Reykjavík - 29.07.1911, Qupperneq 3

REYKJAVlK
127
Glaðlyndi og ánægja eru
samfára notkun Sunlight
sápunnar. Eins og sóls-
kinið lýsir upp og fjörgar
nátturuna, eins gjörir
Suniight sápan bjart yfir
erfiði dagsins.
SUNLIGHT SÁPA
vöxt safnsins og viðgang, sem og um
það, að alþýða notaði safnið.
Um mörg ár var hann og aðstoðar-
maður við Forngripasafnið, og gegndi
því starfi með alúð og áhuga.
Hann var prýðisvel greindur maður,
hygginn, stilltur og dagfarsprúður,
mjög vel að sér um marga hluti, og
sæmdarmaður í hvívetna.
Heiðursmerki dbrm. fjekk hann 1899,
og á síðasta þingi voru honum ætluð
dálítil eftirlaun eða ellistyrkur úr lands-
sjóði.
Sighvatur sái. var tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Steinunn ísleifsdóttir,
Gissurssonar bónda á Seljalandi. Þau
giftust 30. apríl 1843, og voru rúm
40 ár í hjónabandi. Börn þeirra eru
Jórunn, kona Þorvaldar Björnssonar
lögregluþjóns í Reykjavík, og Sigurður
bóndi á Þórunúpi í Hvolhrepp. Stein-
unn andaðist 7. nóv. 1883. — Síðari
kona Sighvatar sál. er Anna Þorvarðs-
dóttir, Jónssonar prests á Prestsbakka.
Þau giftust 26. apríl 1885. Lifir hún
mann sinn ásamt tveim börnum þeirra,
Sigríði, konu Tómasar Jónssonar kaup-
manns hjer í Reykjavík, og Árna,
verzlunarstjóra Thomsens-verzlunar.
Jarðarför Sighvatar sál. fór fram í
gær að viðstöddu miklu fjöimenni.
Sjera Ólafur Ólafsson flutti húskveðj-
una, en sjera Jóhann Þorkelsson ræðu
í dómkirkjunni. Við húskveðjuna voru
sungiu ljóð þau eftir sjera Friðrik Frið-
riksson, sem hjer fara á eftir:
Bændaprýði, sveitar sómi,
silfurhærður æakublómi
hvildi yfir öldnum þjer;
fremst þú gekkst i flokki hölda
fyrirliði’, unz tók að kvölda.
Ættjörð faðmi son að sjer.
Langur heiður lífsins dagur
liðinn er svo sumarfagur.
Sælt er komið sólarlag;
margt var starí og mikil vinna,
meDjar bera verka þinna
byggðir lands í bættum hag.
Þar sem mestan barstu blóma
brosa mun í sólarljóma
grund, er verkin geymir þín;
lengi mun hjá lýð og þingi
lofið geymast þjóðmæringi.
Minning góð ei deyr nje dvín.
Hvíld er sæl og sigur fenginn,
sæmdarbraut til enda gengin;
Með þjer vina fagnar fjöld;
Gleði’ og sorg í hendur haldast,
hrimi og sólbrá tindar faldast
við þín síðstu sumarkvöld.
Hjer í þínum heima ranni
harma börnin þín og svanni.
Orðið fyrir skildi er skarð;
fram áefstu æfitsundir
auðnan þín á flestar lundir
þeim til gagns og gleði varð.
Lof sje guði! Lífs var brautin
íöng og dáðrik, hinnsta þrautin
yfirstígin er í náð;
vonin yfir leiði Ijómar,
lífsins geislar, sigurhljómar
boða Drottins dýrðar-ráð.
Vmbindindi og eiturþorsti.
Menn munu kannast við þær stað-
hæflngar bannfjenda, að við aðflutn-
ingsbann áfengis aukist að eins til-
hneiging manna til að neyta annara
eiturefna, og að ein nautn komi í stað
annarar. Á þessu byggja þeir það, að
það sje árangurslaust eða jafnvel skað-
legt, að banna aðflutning eða sölu
áfengis.
