Ríki - 18.08.1911, Blaðsíða 4

20
R I K I

kemur út fyrst um sinn fram um þing-
kosningar í haust, 1—2 tölublöðí viku.
Verð: 1 króna. Greiðist fyrir 10.
septbr. I lausasölu (í Reykjavík) 5
aura eintakið.
Auglýsingaverð: venjulega 1 kr.
þuml. — Viidarkjör þeim til handa,
er auglýsa mikið.
Útgefandi:
Skrifstofa SjálfstœðisflokLiins.
Ritstjóri og ábyrgðarrnaður:
Sigurður Lýðsson, cand. juris.
Hittist á skrifstofu Sjálfstæðisflokksins
10—117, f. h.
Afgreiðslumaður:
Pj. O. Quðmundsson, bœjarfulltrúi.
Afgreiðslan er í skrifstofu Sjálf-
stæðisflokksins í Bárubúð (uppi) við
Vonarstræti. Opin hvern virkan dag
kl. 67,-8‘A.
Talsíma nr.

JVl • er bezta auglýsingablað landsins, vegna þess, að
lllr\l Upp|ag þess er sv0 mikið og því svo vel dreift
um öll hjeröð landsins, að 2000 manns fleira að minsta
kosti lesa það en nokkurt annað blað. — Auglýsendur,
hafið það hugfast nú fyrir haustkauptíðina! Auk þessa
gefur RÍKI auglýsendum betri vildarkjör en nokkurt
annað blað. Aug. veitir móttöku ritstj. og afgreiðslan.
Minningarritin
um
Jón Sigurðsson.
í minningu hundrað ára afmælis Jdns
Sigurðssonar hefur Bókmentafjelagið gef-
ið út nokkuð*af brjefum hans og svo
hefur það helgað minningu hans 2—3
hefti af Skírni.
Brjefasafn það, sem út er gefið, er
án efa ekki annað en meira eða minna
ófullkomið úrval eða kaflar úr brjefum
frá honum, sem enn eru til og þvísíð-
ur annað en svipur hjá sjón hjá öllum
þeim brjefum, sem hann hefur ritað.
Brjef þessi, sem út eru gefin, eru að-
eins til tiltölulega fárra manna, og má
geta nærri að Jón muni hafa staðið í
brjefaskiptum við Iangtum fleiri menn
víðsvegar um land heldur en útgáfa
þessi sýnir. Ekki er auðvelt að dæma
um það, hvernig útgáfa þessi sje af
hendi leyst nema hægt væri að hafa
frumritin til samanburðar, þó má von-
andi treysta því, að það sem í bók
þessari stendur sje nokkurn veginn sam-
hljóða frumritunum, reyndar er rithátt-
ur á útgáfunni nokkuð á reiki, en ekki
er hægt að sjá án þess að hafa frum-
ritin til samanburðar, hvort þetta er af
hroðvirkni útgefendanna ellegar þá af
vandvirkni þeirra og nákvæmni til þess
að hafa allt vandlega samhljóða frum-
ritinu af því að ritháttur þeirra sjesjálf-
um sjer ósamkvæmur. Allvíða í brjef-
um þessum eru feldir úr ýmsir kafiar
og er ætluð fyrir þeim eyða með punkt-
um í orðastað, en hvað úr sje fellt eða
hvers efnis verður hins vegar ekki sjeð,
og er það galli á útgáfu brjefanna; þar
hefði þurft að sjást, hvort niður hefði
verið felt marklítið mál og efnislítil
orð ellegar þá eitthvað sem þótt hefði
of opinskátt og einartum einstaka menn.
Grein á þessu mundu margir hafa vilj-
að vita, því þetta skiptir miklu máii.
Lakast þó ef útgáfan skyldi ekki vera
hlutdrægnislaust af hendi leyst. Það hefur
heyrst að forseti fjelagsins hafi fengið
því ráðið að feldur hafi verið kafli úr
einu brjefinu harðorður nokkuð um
Pjetur amtmann Havsteen, og hafi það
verið gert af vægð við einhverja núlif-
*
andi aðstandendur þess manns. Sjeu
brögð að því, að ýnþslegu af innihaldi
brjefanna sje stungið undir stól á slík-
an hátt þá er þessi útgáfa þeirra ekki
til nægrar hlítar, og hlýtur að reka að
því heimtuð verði betri skil meðtíman-
um um þessi brjef.
