Suðurland - 07.09.1912, Blaðsíða 3

SUÐURL|AND
51
SUBURLáND
kostar aðein kr. 3 árgaiigurinn sem borgist í haustkauptíð. Nýir kaup
endur fá sögusöfn I. og II. árg. i kaupbæti um leið og þeir borga biaðið.
Andarnefjulýsi
fæst í
KF Hekla.
einuðu þingi. Er þess máls nánar
getið á öðrum stað í blaðinu.
Af lögum þeim er fram hafa geng-
ið á þessu þingi, eru 7 komin frá
stjórninni en 20 frá þingmönnum.
Af þessum 15 frv., er stjórnin
lagði fyrir þingið, hafa verið
feld:
í. Frv. um breyting á lögum um
eftirlit með þilskipum, (efni þess tek-
ið upp í lögin sem samþykt eru und
jr annari fyrirsögn).
2. Frv. um heimild fyrir ráðherra
til að gera samning um einkaréttar-
sölu á steinolíu. (Milliþinganefndarfrv.)
3. Frv. til laga um hagfræðis-
skýrslu um tóbaks innflutning (frá
milliþinganefndinni).
4. Frv. til laga um útrýmingu
íjárkláðans.
Ekki útrædd:
1. Frv. til siglingalaga.
2. Frv. um breyting á lögum um
vátrygging fyrir sjómenn.
3. Frv. til laga um viðauka við
tollög.
4. Frv. um viðauka við lög um
útflutningsgjald af flski og lýsi.
(Samskonar frv. flutt í e. d. sem
þingmannafrumvarp og samþykt af
þinginu.
Eingmannafrumvörp
hafa 15 verið feld en 19 hafa dagað
uppi. Þau sein feld hafa verið eru:
1. Eftirlit með þilskipum og véla-
skipum. (Efni þess frv. að mestu
tekið upp í lögin sem samþykt voru).
2. Frv. um vörugjald (faktúrutoll-
ur).
3. Stjórnarskrárfrum varpið.
4. Frv. um breyting á vátrygging
sjómanna.
5. Frv. um prestmötugjald til
Grundarkirkju í Eyjafirði.
6. Frv. til laga um líftrygging
sjómanna.
7. Um breyting á lögum nr. 60
1909.
8. Frv. til laga um breyting á
fátækralögum.
9. Frv. um afnám VII. kafla í
tilskipun 3. febr. 1836 (um einkarétt
Kaupmannahafnarháskóla til að gefa
út almanök fyrir ísland.)
10. Frv. um breyting á lögum um
bann gegn botnvörpuveiðum.
11. Frv. uni viðauka við bannlög-
in (undanþágu handa stjórninni til
1915).
12. Frv. um breyting á lögum um
bæjarstjórn í kaupstaðnum Reykjavík
(kosning borgarstjóra af kjósendum
en ekki bæjarstjóra).
13. Frv. um unglingaskóla á ísa-
firði.
14. Frv. um kaup og útgerð tveggja
strandferðabáta.
15. Frv. um sölu á Presthólum.
Dagað uppi
hafa þessi frumvörp:
1. Um ráðherraeftiriaun.
2. Um vatnsveitu á Sauðárkróki
(í þess stað samþykt, almenn lög um
vatnsveitur í kaupstöðum).
3. Um ráðherrastefnur (fylgifrv.
stjórnarskrárinnar).
4. Um breyting og viðauka á
kosningalögunum.
5. Um breyting á skipun lækna-
héraða (Hnappdælahérað).
6. Um varadómara í landsyfir-
rétti (prófessorar háskólans sjálf-
kjörnir varadómarar).
7. Um breyting á lögum um
styrktarsjóði handa barnakennurum.
8. Um tollgeymslu (írestun toll-
greiðslu áfengisbirgða).
9. Um leynilegar kosningar til
sýslunefnda.
10. Um árgjald af verzlun og við-
skiftum við útlönd.
11. og 12. Um breyting á skipun
læknahéraða, (beðið um ný héruð).
13. Um breyting á lögum um sölu
þjóðjarða.
14. Um nýnefni.
15. Um viðauka við tolllög (kola-
tollur).
16. Um verðlag.
17. Um stimpilgjald.
18. Um hluttöku landsjóðs í ís-
lensku eimskipafélagi.
Þingsályktunartillögur.
Þær urðu 31 alls er fram komu á
þinginu, af þeim voru samþyktar:
1. Um aukið eftirlit með sildar-
veiðum útlendinga fyrir Norðurlandi.
2. Um lán til að bæta jarðskjálfta-
skemdir í Rangárvallasýslu.
3. Sama tillaga (tillaga flutt í
báðum deildum).
4. Um meðferð fjárkláðans.
5. Um skipun siglingafróðra m anna
til aðstoðar héraðsdómurum við sjó-
mál.
