri, afgreiðslumaður og gjaldkeri
Matinús B. Blöndal
Lækjargötu 4. Talsími 61.
Ritstj. er áreiðanl. að hitta heima
Ivl. líi—1 og r» <» síOd.
Ef einhver vanskil kunna
að veröa á blaðinu, þegar það
er borið úl um bœinn, eru
þeir, sem fyrir þvi verða,
beðnir að aðvara um það sem
allra fyrst á skrifstofu blaðs-
ins i Lœkjargötu Nr. 4.
Talsími C51.
Andstæðingablöð Heimastjórnarflokks-
ins hafa árum saman úthrópað ráð-
herrann og Heimastjórnarflokkinn fyrir
föðurlandssvik og óhreinskilni, en hælt
sér og sínu liði fyrir föðurlandsást og
hreinskilni.
Og þeim söng halda þau flestöll á-
fram enn þá, hvort með sínu nefi,
ýmist í ritstjórnargreinum eða fyrir
munn aðfenginna spámanna.
Einn af nýju spámönnunum er Guðm.
héraðslæknir Hannesson.
Hann veður nú vikulega fram á bæxl-
unum, ýmist i „ísafold" eða „Ingólfi''.
Heimastjórnarblöðin hafa alloftast
farið að dæmi flokksins. Pau hafa
fbeitzt fyrir plóginn, en látið blaða-
systkinum sínum eftir að fara með
-skvaldrið.
Þau fara næiri um það, að þeinr
mönnum, sem hafa átt því íáni að
fagna að þykja vænt um eitthvað, lif-
andi eða liðið, muni skiljast það, hvers
vegna þau séu ekki alltaf að jóðla á
því, sem þeim er hughaldnast um.
Þau buast við, að athugulir menn
sjái það af ýmsum atvikum.
Viðfeldnast væri að fylgja upptekn-
um hætti og láta sjálfshólið og brigzl-
yrðin handan að, sem vind um eyrun
þjóta.
En af því að nýi spámaðurinn virð-
ist hafa meiri ást á hljómmiklum á-
lyktunarorðum en ábyggilegum rökum,
leyfir „Reykjavík" sér að minna lækn-
irinn á það eitt skifti fyrir öll, að
Heimastjórnarflokkurinn hefir á fáum
árum :
flutt stjórnina inn í landið,
sett stjórninni ábyrgðarlög,
skapað henni innlendan dómstól,
varið Landsbankann,
reist lagaskólann,
lækkað eftirlaun embættismanna,
símbundið héruð landsins og landið
við umheiminn,
útvegað leiguliðum forkaupsrétt að
ábýlum þeirra,
heimilað almenna sölu að opinberum
leigujörðum,
stofnað geðveikrahæli,
reist innlend ábyrgðarfólög,
breytt kirkjulöggjöfinni til stórbóta,
sett varnir við uppblæstri lands,
bætt fyrirkomulag fræðsiumála,
fengið Dani til vænlegs viðtals um
sambandsmálin,
tekið almennan kosningarrétt, al-
mennan ellistyrk og fríkirkju-
málið á dagskrá sína.
Alt þetta hefir flokkurinn haft fram,
margt eða flest fyrir ötula forgöngu
stjórnarinnar og flest þrátt fyrir megna
mótspyrnu mótftokksins.
Heimastjórnarflokkurinn þykist því
hafa ráð til þess að vera ekki orðsjúkur.
Og enga ástæðu þykist hann heldur
hafa til þess að roðna fyrir nafnið,
enda hefir hann ekki tekið sér nýtt
nafn með hverju nýju ári.
„Fram“. Pundur 2. og 4. Fimtudag
í hv. mán. kl. 8’/2 síðd. í Templara-húsinu.
Kosningarréttur til sveitarstjórna
i Danmörku.
Fyrir nokkrum dögum flutti siminn
þá fregn frá Danmörku, að samningar
hefðu tekist milli vinstrimanna þar
(„umbótaflokksjns") og þess flokks í
landsþinginu, sem nefnist „hinir frjáls-
lyndu íhaldsmenn" („defrikonservative")
um það, að rýmka kosningarrétt til
sveitarstjórna. Fregnin er að ýmsu leyti
merkileg og eftirtektaverð, eiunig fyrir
oss íslendinga. Rýmkanin fer í þá átt,
að eftirleiðis skuli allir, karlar og konur,
sem hafa óflekkað mannorð og eru 25
ára að aldri, hafa jafnan rétt til kosn-
inga í sveitarstjórnir („sognerád") eða
bæjarstjórnir, ef þeir gjalda eitthvað
til sveitarinnar og hafa dvalið þar minst
2 ár. Fellur hér burt tvískifting kjós-
enda eftir efnahag, sem áður átti ser
stað. Kosið verður til 4 ára í senn;
að þeim liðnum fara allir fulltrúarnir
frá, í einu, og eru þá kosnir nýir rnenn
IV ýlenduvörudeildin:
Excelcior Rafflö
hefir þegar sýnt að það ber nafn með réttu
Kaupendur
hafa orðið aðnjótandi 500 króna virðis í vörum, fyrir
að hafa keypt það.
