Ríki - 21.07.1911, Blaðsíða 3

R í K I
í þeim kjördæmurrí þar sem Heima-
stjórnin með engu móti getur komið
sínuin mönnum að, á að skapa sundr-
ung í Sjáifstæðisflokknum með því að
hafa í boði menn sem að nafninu til
eru sjá!fstæðismenn,en sem Heimastjórnar-
mönnum þykja þósvo miklu »vænlegri«
en þingmannsefni Sjálfstæðisfldkksins að
þeír gefa þeim með ánægju atkvæði sín,
því að ekki myndu þeir verða Heima-
stjórnarmönnum þröskuldur í vegi, er
á þing kæmi.
Vjer vildum alvarlega vara flokksmenn
um land alt við þessum sundrungartil-
raunum.
Danir hjer og
íslenski fáninn.
Den er Skam kön, den blaa Fane.
jeg synes den tager sig ligesaa godt
ud der som Dannebrog,** sagði
danskur heldri maður einn fyrir fram-
an þinghúsið, þegar barna fylkingin
koni þangað undir bláu fánunum á
afmælishátíð Jóns Sigurðssonar, og
fólkið, sem í kring var, tók undir
þetta samsinnandi. Sama hafa fleiri
Danir búsettir hjer látið í Ijósi, og
ekki hefur frá þeim, svo kunnugt sje,
heyrst eitt aukatekið óvildarorð til
fána vors eða þeirra manna, sem
hann bera fram eða nota.
Pvert á móti hafa ýmsirþeirrasýnt
velvildarhug rjetti og kröfum þessa
lands, sem þeir hafa fest æfikjör sín
við og ætla að lifa í það sem eftir
er, og gera það óhikað, án þess að
kasta með nokkru móti rýrð á ætt-
jörð sína, sem þeir geta auðvitað un
heils hugar eftir sem áður.
Þetta er í alla staði drengilegt og
vekur velvildarhug á móti. Það er
einmitt samboðið menningu og mann-
dómslund, að fylgja rjettu rnáli og
jafnvel berjast fyrir því, þó móti vin-
un og ættingjum sje.
»Danska fólkið gerir okkur íslend-
ingum skömm til að smekk og þjóð-
rækni«, sagði kona ein hjer f bænum
17. júní fyrir framan glugga EgilS
Jakobsens.
Glugginnvar alsettur litunum okkar
hvítu og bláu og myndum Jóns Sig-
urðssonar og smáflöggum. Það var
látlaus fegurð, fór vel úr hendi og
andaði að oss velvild.
Þessir menn og þeirra aðfarir vinna
báðum þjóðunum meira gagn og festa
meira vinarhug milli Dana og Islend-
inga en óþverri sá sem ýmsir Heima-
stjórnarmenn og blöð þeirra eru að
kasta á bláa fánann og fylgismenn
hans,enda var barnafylkingin ogallur
Jóns Sigurðssonar dagurinn hógleg
og átakanleg mótmæli móti' auðnu-
leysis og óhappastarfi slíkra manna.
Hallur.
Arí Jénsson
þingmaður Strandamanna er nýkom-
inn úr ferð um kjördæmi sitt, hjelt
hann 3 fundi með kjósendum, en eng-
in fór þar atkvæðagreiðsla fram. Hann
lætur-vel yfir sinni ferð.
* Hann er svei rpjer fallegur, blái fáninn.
Mjer finst hann fara alveg eins vel yfir
fylkingunni þarna eins og Dannebrog.
Almennur
borgarafundur
var haldinn hjer um daginn.
Höfðu boðað til lians nokkrir borgar-
ar bæjarins út af því, að bæjarstjórnin
hafði neitað um Lækjartorgið handa líkn-
eski Jóns Sigurðssonar. Vildu þeir fá
Jóns Sigurðssonar nefndinatil að endur-
nýja umsókn sína og bæjarstjórnina til
að leyfa torgið. Töldu þeir svo illa til
haga þar að baki myndinni, að hún nyti
sín ekki, myndina of lága, svo að menn
horfðu ofan í höfuð henni, sem ofan
stiginn komu og sjerstaklega, að alveg
ótækt væri að setja mynd Kristjáns kon-
ungs 9. á blettinn þarhjá, svosem sagt
væri, að búið sje að lofa og ákveða.
