Reykjavík - 24.08.1912, Blaðsíða 2

134
REYKJAVlK
Frá Alþingi.
Stjórnarskrárfrumvarpinu var vísað
írá neðri deild með rökstuddri dagskrá
á miðvikudagskvöld. Urðu um það
nokkrar umræður, endurtekningar á
því sem um það hefir verið skrifað og
talað í vor. í dagskránni er talað um
#n<?icÁv(ímillilandanefndarfrv. frá 1908,
sem „ísafold" varð bumbult af um
daginn. Annars er dagskráin svona:
Með því að til stendur, að leyta
samkomulags við Dani um sambands-
málið á grundvelli frv. millilandanefnd-
arinnar 1908, með þeim breytingum,
unginn, að leitað verði nýrra samninga
um sambandið milli Danmerkur og
íslands.
Þessi tillaga var samþ. með 31 atkv.
gegn 5. Fjarverandi var Björn Kr.
Atkvæði greiddu ekki Kr. Jónsson
og Björn Þorl. Nei sögðu : Bjarni frá
Vogi, Sk. Th., Sig. Eggerz, Þorl. í
Hólum.
Sjúkir eru Björn Jónsson og Jón frá
Múla.
Þingsályktunin uiu strandferöirnar
var samþ. þannig:
Neðri deild Alþingis lýsir yfir því,
e=>
r-~t
w
fcafl
ŒZ>
. <^>
CD
un -
LTD <=>
Í3
CX3
£=3 e=s'
S '5=
m B S
M oa oQ
CÖ
LT5
03
—- «=
i I- gj
a ö &
53 .5
063 T3
22 «

