Reykjavík - 07.07.1908, Qupperneq 3

REYKJAVIK
111
HREINGJÖRNINQ HUSA.
Veröur yður til gamans, í staðin
fyrir hina tilbreytingarlausu
stritvinnu, þegarþér hafib Sun-
light yður til hjálpar.
Pottar og pönnur, messing,
tígulsteinar, gólf og mjólkur-
könnur, Sunlight gerir alt
skínandi og hreynt hvar sem
hægt er að brúka hana.
MuniA— Sunlight gjörir alla vinn*
una fyrir hálft vert>, og á
helmingi siittri tfma.
667
Hvaðanæva.
Frá Persalandi.
í eriendum blöðum frá miðjum fyrra
mánuði er svo sagt, að alt virðist
benda í þá átt, að ekki geti lengi verið
að tala um sátt og samlyndi milli
Persakeisara (Shahens) og þings og
þjóðar, og hljóti þar von bráðar úr að
skera eins og raun er nú á orðin og
skýrt er frá í símskeyti á öðrum stað
hér í blaðinu.
Það þótti ills viti sem fyrir kom
þegar keisarinn var krýndur fyrir hér
um bil hálfu öðru ári síðan. Þegar
stórvezíiinn setti kórónuna, sem öll
er sett gimsteinum, á höfuð keisarans,
þá var hún honum alt of stór og seig
því niður á andlitið, svo að keisarinn
varð að lyfta henni upp með hendinni.
Stórvezírinn varð svo eftir litla stund
að taka kórónuna af keisaranum og
láta hana standa við hlið hans á meðan
á krýningarathöfninni stóð.
Keisarinn hefir frá fyrstu haft and-
stygð á þingbundinni stjórn og stöðug
óvild verið milli hans og hins nýmynd-
aða þings þjóðarinnar. Hefir það staðið
þjóðinni mjög fyrir þrifum bæði hvað
stjórnmál og fjárhag snertir, og gjört
alt viðskiftalíf ótrygt þar í landi.
Keisarinn hefir hvorki erft stjórn-
vizku afa síns né ástsæld föður síns.
Honum hefir hvorki tekist að koma
fram drottnunargirni sinni né að haga
sér eftir kringumstæðunum og koma
sér vel við þingið. Ýmist hefir hann
haft í hótunum eða þá fullvissað um
lotningu sína og virðingu fyrir stjórnar-
skipuninni.
Missættin óx mjög í fyrrahaust eftir
að uppkomst um samsæri gegn þinginu.
Nokkrir samsærismenn dularklæddir sem
konur komust inn í þinghúsið og ætl-
uðu sér að myrða nokkra helztu þing-
mennina. Áform þeirra varð uppvíst
á seinasta augnabliki. Múgurinn greip
samsærismennina og drap þá sam-
stundis án dóms og laga og keisari
varð að auðmýkja sig fyrir þinginu.
Sftir það fundust hvað eftir annað
goooœoooooööoöoöoöooöooœ
Ó Klukkur, úr og úrfestar, X
V | sömuleiðia gull og silfurskraut- 15
v flripl borgar sig bezt að kaupa á g
Ci Laugavegi nr. 12. g
ö Jóhann 1. Jóaazsoa. 0
víðsvegar um höfuðborgina Teheran
uppfestar áskoranir um að myrða keis-
arann og rak svo langt að tilraun var
til þess gjörð 28. febr., sem misheppn-
aðist að eins af þeirri ástæðu að keis-
ari var í öðrum vagni en ætlaö var.
Þá rýrði það og mjög álit keisarans
að eitt af blöðunum gagnrýndi óvægi-
lega lifnaðarháttu hans og alt ástandið
í landinu, hvernig alt gengi á tréfótum
og væri í hinni mestu óreiðu og stjórn-
leysi og lýsti keisaranum sem manni
er engu sinti nema svallí og færði til
þess fjölda af dæmum.
Keisarinn lét höfða mál móti blaðinu,
en tók kæruna aftur þegar ritstjórinn
bauðst til að færa fram sannanir fyrir
áburði sínum. Þetta varð til þess að
blöðin gjörðu nú harðar árásir á keis-
ara, og aftur fóru að finnast í höfuð-
borginni uppfestar áskoranir um keisara-
morð.
Fyrir skömmu varð keisarinn, eftir
kröfu margra hinna mest ráðand
manna, að visa burt frá sér ýmsum
af þeim mönnum er honum voru hand-
gengnastir. Fór keisari þá og með leynd
burt úr höfuðborginni og settist að í
sumar-aðsetursstað sínum Boghshah.
Flutti hann þangað með sér fjárhirzlu
sífia og vopnaforða. Hann setti einn
af foriugjum afturhaldsmanna yfir
Teheran, lét Kósakka-hersveit halda
vörð um þinghúsið, hnepti í fangeM
ýmsa embættismenn er voru þingsins
megin og gaf út skipun um að hai'ð-
iega skyldi hegna öllum æsingamönn-
um. Hélt keisari síðan með her manna
og fallbyssur til Teheran, og segir
símskeytið hvernig komu hans þangað
var háttað.