Móti þessu mæltu þeir Kristján kons-
úll Þorgrímsson bæjarfulltrúi ogTryggvi
Gunnarsson formaður nefndarinnar öfl-
uglega, ogfundu það helzttil, að Lækjar-
torg væri lítið og á því þyrfti að halda
fyrir fiskitorg, en það reið hjerauðsjáan-
lega baggamuninn, að Tryggvi sagðist
nú vera búinn að láta grafa þarna fyrir
undirstöðu undir myndina og væri byrjað
að múra, og lýsti því hátíðlega, að hann
tæki sjálfur hjer af bæjarstjórninni allan
vanda í þessu máli, því að hann vœri
búinn að taka það í sig, að þarna skyldi
tnyndin standa.
Þessum úrskurði Tryggva tók fjöldi
borgaranna með lófaklappi, ogkom það
þó skýrt fram í umræðunum, aðTryggvi
hafði gert þetta að miklu leyti á sitt
eindæmi án þess að það væri samþykkt
með nokkrum meiri hluta í nefndinni.
Þetta þótti einkennilegast og athuga-
verðast á þessum borgarafundi, og þótti
það nærri ískyggilegt tákn tímans að þá
sjaldan að borgarar bæjarins eru virtir
þess, að við þá sje talað um bæjarmál,
að þeir láti þá að öllu mótmælalaust
valdboði einstakra manna og er hætt við
að valdhafarnir hugsi framvegis sem svo,
að háskalaust sje að gera það sem þeim
lýst, og segja svo borginmannlega að
því verði nú ekki breytt hjeðan af hvað
sem hver segir og þá klappi borgararn-
ir. Þetta sje nú orðið rjetta aðferðin við
þá, þetta þurfi þeir að hafa.
Eftir þennan fund er von að menn
hugii svona.
Annað mál er, hvort enn sje komið
svo langt með almening lijer, að því
inegi altaf treysta.
Borgarí.
Pjeiur Jónsson
söngvari er nýkominn hingað heim
snöggva ferð. Hann hefur í vor verið
í Vesturheimi í söngflokki danskra stú-
denta og er frá því í haust ráðinn við
leikhús í Berlín um 3 ára tíma. Sam-
söngva ætlar hann að halda hjer í bæn-
um og þann fyrsta nú strax eftir helg-
ini.
I
!-----------------------------------
19 2 5
Skrifstofu- og verzlunarstjórar, stjórn-
endur fjelaga og fyrirtækja eða
aðrir þeir, sem taka vilja vel hæfa,
áreiðanlega og reglusama menn
í þjónustu sína, nú eða síðar, sendi nöfn
i sín í lokuðu brjefi, merkt: 1925 til
! ritstj. þessa blaðs.
Islands banki.
Ræða landritara.
í sambandi við skýrslu um aðalfund
bankans hefir verið birt ræða landritara
þar á fundinum, þar sem meðal annars
er sagt, að ísland hafi ekki seinust árin
aflað sjer neins aukins trausts í augum
erlendra þjóða, sjerstaklega ekki hjá þeim
mönnum, sem við fjármál eða peninga-
mál eru riðnir.
Þó hjer sje notað varlegt orðalag, er
þó auðsjáanlega verið að gefa í skyn,
að einhverjir þeir atburðir hafi gerst, er
rírt hafi lánstraust íslands í útlöndum.
Þeir eru margir, sem vita vildu, við
hvað er átt með þessum orðum, og hvort
það er landritarinn, sem hefir sagt þetta
frá eigin brjósti, eða hann aðeins sem
formaður bankaráðsins í fjarveru ráð-
herra hefir lesið upp skýrslu fulltrúa-
ráðsins eða bankastjórnarinnar. Þjóðin
virðist eiga fulla heimtingu á því, að
nánari grein sje fyrir þessu gerð, því að
slík ummæii eru sfzt til þess fallin að
auka veg hennar nje traust hjá öðrum
þjóðum; væri og að sjálfsögðu hægra
að koma í veg fyrir illar afleiðingar af
þessuin traustmissi, eða að minnsta kosti
að ná traustinu aftur, ef heyrum kunnar
yrðu gerðar ástæðurnar fyrir þessu áliti
á íslenzku þjóðinni.
Vesíur-Í slendingar
hjeldu hátíðlegan hundrað ára afmælis-
dag Jóns Sigurðssonar og gekkst klúbb-
urinn Helgi magri fyrir því. Fyrir
minni Jóns töluðu sjera Jón Bjarnason
og sjera LárusThorarensen, en prófessor
Run. Marteinsson fyrir minni íslands;
hafði sú ræða verið hápólitísk og ræðu-
maður helst hallast að algerðum skilnaði
íslands og Danmerkur, og viljað að
Vestur-íslendingar styddu að því eftir
mætti, að svo gæti orðið, eftir því sem
blaðinu Heimskringlu segist frá. Fjöldi
kvæða var lesinn upp og sunginn, þar
á meðal 6 fyrir minni Jóns forseta.