Allmargir kaupa það nú eingöngu, og sannar
það bezt gæði þess.
Við skorum fastlega á þá kaffi neytendur, sem
virkilega þekkja gott kaffi þegar þeir smakka það,
að reyna 1 pund af okkar velþekta
EXCELCIOR kaffi. Verð í >0 aura.
þessir hlutu verðlaun fyrir að
Bazarnum:
Ingism. Guðberi
mest á
Verðíaun Nr. 1.
— Magnús Ölafsson. — - 2.
— Jón Þorleifsson. — - 3.
Þau börn, sem ennþá hafa ekki skilað miðum
sínum óskum við að komi sem fyrst í Austurstræti
9. þar sem þau munu fá útborgað í peningum verð-
laun af miðum sínum.
í stað þeirra allra eða hinír gömlu
endurkosnir, ef kosningar falla svo.
Kosið er hlutfallskosningum. Aftur á
móti verður kosningarrétturinn til amts-
ráðanna að miklu leyti bundinn við
tiltölulega hátt sveitarútsvar, þannig, að
auðmenn eða hinir hærri gjaldendur
ráða mestu um, hvernig amtsráðin
verða skipuð. Þetta hafa hinir frjáls-
lyndu íhaldsmenn áskilið, í þeirri von,
að amtsráðin þannig skipuð muni geta
hindrað framgang stórvægilegra bylt-
inga í sveitarstjórnarmálum. Ýmsar
skorður á og að reisa við því, að gjald-
endum sé íþyngt um of. Svo er t. d.
áskilið samþykki amtsráðs til þess að
hækka sveitargjöld meira en um fjórð-
ung frá því, sem þau voru við byrjun
hvers 4‘ára kjörtímabils; ef amtsráðið
neitar um samþykki sitt til hækkunar-
innar, skal kjósa á ný til sveitarstjórn-
ar þeirrar, er hlut á nð máli, og gengur
þá hækkunin fram, ef hin nýkosna
sveitarstjórn samþykkir hana.
Eflaust verða lög þessa efnis sam-
þykt á ríkisþinginu í vetur. I fólks-
þinginu, neðri deildinni, ganga þau
vafalaust fram, og í landsþinginu, efri
deildinni, er talið víst. að stjórnarlið-
um muni takast, að hafa þau fram
með aðstoð hinna frjálslyndu íhalds-
manna.
Miklum mun ófrjálslyndari verða þó
þessi lög í flestum greinum enn hin
nýju bæjarstjórnarlög vor fyrir Reykja-
vík og Hafnarfjörð. T. a. m. munu
ekki giftar konur fá kosningarrétt hjá
Dönum eins og hér; þar verður kosn-
ingarrótturinn bundinn við 2 ára dvöl
í sveitinni, hér við 1 árs. Hér eru
ekki heldur amtsráðin til að halda i
við sveitarstjórnirnar, og við kosningar
til hreppsnefnda og sýslunefnda hafa
allir jafnan rétt, sem eitthvað gjalda
til sveitar. Yér Islendingar erum því
talsvert á undan Dönum í þessu efni.
Svar
frá ,l)indindisvini‘ til hr. i). Östliind.
I síðasta „Templar" er greinarstúfur
til mín ftá hr. D. Östlund adventista.
Á greinar(korn) þetta að vera svar
gegn lítilli grein um bindindismálið, er
ég sendi „Reykjavík" nýlega. Þessi
grein hr. Östlunds er rituð með tals-
verðum kala til mín, sem alstaðar nrá
lesa milli línanna. Má það merkilegt
heita, þar sem ég ritaði mjög hógvær-
lega um alment mál, án þess að kasta
hnútu til nokkurs manns, og átti ég
mér þessa sízt von af hr. östlund —
en hann um það, mór gerir það hvorki
til né frá.
Það eru að eins nokkur atriði í grein
lir. Östlunds, sem ég vil taka til at-
hugunar í línum þessum, og er þá
fyrst þetta :
Hr. Östlund segir að aðflutningsbann
sé afleiðing af bindindisfræðslu, og segir
að þá fræðslu hafi ísl. þjóðin fengið
svo, að hún geti með skilningi og án