En þó að útgáfu brjefanna kunni að
ýmsu leyti að vera ábótavant er það
sem hjer er prentað þó svo n.erkilegt
og dýrmætt á marga vegu að það er
mikið meira í útgáfu þessa varið held-
ur enn þó að einhver liðljettingur hefði
ungað út Iítilfjörlegri æfisögu-mynd Jóns
Sigurðssonar í hundrað ára minningu
hans. Það er hressing að því, hvað
margt er djarft og hispurslaust sagt í
þessum brjefum, að ógleymdri þeirri
fátíðu og alvarlegu lítilsvirðing á dönskum
stjórnmálamönnum og íslenzkum embætt-
ismönnum sem í brjefunum kemur fram.
Þó að margt hagi öðruvísi til nú hjer
á landi en þegar brjefin voru skrifuð
geta þau enn og iengi hjer eptir verið
landsmönnum góð áminning um hvert
stefna skuli, þau snoppunga óþægiiega
sitt undir hvort alla þá pólitísku fávita,
sem annaðhvort láta sig samband Dan-
merkur og Islands litlu skipta eða vilja
að öðrum kosti að ísland sje innlimað
í það samsafnaða danska ríki.
I brjefunum talar Jón Sigurðsson
sjálfur til landsmanna, og eru orð hans
öli merkíleg.
í Skírni »hafa« aðrir »orðið«, og er
mál þeirra manna eins og von er minna
virði. í honum eru fyrst minningarljóð um
Jón Sigurðsson eftir H. Hafstein sungin
á Rafnseyri 17. júní í sumar j stórort og
iburðarmikið kvæði ogheldur orðum hlað-
ið en að öðru viðsæmandi. Þá er rit-
gjörð eptir Þorleif skólakennara Bjarna-
son frá uppvexti Jóns Sigurðssonar eng-
an veginn ólesandi, henni fylgir ágrip
af æfi Sigurðar prófasts Jónssonar föð-
i ur Jóns Sigurðssonar samið af Oddi
presti Sveinssyni. Því næst kemur rit-
gjörð eptir Finn prfóessor Jónsson, um
vísindastörf Jóns Sigurðssonar, hvorki
vel samin nje skemtileg. Því næst rit-
ar Klemenz landritari Jónsson um Jón
Sigurðsson sem stjórnmálamaiin, góða
ritgjörð og hlutdrægnislausa. Þá skrif-
ar Björn M. Olsen prófessor um Jón
Sigurðsson og Bókmentafjelagið ogenn
sami maður endurminningar um Jón
Sigurðsson. Ekki eru þessar ritgerðir
skrifaðar af meiri stillingu en annað
það, sem prófessorinn hefur skrifað, og
stóryrða og getsakalausar eru þær ekki,
meðal annars segir hann á bls. 261 —
62 með þessum orðum að stjórnmála-
menn landsins nú láti eigin hagsmuni
ráða atkvæði sínu í landsmálutn. »Bet-
ur að sumir af stjórnmálamönnum vor-
um, sem nú láta* eigin hagsmuni ráða
atkvæði sínu um landsmál vildu sjá að
sjer og taka sjer Jón Sigurðsson til ept-
irbreytni*. Væri rjett að prófessorinn
nefndi þá með nafni sem hann á hjer
við og stæði svo við mál sitt fyrir dóm-
stólunum, en svona ósvinnu hefði Jón
Sigurðsson aldrei látið koma í bækur
Bókmentafjelagsins sem forseti þess.
Þá koma endurminningar um Jón
Sigurðsson eptir þá Þórhall biskup Bjarn-
arson, Jón Landsbankagæzlustjóra Ólafs-
son og Indriða skrifstofustjóra Einarsson.
Um þessar minningar er ekki mikið að
segja. Einna einkennilegast er grein
gæzlustjórans Jóns Ólafsonar. Húnsýn-
ir átakanlega hve mikill maður hann
* Auðkennt af mjer.
X
gerðist snemma og hversu stöðugur hann
varð þegar á unga aldri í sannleikanum.
17 ára gamall keyrði hann JónSigurðs-
son í vörðurnar, rak ofan í hann rang-
indi og ósannindi — að Jóns Ólafs-
sonar eigin sögn. »Snemma beygist
krókurinn til þess sem verða vill«, því
öllum er kunnugt um hvert sannleiks-
vitni Jón Ólafsson jafnan hefur verið
síðan. Að lyktum eru tvö kvæði, hið
fyrra eptir Benedikt Þ. Gröndal umlíkn-
eski Jóns Sigurðssonar, en hið síðara
Vorvísur á hundrað ára afmæli Jóns
eftir Hannes Hafstein og er það tæpast
jafrigott fyrra kvæði hans, og sjest ekki
glöggt hversvegna það var látið sitja
fyrir hinu ágæta kvæði Þorsteins Erlings-
sonar, sem vísað var á bug. Myndir af
Jóni Sigurðssyni og konu hansogíbúð-
arhúsi þeirra fylgir Skírnisheftinu.