Jafnvel þótt áfengið sje eitthvert hið
skaðlegasta nautnarefni, þá væri þó
ástæða til að líta á þetta, ef það væri
sannreynd.
Bindindisvinur einn í Ameríku, dr.
Holitscher að nafni, heflr varið miklu
starfl til þess að rannsaka, hvort þetta
sje á nokkrum rökum bygt. Er nú
birt eftir hann grein um þetta efni i I
ýmsum enskum blöðum og tímaritum
í Ameríku. Þar neitar hann því ger-
samlega og með skýrum rökum, að
rjenun áfengisnautnar fylgi nautn ann-
ara eiturefna, svo sem „morfíns",
j „ópíums", „eters", „cocains" o. s. frv.,
og bendir á, að það sje að eins grýla
bannfjenda til þess að styrkja mál sitt
en andæfa bindindishreyfingunni.
Dr. Holitscher segir, að ef þessi
kenning bannfjenda væri rjett, þá benti
það á, að í líkama mannsins væri ó-
slökkvandi löngun eftir nautnarefnum,
svo að menn hlytu að fullnægja henni,
en sýnir jafnframt, hve mikil fjarstæða
það er. Fjöldi manna lifir svo, að bragða
aldrei nokkurt sterkt eiturefni, og án
þess að finna til löngunar til þess, og
þeir menn eru einmitt sælli en hinir,
sem eitursins neyta. Ýmsar stórþjóðir
heimsins hafa og blómgazt án þess að
neyta nokkurra nautnarefna. Dr. Holit-
scher bendir t. d. á Múhameðsmenn, sem
neyttu engra nautnarefna frá dögum
Múhameðs og þar til farið var að drekka
kaffi og te og neyta tóbaks. Og menn-
ing Araba var einmitt á hæsta stigi
meðan þeir neyttu engra eiturefna.
Ennfremur bendir hann á það, að flest
nautnarefni eru ólystug og í fyrstu ó-
geðfeld þeim, sem neyta, þótt þetta
breytist, er menn hafa vanið sig á að
neyta þeirra, og segir, að það bendi
alls ekki á, að í manninum búi þörf
til þess að neyta þeirra, heldur miklu
fremur gagnstætt.
Þá kemur hann að því að svara
þeirri spurningu almennt, hvort reynsl-
an sýni, að þjóðir, sem lítið neyta á-
fengis eða bannað hafa innflutning þess,
neyti meira annara nautnarefna en
hinar, sem mikils áfengis neyta. Hann
sannar það með áreiðanlegum skýrsl-
um, að svo er ekki, og heldur því
hiklaust fram, að auðugir áfengissalar
og aðrir bannfjendur láti ýms blöð,
sem þeim eru háð, bera út slíkar
fregnir. Hann bendir á, að þessar
fregnir hafl borizt úr bannríkjunum í
Ameríku og frá Noregi. Skýrslur lækna-
stjórnarinnar í Kristjaníu segja Ijósum
orðum, að þær sögur sem borizt hafi
frá Noregi, um að mikið væri þar um
neyzlu „morfíns“, „ópíums“ og „eters“,
væri einber tilbúningur. Hið sama er
að segja um skýrslur úr bannríkjunum
i Ameríku. Dr. Holitscher getur þess,
að Frakkar neyti mest áfengis af
Norðurálfuþjóðum, en Norðmenn og
Finnar minnst, og bendir á það til
samanburðar, að hvergi er neytt eins
mikils af eiturefnum auk áfengis, eins
og einmitt á Frakklandi, en minnst í
Noregi og á Finniandi. Á Finnlandi
verður naumast vart neyzlu „morfins“
eða annara slíkra eiturefna.
Enginn hefir orðið þess var, að
neyzla „morfíns8, „ópíums" eða ann-
ara slíkra eiturefna hafi aukizt síðan
bindindishreyfingin hófst, þar. Dr.Holit-
scher hefir fengið skýrslur fjölda lækna
og annara manna á Þýzkalandi um
það efni, og ber þeim saman um það
nær undantekningarlaust, að neyzla
„morfins", „ópíums“ eða annara eitur-
efna fari alls eigi í vöxt, en geta þess
jafnframt, að neytendur þeirra eitur-
efna sjeu einmitt úr flokki drykkju-
manna, og bindindishreyflngin miði til
þess að draga úr nautn eiturefna
yflrleitt. [Nl.].
