Reykjavík - 14.01.1911, Blaðsíða 1

1R ep h ( a v t íi.
Lau^ardag 14. Jamíar 1911
XII., 3
„REYKJAYlK"
Árgangurinn kostar innanlands 3 kr.; erlendis
kr. 3,50 — 4 sh. — 1 doli. Borgist fyrir U júlí.
Auglítingor innlendar: á 1. bls' kr- 1.50;
3. OF ». bls. kr. 1,85. — Útl. augl. 33'/.°/. hasrra. —
Aftldttur að mun, ef mikið er auglýst.
Ritstj. og ábyrgðarm. Stetón Xiunólfseon,
Pingholtsstr. 3. Talsimi 18 8.
jfflgeiðsla ,Heykjavíkur‘
er i
^kól^stræti 3
(beint á móti verkfræðing Knud Zimsen).
Afgreiðsla blaðsins er opin kl. 9—12
árd. og kl. 1—6 síðd. — Talsími 199.
Rltstjóri er til viðtals virka daga
kl. 12—1. — Þingholfsstr. 3.
Skattamál
og tollmál.
XIX.
Ég er nú að vona, að flestir sann-
gjarnir menn hafi getað fylgt mér í
tillögum mínum það sem af er.
Ég vona, að enginn finni neiua ó-
sanngirni í þeim, og að engin sérstök
stétt manna hafi fundið sér nærri
gengið með þeim.
Áætlanir mínar vona ég að munu
reynast nærri lagi, óvíða of háar, en
\íða helzt til lágar, svo að upphæðin
yfirleitt af þeim tekjugreinum, sem ég
hefi haldið fram, verði 1 reyndinni
heldur hærri.
Tillögur, þær sem ég hefi komið fram
með til þessa, munu fylla 210,000 kr.
Þá er eftir að ná í einar 65,000 kr.
Og nú reynir á ósérplægni manna,
er um þær tillögur er að ræða, sem
eg kem með til að fylla það skarð.
Þá kemur það í ljós, hvort fylgi
sveitanna við bannlögin er af fullri
einlægni. Sé svo, sem ég vona, þá
hljóta menn að hafa gert sér ljóst, að
eitthvaö yrðu þeir á sig að leggja í
staðinn, til þess að bæta upp tekju-
hallann.
Landbúnaður vor nýtur miklu meira
stuðnings af landssjóði, heldur en sjáv-
arútvegur og iðnaður til samans. En
j afnframt ber lcuidbúnadurinn lang-
minstar byvðar af öllum atvinnuvegum
landsins. Meira að segja má með
sanni segja, að hann 'beri í rauninni
alls engar byrðar, beri engan hluta af
öllum gjöldum landssjóðs, ef þess er
gætt, að úr landssjóði er til þessa at-
vinnuvegs goldið meira honum til
stuðnings, heldur en alt það sem í
landssjóð er greitt af honum.
Þetta er ekki sanngjarnt til lengdar.
Ég er ekki að telja eftir eða lasta, að
landbúnaðurinn heflr verið borinn þann-
ig á höndum sér af hinum atvinnu-
vegunum.
En það verður hver sanngjarn mað-
ur að játa,að ekkert vit eða sanngirni
getur verið í, að þetta haldi áfram um
aldur og ævi.
Til hvers er landssjóður yfir höfuð
að styrkja hvern atvinnuveg, sem er?
Auðvitað til þess að hann skuli
eflast svo, að hann verði arðbærari
en áður og geti betur tekið þátt í
byrðum landssjóðs.
65,000 kr. er ekki stór upphæð, í
samanburði við bll gjöld til lands-
sjóðs. '
Og þar sem sjávarútvegurinn hefir
til þessa einlægt verið íþyngt og hann
látinn bera stór fjárframlög árlega til
landbúnaðarins, þá virðist nú tími til
kominn, að landbúnaðurinn fari að taka
ofurlítinn þátt í gjöldum til landssjóðs.
Og annað en ofurlítill þáttur er það
ekki, þó að þessar 65,000 kr. (sem
eftir eru af 280,000 kr.), leggist sem
afarlágt óg léttbært útflutningsgjald á
útfluttan landvarning.
XX.
Hrossa-útflutningur héðan af landi
er mjög mis-mikill. En heldur virð-
ist hann vera að aukast, en hitt, og
markaður heldur að vaxa. Ekki mun
of mikið áætlað, að gera, að út verði
flutt að meðaltali um 5000 hross á
ári.
Ég legg nú til, að lagður sé 2 kr.
útflutningstollur á hvert hross.
