Skeggi - 23.03.1918, Blaðsíða 1
1. árg.
Vestmannaeyjum, Laugardaginn 23. niarz 1918.
22. tbl.
Höfnin og
hafnargerðin
í Vestm.eyjum
eftir
jes A. Gisiason.
— o—
(Framh)
HaftiargerÓ sú scm nú er
unnið að.
Eins og áður hefur verið tekið
fram, er hafnargerðar-hugmyndin
hjer, gömu! hugmynd, og alt virt-
ist mæla meö því, að farið yröi að
koma þeirri hugmynd í framkvæmd.
Fyrsía verulega sporið í þá átí,
varð þó ekki fyrr en 1911, þegar
fyrrnefndur þingmaöur kjötdæmis-
ins (J. M.) útvegaði á alþingi 4000
kr. til að rannsaka hjer hafnarstæðið
og undirbúa hjer hafnargerö. Þegar
þessi upphæð var fengin, fannst
flestura hjer, að eptir engu væri að
bíða, heldur útvega hæ'an mann
— hafnarverkfræðing — til að
rannsaka hafnarstæðið, en það dróst,
að sumum fanst, of lengi og þess
vegna varð meðal atinars í 96-
manna brjefi því, sem fyr er á
vikið, og sem mest hneyxlaði nefnd-
ina, ýtt undir nefndina til fram-
kvæmda. Nefndin sá sjer þó ekki
fært að standa sjálf í því stórræði
að útvega þennan hafnar-verkfræð-
ing og sneri sjer því í því skyni
til iandsstjórnarinnar. Við það er
ekkert að athuga, enda fjekk nefndin,
fyrir milligöngu landsstjórnarinnar,
hafnarverkfræðinginn C. Bech frá
Helsingjaeyri, mesta snyrti- og
prúðmenni, hniginn á efri aldur,
en með þessari ráðningu byrjar
rauna- og hörmungarsaga hafnar-
innar hjer.
Bech rannsakaði hafnarstæðið og
annað í sambandi við það, í maí-
mánuöi 1912, og var svo Ijón-
heppinn, frá hans sjónarmiði, að |
hitta á íyrirtaks veöur allan þann
tíma meðan á mælingunni stóð, en 1
hitt er öðru máli að gegna, hvorí !
við, sem njóta áttum síðar ávaxt- !
anna af þessu góðveðurs-starfi,
teljum það jafn heppilegt, að gamli
maðurinn skyldi aldrei sjá yglda
brún Ægis hjer. Að öllum lík-
indum hefur hann til fárra Ieitað
um upplýsingar, og þá síst kunn-
ugra, því að jeg get naumast í-
myndað mjer að maður jafn ó-
kunnugur og hann var hjer, hefði
ekki tekið bendingum með þökkum,
hefði hann átt kost á þeira, eink
um að því er sjávarhæðina snerti.
Hefði þá ekki verið ósennilegt að
honum hefði komið til hugar, að
hafa garðinnn bæði hærri og gildari.
Hann hefur eflaust hugsað, að yfir
garðinn mundi aldrei ganga til
muna, eins og hann teiknaði hann,
og þaö er vísf, að ljeti hjer aldrei
hærra en í maí 1912, þegar Bech
var hjer, þá hefði aidrei yfir garð-
inn gengið, en þá hefði garösins
heidur aldrei verið þörf. Hann
hafði, ef honum hefði verið á það
bent, einmitt fyrir augum sjer dag-
lega, þar sem hann var að mæb,
áþreifanlega, og augljósa sönnun
þess, hve hátt gengur hjer í austan-
veðrum og brim-ólátum, en það
var gufuketillinn, sem liggur fyrir
vestan Hafnareyrina, úr enskum
togara, sem sökk hjá Miðhúsakletti
á sínum tiraa, en ketiii þessi hafði
í einu austan-rótinu (1908?) sogast
upp úr nokkra metra dýpi og borist
hjer um bil 30—40 faðma með
sjónum yfir háar klappir, án þess
að snerta þær til muna, og farið
einmitt yfir hafnargarðssvæðið ofan
til. Það er sennilegt, að Bech
hafi verið bæði þetta og annað
ókunnugt, því varla er hugsanlegt
annáð, ef honum hefði verið bent
á þetia af einhverjum kunnugum
málsmetandi manni, cn að hann
hefði farið að einhveju eptir því,
og jafnframt gengið út frá því, að
sumarmánuðurnir hafa ekki verið
eru ekki og verða aldrei mæli-’
kvarðinn fyrir sjávarganginum hjer
við hafnarminnið. Tíminn, sem
Bech var að mæla hjer, var því sá
allra óheppilegasti, sem hægt var
að kjósa. Hann átti, sem ókunn-
ugur hjer, að vera hjer vetrarraán-
uðina, einn eða fleiri, hitt var óráð,
sem við súpum síðan seyðið af í
fyllsta mæli, éins og síðar mun
vikið að. —
Bech lauk hjer mælingum sínurá
og varð kostr.aður við það 6688
kr. 64 aur., samkv. sýslunefndar-
gerð 8. júh' 1913, en samkvæmt
reikningi hafnar- og lendingarsjóðs
fyrir árið 1913 er þessi kostnaður
talinn 7305 kr. 64 aurar. Mis-
munurinn frá því sera upphaflega
var veitt til þessa starfa, eða rúm
3 þús. kr., fjekk núverandi þingm.
kjördæmisins borgaðan úr lands-
sjóði.