S|s Flora
fór síðastliðinn sunnudag norður um
land til útlanda og með fjölda farþega, þar
á meðal: Eggert Claessen með frú, ung-
frú Elín Matthíasdóttir, Guðm. Svein-
björnsson, stjórnarráðsaðstoðarmaður, Jón
Stefánsson, málari, Jakob Möller banka-
ritari með frú, Ólafur Jónsson mynda-
mótasmiður, Sigfús Einarsson tónskáld,
Þórarinn B. Þorláksson málari, ekkjufrú
Þórunn Jónassen.
Rólega spekiarmenn
segir biskupinn nýlega í Kirkjublað-
inu að okkur sje mest þörf að fá á þing.
í Lögrjettu síðast sýnir Heimastjórnar-
flokkurinn fyrir munn síns þingmanns
| efnis — L.H.B. — hvernig hann vill láta
hina prúðmannlegu og »rólegu spekt*
lýsa sjer í orði.
Ráðherrann
kvað vera væntanlegnr heim snemma
í næsta mátiuði, og hefir enn ekkert
um það heyrst hvort honum hafi orð-
i ið nokkuð ágengt í sambandsmálinu,
sem neðri deild skoraði á hann að
reyna að fá lagt fyrir ríkisþingið, nje
heldur hvernig Danir taki í stjórnar-
: skrármálið.

Hr. Ersiev
rektor háskólans í Kaupmannahöfn
hefur verið spurður um hversvegna
Kaupmannhafnarháskóli hafi ekki sent
Háskóla íslands hamingjuósk, og kvað
hann hafa svarað því, að fyrst og
fremst hafi hann ekkert um hátíðahaldið
vitað, og slíkt ekki átt við, þar sem
Kaupmannahafnarháskóla ekki hefði verið
boðið að láta fulltrúa vera við háskóla
setninguna, og í annan stað væri þetta
engin háskóli. Það væru aðeins gömlu
skólarnir sameinaðir, og við skólann
nokkrir docentar. Þeir eru ekki að
gera meira úr því sem íslenzkt er en
það á skilið. Og var ekki enn meiri
ástæða fyrir dönsku velvildina til þessa
að reyna að hlúa að vísinunO úr því
hann var svona smár?
Sierling
fór vestur 18. þ. m.
Botnia
fór til útlanda 19. þ. m. Með henni
fóru til Vestmanneyja alþingismennirnir
Gunnar Ólafsson og Jón Magnússon
bæjarfógeti.
Guðmundur Finnbogason
magister hefur fengið leyfi til þess
að ganga undir doktórspróf við Kaup-
mannahafnarháskóla.
Rausnargjöf.
Halldór Þorsteinsson, skipstjórinn á
Jóni Forseta, og Ragnhildnr Pjeturs-
dóttir úr Engey giftust á miðvikudag-
inn og gáfu í því tilefni 500 kr. til
Heilsuhælisins.
Björn Jónsson,
fyrverandi ráðherra, kvað vera á góð-
um batavegi, eítir því sem frjezt hefir
með síðustu skipum, er frá útlöndum
hafa komið.
Hafnarlánið.
Heyrst hefir nú síðustu dagana að
einhver von væri um að hægt væri að
útvega lán til hafnargerðarinnar hjer í
Reykjavík, en ekki getum vjer neitt frekar
um það sagt.
Nýtt blað
er Bjarni Jónsson frá Vogi, viðskipta-
ráðunautur í þann veginn að byrja að gefa
út. Kemur það út hjer í Reykjavík,
þótt hann dvelji erlendis. Blaðið á að
heita Birkibeinar.
Saga þess og gangur á Alþingi 1909 og
1911 rakinn, kjósendum til ihugunar.
Eftir
A.J. Johnson.
Áhugamál kjósenda.
Af innanlandsmálum, mun afnám eftir-
launa embættismanna, vera eftt af mestu
áhugamálum kjósenda þessa lands.
Landsmönnum þykir sem von er,
blóðugt til þess að vita, að 70 til 75
þúsund krónum, — nærri krónu nef-
skatt á hvern íbúa — af gjöldum þeim
og sköttum, sem þeir í mjög mörgum
tilfellum taka afarnærri sjer að greiða,
og þurfa að erfiða fyrir með súrum sveita,
skuli vera varið árlega til framfærslu
uppgjafaembœttismönnum, embættis-
mannaekkjum, og börnum fram til 18
ára aldurs, eða næstum því þangað til
þau giftast — að minsta kosti stúlk-
umar.