Alþingi hefir sett lög um útflutning
hrossa, og landssjóður kostar upp á
eftirlit með útfiutningnum.
Þetta er gert í því skyni, að styðja
að því, að toll-markaði vorum erlendis
verði siður spilt með útflutningi lé-
legra hesta, og það ætti að hafa. þau
áhrif að hækka meðalverðið svo mikið,
að sá munur einn geti borið tollinn
og þó orðið hagur að fyrir seljendur
umfram það sem áður var.
Þessi tekjugrein ætti í meðalári að
gefa ekki minna en 10,000 kr.
Útflutningur á lifandi sauðfé virðist
heldur líklegur til að fara í vöxt.
Annars hefir það verið ákaflega mis-
jafnt, hvað að honum hefir kveðið.
Ef ráðgera má, að ávlega verði fluttar
út 30,000 sauðkindur að meðaltali,
og 50 au. útflutningsgjald væri lagt á
hverja sauðkind, þá væru það 15,000 kr.
2,750,000 pd. geri ég að útflutt verði
af saltkjöti, og legg til, að 1 eyris tollur
verði lagður á pundið.
Yitanlega er jafnaðarlega flutt út
miklu meira, frá 3 til 4 milíónir punda.
En ég geri ekki ráð fyrir meira en
28/4 milíón, af þeirri ástæðu, að verði
minni útflutningur, en ég ráðgerði, af
lifandi fé, svo að sú tekjugrein verði
undir áætlun, þá verður þau sömu ár
Þeim mun meira flutt út af kjöti, heldur
en ég hefi áætlað, og fer þá sá tollur
fram úr áætlun minni, og bætir hitt
upp.
1 eyris útfl.tollur af kjötpundi gerir
27,500 kr. landssjóði.
Og Það mun óhætt að áætla, að
tollurinn af útfluttu fé og keti saman-
lagður verði aldrei undir 42,500 kr.
Landssjóður hefir stutt mjög að því
að kenna mönnum betri verkan kjöts-
ins, enda eru sláturhúsin árangur þeirr-
ar auknu þekkingar, og við það hækkar
kjötið í verði.
Það er því mjög sanngjarnt að lands-
sjóður fái dálítinn hlut í þeim verð-
auka, sem hann hefir stutt að, og
reyndar er honum að þakka.
Af ull er hér árlega útflutt talsvert
yfir 1,250,000 pund að meðaltali.
Verð hennar er talsvert breytilegt,
svo að varla verður sagt að menn
finni mikið til, hvort ullarpundið er
2 au. hærra eða lægra.
2 au. útflutningstollur legg ég til
að lagður verði á ullar-pundið, og yrði
það 25,000 kr. tekjur landssjóði á ári.
Þá eru hér komnar 10,000+15,000
+27,500+25,000=77,500 kr., eða
12,500 Jcr. meira, en á biast til að
fylla skarð vínfangatollsins.
XXI.
Ég skal nú til glöggvunar gefa stutt
yfirlit yfir tekjur þær sem ég ætlast
til að landssjóður fái eftir tillögum
mínum hér að framan:
1. Af tóbaks-einkaleyfi . 100,000 kr.
2. Stimpilskattur (alm.)
30,000 kr.
3. Stimpilsk.
(af víxlum) 25,000 — 55,000 —
4. Breytingáaukatekjum 60,000 —
5. Útfl.gjald af nrossum 10,000 —
6. — - sauðfé . 15,000 —
7. — - saltkjöii 27,500 —
8. — - ull . . . 25,000
292,500 kr.
XXII.
Ég ætla engum landsmanni það, að
hann hafi ekki hugleitt, er hann greiddi
atkvæði fyrir aðflutningsbanni áfengis,
að tekjumissi, þann er af þeim lögum
leiðir, verða landsmenn að bæta lands-
sjóði upp á annan hátt.
Og þann smásálarskap ætla ég eng-
um góðum dreng, sem er einlœgur
bannvinur af sannfæringu, að hann hafi
hugsað um, að velta uppbótar-gjaidinn
af sjálfum sér yfir á aðra.
Gera má ráð fyrir, af því að hver-
vetna er misjafn sauður i mörgu fé,
að til hafi verið (þótt undantekningar
sé) þeir menn, er hafa greitt atkvæði
með bannlögunum og fylgt því máli
yfirleitt sér til lýðhylli, en ekki af sann-
færingu.
En ráðlegast væri þeim að koma
því nú ekki upp um sig, með því að
sýna í verki, að þeir vilji ekkert fyrir
góðan málstað vinna.
En það gera þeir, ef þeir vilja ekki
bera hver sinn fulla hlut af inum nýju
álögum.