Samkvæmt því sem frá Beck kom,
var áætlað að hafnargerðin mundi
kosta 249300 kr. með skipabryggju,
2, 4, 5 metra djúp um fjöru og *
og höfnin ætluð fyrir báta og
smærri skip. —
Til alþingis var leitað styrks til
þessa fyrirtækis, og fyrir milligöngu
þáverandi þingmanns hjeraðsins
(Jóns Magnússonar) veitti alþingi
1913: 6273 þúsundir fil hafnar-
gerðarinnar.
Þá er nú komið iil kasta sýslu-
nefndarinnar hjer að semja um
verkið og það gerir hún á auka-
fundi sýslunefndarinnar 18. febr.
1914. Samþykkir nefndin þá, að
taka tilboði Monbergs frá 13. jan,
1914 um byggingu bylgjubrjót-
anna við Hringskerið og Hörga-
eyri fyrir 135 þús kr., allt samkv.
áætlunum, gerðura af C. Bech. —
Nú hlýtur sú spurning óhjá-
kvæmilega að fljúga í huga manna,
út af því sem á eptir fer: Hví
samdi nefndin ekki við Monberg
um alt verkið í einu, eins og það
iá fyrir, eða fyrir alls um 250 þús.
krónur? Því skal ekki haldið fast
fram, að hægt hafi verið að ná
samningum við Monberg um alt
verkið samkv. áætlun Bechs, þótt
hins vegar megi telja það allsenni-
legt, þegar hann tekur áhættu-
I
mesta hluta verksins fyrir sem
nœst þeirri upphœð, sem Bech
áœtlaði. Ef nefndin hefur þarna
hlaupið framhjá að semja að á-
i
stæðulausu, og hugsað sem svo, að
nógur lími væri síðar að semja um
það sem eptir væri, þá hefur henni
stórlega yfirsjest, því að á aðalfundi
sýsluuefndarinnar 21. og 22. júní
1916, samþykkir nefndin, að taka
tilboði Monbergs, frá því í nóv.
1915, um að fylla upp og dýpka
m. m. innan hafnar, fyrir 212.200
kr„ eða fyrir alt að 100.000 kr.
meira, en Bech hafði upphaflega
áætlað, og sem Monberg hefði
sennilega gengið að, ef samiö heíði
verið um verk þessi innan-hafnar,
jafnhliða bylgjubrjótunum við Hring-
skerið og á Hörgaeyri, eins og
fyrr er vikið á. Og þótt þetta gefi
grun um óhyggni í samningum, þá
gerir það í sjálfu sjer, ef til vill, lítið
til, því að eins og nú er komið
hafnargerðinni hjer, er ekki annað
sjáanlegt, en að dagar hennar sjeu
taldir um stundarsakir, að minnsta
kosti, og þess vegna komi hin
hliðin, hafnargerðin innan-hafnar,
ekki til framkvæmda un ófyrir-
sjáanlega langau tíma,
Nú fer nefndin að ráða sjer
yfirumsjónarmann og eftirlitsmann
við hafnargerðina, og fer sú athöfn
fram á aukafundi nefndarinnar 4
maí 1914. Þá ræður nefndin
Bech fyrir 1000 kr. á ári, þó ekki
minna en 4000 kr. í alt, auk ferða-
kostnaðar, fyrir yfirumsjón á hafn-
argerðinni, og á sama fundi sam-
þykti nefndin að taka tilboði A.
L. Petersens, símstöövarstjóra hjer,
og rjeð hann til að hafa »daglegt
eftirlit« með verkinu, undir um-
sjón Bech's fyrir 800 kr. á ári.
Nú er alt í pottinn búið, og í
maí 1914, kemur Nielsen verkstjóri
Monbergs hingað og byrjar þá á
Hringskersgarðinum. (Sá garður
hefði auðvitað átt að heita Hafnar-
eyrar eða Hrognaskers-garður, því
að hann er byggður fram yfir
Hafnareyrina og snertir Hrogna-
skerið, en alls ekki Hringskerið,
Meinloka, þótt í litlu sje). Verkið
sóttist seint yfir höfuð að tala.
Fyrsta ásteytingin var skekkja á
stefnu garðsins, sem lagfærð var
þannig, að eftir lagfæringuna varð
garðurinn sem heyktur hnjáliður,
sem auðvitað hefði gert lítið til, ef
annað veria hefði ekki á eftir farið.
Síðan dundu yfir nútímans verk-
föll, og svo síðast en ekki síst,
meiri sjávargangur en garðurinn
var megnugur að standast samkv,
byggingu sinni,
Sunnudaginn 25. okt. 1914, fær
garðurinn fyrsta skellinn og bilar
þá mikið, en aðal skellinn það ár,
Páskavörurnar kaupa allir i verzlun
S- 3. 3oknjen.