Indland.
Á Indlandi verða Englendingar sí
og æ að verja yfirráð sín með vopn-
um. Ekki alls fyrir löngu eru þeir
búnir að brjóta á bak aftur uppreistar-
flokk þann þar í landi, er Zakka—Khelar
heita og eru herskáir mjög. Þeir búa
við landamæri Indlands og Afghanistan.
En ekki var sú deila fyr á enda kljáð
en nýir óspektarflokkar risu á fætur,
og eru það nú Múhamedstrúarmenn,
sem Englendingar eiga í höggi við þar
eystra.
Upptök þessa ófriðar eigna Englend-
ingar Múhamedstrúarprestunum.
Hinn 24. apríl síðastl. sló í bardaga
með uppreistarhernum og liði Englend-
inga, og biðu Englendingar talsvert
manntjón, en ráku þó uppreistarherinn
á flótta. En langt er þó frá því að
uppreistinni sé þar með lokið. í blöð-
unum í New York var þess nýlega
getið, að Englendingar hefðu fengið
vitneskju um, og þætjtust þess fullvissir,
að mikiö af kúlubyssum og skotfærum
hefði nýlega verið flutt frá Bandaríkj-
unum til Indlands handa uppreistar-
hernum. — Byssurnar voru sendar
undir nafninu „saumavélar" og skot-
færin kölluð „niðursoðin mjólk“. —'
Farmar þessir voru fyrst sendir til
Ítalíu, þaðan til Persíu og laumað svo
yfir landamærin lil Afghanistan. Enn
fremur hafa menn komist á snoðir um,
að sprengikúlum og tundurvélum hafi
á sama hátt verið laumað til Indlands.
Bandankjablöðin halda því fram að
Englendingahatrið á Indlandi hafi aldrei
verið magnaðra en nú.
í Neiv York er félag eitt sem nefnir
sig „Indverska framsóknarfélagið“ og
heitir formaður þess Myron H. Phelps.
En jafnframt því sem Phelps þessi
nýlega hefir iýst því yfir, að fólag þetta
standi ekki í neinu sambandi við upp-
reistarflokkinn, hefir hann einnig full-
yrt að hatrið gegn Englendingum fari
dagvaxandi á Indlandi. — „Það eru fáir
Ameríkumcnn" segir hann, „sem kunn-
ugt er um ástandið á Indlandi eins og
það er í raun og veru, eða hafa hug-
mynd um hina skelfilegu örbyrgð og
volæði sem þar á sór stað og meira
en 300 miljónir manna mega þola.
Þessar miljónir manna hafa að meðal-
tali sex dollara í árstekjur á mann,
og það er sagt, að fullkomlega einn
fjórði hluti þessara manna hafi aldrei
á æfinni haft svo mikið undir höndum
að þeir í eitt einasta skifti hafi getað
étið sig sadda. Og hungursneyðarárin
fara fjölgandi á Indlandi eftir því sem
tímar líða. Prá 1800-—1850 voru þau
9, en á síðastliðnum aldarfjórðungi 19.
Samt sem áður leggja Englendingar
sig fram til að afstýra hungrinu og
verja árlega til þess 40 miljónum punda
sterling. En sú upphæð er eins og
einn dropi í hafinu.
Mikill hluti af tekjum Indlands geng-
ur til þess að launa ensku embættis-
mönnunum þar í landi, og þeir sem
eru kunnugir málefnunum telja það
eina af aðalorsökum hinnar sívaxandi
hungursneyðar í landinu, að þessir em-
bættismenn fiytji vellauðugir heim til
Englands þegar embættistíð þeirra er
á enda runnin, og sitji þar að krásinni
það sem eftir er æfinnar.
Eiig’in sál
kom til fundar, sem Einar skáld Hjör-
leifsson ætiaði að halda nú nýlega í
Vík í Mýrdal. Hann var gerður út
þangað hjeðan frá Reykjavík og pakk-
hús rutt til fundarhaldsins. En það
fórst fyrir af þeirri ástæðu, að eng-
ivn kom áheyrandi. Einar kvað þó
hafa haft há spil á hendinni, átti að
tromfa þar út annaðhvort laufakongi
eða laufagosa flokksins: bjóða Skaft-
fellingum annaðhvort Björn Jónsson
eða sjálfan sig fyrir þingmann. Svo átti
hann að fara um sýsluna, að því ér
Þjóðv. skýrir frá, og koma heim aftur
með vasana fulla af góðum loforðum
og efni í fjölda ísafoldardálka.
En hann firtist af viðtökunum í Vík
og sneri strax heim aftur, kom hingað
á laugardaginn var og segir enga
ferðasögu. [„Lögr.“j
Siunarbústaður liarna í sveií.