Sveitabændur hafa til þessa komist
undan nálega öllum gjöldum, sem
nokkru nema, til landssjóðs.
Sé þeim full alvara með að vilja út-
rýma ofdrykkjubölinu með aðflutnings-
banni, þá munu þeir ekki skorast und-
an þeim lágu útflutningstollum á hross-
um og sauðfé (eða sauðfjár-afurðum),
sem hér er farið fram á.
Eftir því sem nú er lagt af lands-
sjóði til eflingar landbúnaði á ýmsan
hátt, er þetta sem hér er fram á far-
ið frá þeim, ekki nema lítill hluti (ekki
V3) þess fjár, sem árlega er lagður úr
landssjóði beinlínis til eflingar land-
búnaði, og þá alls ekki með talið það
sem óbeinlínis er til hans lagt, svo
sem það íé, er landbúnaðurinn hefir
mestalt gagnið af, eða sameiginlega við
aðra landsmenn.
Eiginlega ættu framlög landssjóðs til
eflingar atvinnuvega að vera svo löguð,
að hver atvinnuvegur fengi styrk nokk-
uð í hlutfalli við það sem af honum
geldst 1 landssjóð, svo að enginn at-
vinnuvegur (að minsta kosti enginn
aðaZatvinnuvegur) verði að staðaldri eða
til langframa ómagi annara atvinnu-
vega.
XII., 3
Aðalfundur
„ÍsQelagslns viö Faxaflóa“
verður haldinn á „Hótel Reykjavík"
mánud. 30. jan. þ. á. kl. 6 e. h.
Árseikningar framlagðir. Einn maður
kosinn í stjórn fjelagsins, og tveir endur-
skoðunarmenn.
Tryggvi Gunnarsson.
Einstaklingarnir í hverjum atvinnu-
vegi greiða sinn skerf til gjalda þjóð-
félagsins; en þjóðfélagið styrkir svo aft-
ur þau fyrirtæki atvinnuvegarins
(fræðslu, framkvæmdir, tilraunir 0. s.
frv.), sem eigi er auðið að ná fó sam-
an til með frjálsum samskotnm eða
samtökum. Með því verður landssjóður
samvinnusjóður atvinnuveganna, bæði
hvers um sig og allra til samans.
XXIII.
Ég hefi þá lagt minn skerf til, mín-
ar tillögur, til umræðanna um, hversu
vínfangatolls-skarðið megi fylla, án þess
að mjög tilfinnanlegt verði, og án þess
að leita örþrifsráða eins og almenns
vörutolls, sem hlýtur, auk alls annars
éða hvað sem sanngirni hans líður,
óhjákvœmilega að leiða til geipi-dýrrar
tollgœzlu, er hlýtur að kosta meira,
heldur en vínfangatollurinn hefir num-
ið— yrði tollurinn því að nema tvö-
faldri upphæð vínfangatollsins, og
reyndar að vísu miklu meira, að 6-
töldum væntanlegum eftirlaunum þessa
hers af tollembœttismönnum.
En bendi einhverjir aðrir á ennrétt-
látari eða enn léttbærari vegu til ab
fylla upp 280,000 króna skarðið, þá
skal það engan meira gleðja en mig.
Ég get m. a. vel hugsað mér, að þeir
sem fallast á sumar tillögur mínar í
greinum þessum, sjái eitthvað betra en
sumar aðrar af mínum tillögum.
Þær eru í 8 liðum, og má vel skifta
um og finna annað betra fyrir hvern
einn og einn þeirra án þess að það
raski hinum.
Tillögur mínar eru 8 sjálfstæðir lið-
ir, sem ekki þurfa að standa og falla
hver með öðrum.
XXIV.
Einu vil ég vara menn við, og það
er þetta:
Undir tillögum un\ almenna vöru-
tolla (af aðfluttum varningi) sem hljóta
að hafa í för með sér 200 nýja toll-
embættismenn, getur búið sá tilgang-
ur, að stofna á kostnað landssjóðs
urmul stjórnarembœtta, sem stjórn, sú
er við stýrið er í hvert sinn, geti notað til
að launa með atkvæðasmölum og öðrum
pólitiskum flokks-gæðingum eða —
flokk-þurfamönnum I
Er það holt og gott þjóðlífi voru?
Er ekki pólitíkin nú orðin nægilega
mikil kjötpotts-pólitík?
Er á það bætandi?
Er vinnandi til að rista blóðörn á
bak alþýðu í því skyni?
Þetta er svo alvarleg hætta, að ekki
er vert að láta teygja sig blindandi
út í það íorað.
Jón Ólafsson.