[Niðurl.].
Öll umsetning bankans og útbúa
hans var árið 1910 nálægt 59 milj.
króna, eða rúmar 196 þúsund krónur
hvern virkan dag að meðaltali. Næsta
ár á undan var umsetningin tæpar
53 milj., hefur því vaxið um fullar 5
miljónir á árinu.
Peningainnborganir gegnum kassa
bankans og útbúanna námu árið 1910
rúml. 28l\z milj. króna.
Innlög á dálk og hlaupareikning
voru fullri milj. króna hærri árið 1910
en næsta ár á undan. Árið 1909 voru
slík innlög við bankann og útbúin
tæpar 7 milj., en því nær 8 milj. árið
1910.
Innlán voru í ársbyrjun igioíbank-
anum og útbúum hans 13V2 hundrað
þúsund krónur, en voru í árslok orðin
því nær 1600 þúsund krónur; höfðu
því vaxið á árinu um því nær U4 milj.
króna.
Sparisjódsinnstœðujé hjá útbúum
bankans hækkaði um rúmar po pús-
und krónur árið 1910.
Handveðslán hækkuðu á árinu um
26 þúsund krónur. Veitt voru rúm
76 þúsund kr. í slíkum lánum, endur-
borguð tæp 45 þúsund.
Aftur á móti lækkuðu sjálfskuldar-
ábyrgðarlán um full 17 þúsund kr.
Veitt voru c. 91 þúsund kr. í slíkum
lánum, en endurborguð tæp 108 þús-
und kr.
Bæði handveðslána- og sjálfskuldar-
ábyrgðarlána-veitingar voru nokkru
meiri úr bankanum 1910 en næsta ár
á undan.
I reikningslánum var veitt rúm hálf-
fjórða miljóh króna. — Lán þessi voru
þó alls c. 17 þúsund krónum lægri í
árslok en í ársbyrjun. — Reiknings-
lána-umsetningin var við bankann og
útbúin fullri miljbn króna hærri árið
1910 en árið 1909.
Víxla keypti bankinn og útbú hans
53
»— En þú gleymir víst ekki, góðurinn minn, að gefa
vini þínum einhver ofurlítil ómakslaun ?«
»Stendur nokkuð um mig i samningnum?« spurði að-
komumaðurinn með ógnandi röddu.
»Ja, bara að jeg vissi það. Þú veizt, að jeg get ekki
lesið þetta bölvað hrafnamál.
»Hvar er hann þá?«
»Nei, Gústav minn, þú færð hann ekki svona alveg
endurgjaldslaust . . . .?
»Hvar er hann, segi jeg?«
»Hvaða ósköp liggur þjer á Gústav. Og það er . . . já,
þú ert eitthvað svo skrítinn í málrómnum, að jeg kannast
varla við röddina þína. Hvað viltu borga mjer fyrir samn-
inginn?«
»Við skulum nú ekki vera að gera að gamni okkar!
Ef þú segir mjer ekki áður en 6 sekúndur eru liðnar, hvar
hann er, þá fær þú 6 skambyssukúlur i hausinn. Þetta er
alvara!« Hann setti aftur byssuhlaupið að enni honum
»Hvaða kjánalæti eru þetta! Við erum þó skollann
ekki komnir til Caracas ......
Aðkomumaðurinn tók aftur byssuna frá enni sendherr-
ans, og tók nú að leita til og frá í herberginu.
»Láttu min plögg vera, heyrir þú það! Et þú snertir
við nokkurum sköpuðum hlut, þá kalla jeg á hjálp. Og þá
er úti um þig«-
Hinn hjelt áfram leitinni, og ljet sem hann heyrði þetta
ekki.
Don Joachim ætlaði að fara að öskra á hjálp, en þá
greip hinn allt í einu fyrir kverkar honum með annari hend-
inni, en hjelt með hinni vasaklút fyrir vitunum á honum,
hvernig sem hann reyndi að brjótast um.