X.
Háskólinn.
Umsóknarfresturinn rann út 10. þ. m.
og hafa þessir sótt: Jón Helgason og
Haraldur Níelsson um prófessorsembættin
í guðfræði, þau eru tvö, en um docents-
embættið hefur enginn sótt, í það er nú
seltur Eiríkur Briem, Lárus H. Bjarnason,
Einar Arnórsson og Jón Kristjánsson,
um prófessorsembættin í lögum, sem
eru þrjú, Guðmundur Magnússon og
Guðmundur Hannésson, hjeraðslæknir
um prófessorsembættin í læknisfræði, um
prófessorsembættið í norrænni og ís-
lenzkri málfræði hefur enginn sótt, en
talið víst að Björn M. Ólsen verði í
það skipaður, um docentsembættið í
íslandsssögu hafa sótt Hannes alþm.
Þorsteinsson og Jón Jónsson, sagnfræð-
ingur og um prófessorsembættið í heim-
speki Ágúst Bjarnason mag. art. og
Guðmundur Finnbogason, mag. art.
Raflýsing
ætla þeir að koma á hjá sjer Seyð-
firðingar. Hefur Guðm. Hlíðdal raf-
magnsfræðingur gert áætlun um hana,
og gerir ráð fyrir að hún muni kosta
um 40000 kr. fyrir utan leiðsluna um
húsin, sem bærinn ætlar að gera þeim
er það vilja kost á að fá lagt ókeypis,
móti því að Ijósin verði þá dýrari,
Fyrirætlun þessari kvað eiga að koma
í framkvæmd á næsta sumri.
Ullarmaismaðurinn
seem fje var veitt til á síðasta þingi
og síðan fór utan, Sigurgeir Einarsson,
kom úr utanför sinni með Sterling síð-
ast hefir hann verið í Belgíu, Englandi,
Ameríku og víðar.
Flora
kom 12. þ. m. norðan um land frá
Noregi. Meðal farþega Brillouin fyrv.
ræðismaður Frakka. Hún fór aftur
norður og út 16. þ. m. og með henni
úl Akureyrar Hannes Hafstein banka-
stjóri og Sigurður Hjörleifsson ritstjóri
með frú.
Skatiamálanefndin
sem setið hefur á rökstólum hálfan
annan mánuð og í eiga sæti, Klemens
Jónsson, landritari (formaður) og aiþm.,
Ágúst Flygenring, Hannes Hafstein,
Magnús Blöndahl og Sigurður Hjör-
leifsson, er nú hætt störfum, en hefur
þó eigi lokið þeim, og lætur að svo
stöddu ekkert nefndarálit frá sjer fara.
♦
♦
♦
$
$
♦
♦
f
0
Breiðablik
Tímarií
1 hefti 16. bls. á mán. í skrautkápu,
gefið út í Winnipeg.
Ritstj. síra Fr. J. Bergmann.
Ritið er fyrirtaksvel vandað,
bæði að efni og frágangi;
málið óvenju gott.
Kostar hér 4 kr., borgist fyrirfram.
Fæst hjá
Árna Jóhannssyni, bankaritara.
♦
♦
♦
♦
♦
♦
$
♦
♦
♦
*
f
$

Birkibeinar
mánaðarblað, ritstjóri Bjarni jóns-
son frá Vogi. Fyrsta blaðið kom út
um síðustu mánaðarmót. Kostar
til nýárs (hálfur árgangur) Kr. 1,00;
gjalddagi í október.
Tekið á móti pöntunum í af-
greiðslu Vísis og afgreiðslunni á
Skólavörðustíg IIA (Sími 179).
Skujstoja
Siáljsta&vsjlofriisvtis
í Bárubúð (uppi)við Vonarstrœti
Opin hvern virkan dag
eftir kl. 6'/2 síðd.
Smáauglýsingar
er best að birta í
R í K I
af því: að þar eru þær ódýrastar og
þar eru þær lesnar af langflestum,
því R í K I er langútbreiddasta
blað höfuðstaðarins.
19 2 5
Skrifstofu- og verzlunarstjórar, stjórn-
endur fjelaga og fyrirtækja eða
aðrir þeir, sem taka vilja vel hæfa,
áreiðanlegaog reglusama menn
í þjónustu sína, nú eða síðar, sendi nöfn
sín í Iokuðu brjefi, merkt: 1925 til
ritstj. þessa baðs.
Sjálfstæðis-
menn!
Kaupið
sjáífstæðisblöðin:
JtoVSttttauA
Þau ein fyrirtæki eiga að
þrífasf í landinu, sem stefna
að sjálfsfæði þess.
PRENTSMIÐJA DAVIDS. ÖSTLUNDS