LT3
oa

g g I
S s
tð ö 3
1895.
50 ára afmæli alþingis.
að hún veitir stjórninni heimild til:
1. Að leysa Thorefélagið frá samningi
þess 7. Ágúst 1909 frá lokum þessa
árs, en heimilt er stjórnarráðinu að
setja félaginu þessi skilyrði :
Að félagið hafi viðkomustaði í
nokkrum miliilandaferðum í
hafnarstað á Norður-Þýzkalandi
(t. d. Jáibeck).
Að félagið gefi stjórninni kost
a.
b.
á, ef til þess kemur, að kaupa
skipin „Austra og „Vestra“.
Að gera. samning fyrir árið 1913
um strandferðir, svo góðar sem
kostur er á, og að hún megi verja
til þess alt að 60,000 krónum.
Nefndarálit um frumvarp til laga
um viðauka við Vóg um íitflutnings-
gjald af fiski, lýsi a. fi. frá 4. nóv. 1881.
Innkaupin i
Edinborg
auka gleði —
minka sorg\
er samkomulag fæst um, bæði inn á
við og út á við, en það mundi að
sjálfsögðu ieiða til stjórnarskrárbreyt-
ingar, þá telur deildin ekki rétt, að
gjöra samþykt um stjórnarskrána að
þessu sinni, og tekur því fyrir næsta
mál á dagskrá.
Tillaga til þingsályktunar um sam-
bandsmálið.
Alþingi ályktar að feia ráðherra, að
bera það fram við hans hátign kon-
Frumvarpið er eitt af skattaný-
mælum stjórnarinnar, og stafar eins
og hin frá milliþinganefndinni um fjár-
mál landsins.
Athugasemdir stjórnarinnar við frum-
varpið er á þessa leið:
„Um afstöðu stjórnarráðsins til þessa
frumvarps, sem er óbreytt eins og
það kom frá fjármálanefndinni, vísast
til athugasemdanna um frumvarp til
laga um einkarjett og einkaleyfi til
koiasölu á íslandi".
Kolafrumvarpið var, eins og kunn-
ugt er, af minnisstæðum ástæðum ekki
lagt fyrir alþingi, enda voru ástæður
stjórnarinnar fyrir því frumvarpi ör-
stuttar, í einu^n 11 línum, og ekki
sérstaklega vikið að síldartollsfrum-
varpinu fremur en hinum frumvörpum
miiliþinganefndarinnar. Þaðan verða
því ekki sóttar ástæður fyrir frum-
várpinu.
Og er þá að líta á „athugasemdir"
milliþinganefndarinnar við frumvarpið.
Þær eru á þessa leið:
„Til hægðarauka, og til þess að hafa
meginmál frumv. sem styst, er frv.
þessu ætlað að verða viðaukalög við
lögin um útflutningsgjald af fiski, ]ýsi
o. fl. frá 4. nóv. 1881. Þetta fyrir-
komulag er er einnig í fullu samræmi
við lögin um útfiutningsgjald af hval-
afurðum, frá 11. nóv. 1899. Gjald-
hæðin á áburðar- og fóðurefnum er
hjer ákveðin eins og af samskonar
áburðar- og fóðurefnum, búnum til úr
hvalbeinum og hvalkjöti. Hins vegar
þykir ekki ástæða til að taka hærra
útflutningsgjald af síldarlýsi en öðru
lýsi, með því að þessi tegund er ekki
verðmætari en t. d. alment þorska-
lýsi“. '
Yér höfum dregið hjer saman á einn
stað alt það, sem stjórn og milliþinga-
nefnd hefir lagt til þessa máls, að
undanteknum örstuttum inngangi í 12
línum, í álistsskjali nefndarinnar á
undan frumvarpinu, sem er í 3 ör-
stuttum greinum, og leyfum oss nú
að skýra háttv. deild frá áliti voru.
Um búning frumvarpsins getum vjer
ekKÍ varist að geta þess, að oss finst
það hefði verið eigi lítill „hægðarauki"
frá almennu sjónarmiði, ef nefndin
í skófatnaðaryerzlun Jóns Stefánssonar
Laugaveg 14
gerast þau beztu kaup, sem hægt er
að fá í bænum. T. d.: Kvenstígvjel
á 5 kr. Karlm.stígvjel á 6 kr. 50 a.
hefði búið til eitt heíldarfrumvarp úr
öllum gildandi ákvæðum um útflutn-
ingsgjald og bætt við það nýmælum
sínum. Útflutningsgjaldslögin eru svo
mörg: lög nr. 16, 4. XI. 1881; lög nr.
10, 13, IV. 1894; lög nr. 8, 6. III.
1896, lög nr. 27, 11. XI. 1899; lög
nr. 45, 13. XI. 1903; lög nr. 11, 31.
VII. 1907 og lög nr. 18, 11. VII. 1911,
að full þörf hefði verið á að draga hin
gildandi ákvæði þeirra saman í eina
heild, svo sem gjört hefir verið um
gjöld af aðfluttum vörum, enda hefði
milliþinganefnd átt að hafa bezt tök
á því.
Það er bert af niðurlagsorðunum í
athugasemdum milliþinganefndarinnar,
að hún hefir álitið siJdarlýsi gjald-
frjálst, svo sem stjórnarráðið og kvað
hafa ætlað, og að hún hefir ætlað gjald
af „almennu" (algengu) lýsi (þorska-
]ýsi) 50 aura af tunnu hverri. En
hvorttveggja er tvímælalaust rangt.
Síldarlýsi er gjaldskylt samkvæmt lög-
unum frá 4. nóv. 1881, sbr. 2. gr., 6.
lið: „af hverri tunnu af lýsi“, og gjald
af öðru lýsi en hvallýsi hefir verið og
er 30 aurar af tunnu hverri.
Hins vegar erum vjer milliþinga-
nefndinni fyllilega sammála um, að
það sé „ekki ástæða ti.l að taka hærra
útflutningsgjald af síldarlýsi en öðru
]ýsi“, og ráðum því aliir til að fella
niður 1. gjaldlið 1. gr.
Og væri þá ekki annað eftir af grein-
inni en nýmælin um 50 aura gjald
„af hverjnm 100 kg. af fóðurmjöli eða
kökum“ og 20 aura gjald „af hverjum
100 kg. af áburðarefnum“.v En þessar
vörutegundir telur neíndin óþarft og
jafnvel óheppilegt að gjaldskylda nú
þegar, og eru ástæður vorar fyrir því
einkum þessar: Gjaldið mundi draga
landssjóð lítið, enda er ekki svo mikið'
sem sennileg ágiskun fyrir hendi um
það, hve miklu gjaldið mundi nema.
Milliþinganefndin segir að eins eina
verksmiðju orðna til á Siglufirði til
hagnýtingar síldar í nefndu skyni, en
„í ráði að stofna líkar verksmiðjur á
Suðurlandi og Vesturlandi". Gjald-
skylding á margnefndum vörum nú
gæti því jafnvel orðið til þess að draga
úr gjaldinu til frambúðar. Þá má og
bend á það, að gjald á margnefndum
vörum mundi aðallega, ef ekki ein-
göngu, lenda á Norðmönnum. En nú
hefir landsstjórnin, sbr. þingskj. nr. 81,.
í huga samningsumleitanir við stjórn
Norðmanna um mikilsvert efni fyrir
íslendinga, og ekki ólíklegt, að háttv..
deild vilji styðja stjórnina að því máli,
sbr. þingskj. nr. 234. En væri nú að
nauðsynjalausu lögtekið gjald, er að-
allega lenti á Norðmönnum, þá mætti
ætla, að það yrði fremur til að spilla
góðum undirtektum af þeirra hendi
undir málaleitanir vorar, en til að
greiða þeim götu.
Ver ráðum háttv. deild til að fella,
frumvarpið.
Neðri deild Alþingis, 15. ág. 1912.
Eggert Pálsson, Lárus H. Bjarnason.
formaður. skrifari og framsögum..
Jón Ólafsson, Björn Kristjánsson,
Valtýr Guðmundsson,
Bjarni Jónsson frá Vogi.
Stjórnarfrumvarp það, sem hór er
umtalað, kom ekki til umræðu í deild-
inni, heldur var samþykt samskonar
frv. frá E. d. Útfl.gj. af síldartunnu
sett 30 aura og bætt við 25 a. gjaldí
af hverri tunnu af umbúðalausri síld.
Frumvarp til laga um einkasólu-
heimild landsstjórnarinnar á steinolíu,
Flm.: J. ól., Egg. P., Bjarni frá Vogi.
1. gr. Landsstjórninni veitist heim-
ild til að kaupa svo mikla steinolíu,.
sem henni þurfa þykir til að birgja
landið, og selja hana kaupmönnum og
öðrum (kaupfélögum, sveitarfélögum
o. s. frv.),. fyrir það verðj er liðlega
svari kostnaði og vöxtum.
í þessu skyni veitist stjórninni
heimild til að taka það lán, sem á þarf
að halda.
2. gr. Meðan stjórnin notar þessa
heimild, er engum öðrum leyfilegt-að
flytja hingað til lands steinolíu, en
stjórninni.
O H/F Sápuhúsið o
Austurstrætr 17,
margar tegundir
rússneskar cigarettur
nýkomnar.
Óvenju ó d ý r a r.