Allir vita hve lífsnauðsynlegt það
er fyrir börnin að geta fengið mjólk
að drekka og að geta verið úti í góðu
lofti á skemtilegum og þokkalegum
stöðum. Það eru víst flestir sem í
þorpum og bæjum búa, sem finna til
þess, að það er ekki holt fyrir börnin
þeirra að vera í bænum á sumrin,
bæði að því er snertir leikvelli þá er
þau hafa þar, og svo hve erfitt er oft
og tíðum að fá handa þeim næga
mjólk.
Mór hefir nú komið til hugar að
reyna að ráða bót á þessu, með því
að koma upp sumarbústað í sveit fyr-
ir börn úr Reykjavík, ef foreldrar eða
aðstandendur barna vilja sinna því og
gefa sig frammeðl5—20 börn. Ald-
ur barnanna ætti að vera 6—12 ára,
þó mundu eldri börn og verða tekin.
Meðgjöf með börnunum ætlast eg
til að verði 50—60 aura og alt upp
að 75 aura á dag eftir aldri og öðr-
um ástæðum.
Staðurinn er í Lambhaga í Mosfells-
sveit, hór um bil 1 kl.st. keyrsla eða
reið frá Reykjavík. Þaðan eru dag-
lega ferðir til bæjarins, svo að aðstand-
endur barnanna eiga hægt með að fá
að vita hvernig börnunum líður. Þar
er gott og heilnæmt loft, og indælar
brekkur með berjalyngi.
Börnin eiga að leggja sér til sæng-
urföt, djúpan og grunnan disk, hnífa-
pör, matskeið og teskeið og máske
fleira, og geta menn fengið upplýsihg-
ar um það og annað er þetta mál
snertir, hjá herra Ástráði Hannessyni
í bókaverzlun ísafoldar.
Ef nógu margir gefa sig fram fyrir
næsta föstudag, hefi eg hugsað að
byrja fyrri part næstu viku.
Munið eftir, hve gott loft og mjólk
er holt fyrir börnin ykkar.
Sigurbjörg Porláksdóttir
kenslukona.
Innan bæjar og utan.
í síðasta blaði var getið um lát Lárus-
ar prests Halldórssonar hór í bænum.
Hann var sonur Halldórs prófasts
Jónssonar á Hofi í Yopnafirði og f. k.
hans Gunnþórunnar Gunnlaugsdóttur
dómkirkjuprests. — Séra Lárus var
giftur Kirstínu dóttur Péturs heitins
Guðjohnsen organleikara, sem lifir
mann sinn ásamt syni þeirra Pétri
nótnasetjara og dætrum þeirra tveim-
ur, Guðrúnu konu Sigurbj. Á. Gísla-
sonar guðfræðings og Yalgerði. Annar
sonur þeirra hjóna, Halldór að nafni,
er dáinn fyrir fáum árum; hann var
hraðritari.
Séra Lárus var vígður til Valþjófs-
staðar 1877 og varð prófastur í Norður-
Múlasýslu 1879. Árið 1883 var hann
leystur frá embætti, þar eð hann ekki
vildi fylgja öllum siðum þjóðkirkjunnar.
1886 varð hann prestur fríkirkjumanna
í Reyðarfirði bg 1899 fríkirkjuprestur
í Reykjavík, en hætti því 1901.
Séra Lárus sat á alþingi sem 2. þm.
Sunnmýlinga árin 1886-87-89 og 91.
Séra Lárus heitinn þótti nokkuð ein-
rænn í lund og óþjáll stundum, en
gáfumaður mikill var hann og atgjörvis-
maður til sálar og líkama.
Útskrifaðir voru30. f.m. úr almenna
mentaskólanum:
i. Ásmundur Guðmundsson I. ágæt.
eink. 105 st.
2. Tryggvi Þórhallsson I. — 99 —
3. Árni Gíslason ... II. — 76-
4. Hjörtur Hjartarson II. — 7 2 —
Utanskólasveinar:
1. Jakob Jóhannesson I. — 99 —
2. Bogi Ólafsson ... I. — 98-
3. Jón Sigtryggsson . I. — 90 —
4. Jakob Lárusson . . I. — 89 —
5. Skúli Thoroddsen . I. — 88 —
6. Magniis Bjarnason I. — 85-
7. Sigurður Sigurðsson II. — 77 —
Embættispróf við prestaskólann í
f. m. tóku þeir:
Brynjólfur Magnússon I. eink. 84 st.
Guðbrandur Björnsson I. eink. 87 st.
Þorsteinn Briem . . I. eink. 95 st.
„Yesta“ kom frá útlöndum norðan
og vestan um land 30. f. m. Margir
farþegar voru með skipinu, þar á meðal
Björn prófessor Ólsen, próf. Herrmann,
Sigurður Jóhannesson kaupstj., Guð-
mundur læknir Scheving o. fl.