7. Um afnám laga frá 11. júlí
1911 gegn ívilnun á tolli á hestum
og kjöti frá Norðmanna hálfu.
8. Um Thoresamninginn ogstrand-
ferðirnar.
9. Um skýrslur um lífsábyrgðar-
félög.
10. Um ábyrgðarfélög.
11. Um verkun og sölu ullar.
12. Um Sambandsmálið.
13. Um einkasölu á steinolíu.
14. Ávarp til konungs.
15. Sama efni (flutt í báðum deild-
um).
Þá eru enn 3 samþyktar en ekki
afgreiddar í þingsályktunarformi:
1. Um nefndarkosning til að at-
huga Thoresamninginn og strandferð-
irnar.
2. Um að athuga framkomin til-
boð frá norsku stjórninni (um tollí-
vilnun).
3. Um endurgreiðslu símkosnað-
ar.
Feldar Jiingsályktunartillögur:
1. Um eyðing refa.
2. Um endurteknaatkvæðagreiðslu
um bannlögin.
3. Um ýms ríkisréttindi íslands.
4. Um breyting á skilyrðum fyrir
styrkveitingu til búnaðarfélaga.
5. Um endurgreiðslu á tillagi til
símalínu (frá Selfossi til Eyrarbakka).
6. Um fiskiveiðar fyrir Suðurlandi.
(Þessum tillögum báðum vísað til
stjórnarinnar samkvæmt 52 gr. þing
skapanna.)
7. Um skoðun lendingar í Arnar-
dal.
Teknar aftur:
1. Um mótorbátahöfn á Suðureyri
í Súgandafirði.
2. Um breytingu ó, kosningalög
unum.
Ekki útrœdd
urðu alls 4, þar á meðal tiilaga um
stjórnarskrármálið.
Fyrirspurnir til ráðherra
voru 4 alls:
1. Um geymslu áfengis í skipum
á Reykjavíkurhöfn.
2. Um mælingu á Gilsfirði.
3. Um viðskiftaráðunautinn.
4. Um notkun lánsheimildar frá
1909.
Rökstuddar dagskrár
voru samþyktar 11 alls — flestar
lítils verðar.
Brúarvígslan.
— 0--
Eins og áður var augiýst hér í
blaðinu fór Rangárbrúaivígslan fram
31. f. m. og höfðu Rangæingar gert
myndarlegar ráðstafanir til þess að
sú athöfn gæti orðið bæði hátíðleg og
skemtileg. Því miður varð þó lítið
úr ölium viðbúnaði, því að veður var
hið versta, kalsarigning allan daginn,
svo þorri manna hafði sem skemsta
dvöl við brúna
Norðan við veginn austan við brúna
var reistur ræðustóll og sjálf var
brúin prýdd með sveigum og flöggum.
Hátiðin hófst með því, að sýslu-
maður Björgvin Vigfússon bauð menn
velkomna og lýsti þvi hvað mikið á-
hugamál mönnum hefði verið á að
fá brúna, þótt erfltt hefði málið átt
uppdráttar undanfarin ár. Bauð hann
ráðherrann velkominn, bæði þangað
til brúarvígslunnar og í ráðherrasætið.
Þvínæst hélt ráðherra Hannes Haf-
stein vígsluræðuna. Gat hann þess,
að þessi stund væri sér gleðistund,
sem hann mikið hefði hlakkað til að
njóta að afloknum þingstörfunum,
enda hefði þessi brúargerð jafnan
verið sér áhugamál. Hefði hann lagt
málið fyrir þingið 1909, en það þá
ekki náð fram að ganga. Á þinginu
1911 hefði málið ekki verið lagt fyrir
af stjórninni, en þingmennirnir þá
tekið það upp, og hefði það verið
samþykt það ár í fjárlögum þessa
árs. Pó hefði sú fjárveiting verið
lægri en áætlun, svo ekki virtust
mikil iíkindi til að hún myndi hrökkva
til, og því síður að afgangur yrði,
svo hægt, yrði að brúa Varmadalslæk,
eins og þíngið hefði heimilað. En
þrátt fyrir alt, þá væri nú Rangár-
brúin samt komin á, og brúin á
Hróarslæk — svo hét Varmadalslækur
til forna — langt komin. Að þetta
náðist væri mikið að þakka dugnaði
landverkfræðingsins, Jóns Þorláksson-
ar. Þegar hann sá, að fjárveitingin
varð of lítil til þess að kaupa fyrir
brú frá útlöndum, sigldi hann síðastl.
vetur og keypti smíðaáhöld handa
verkstæði landsjóðs, og við það hefði
sparast svo mikið fé, að kleyft hefði
verið að byggja — ekki aðeins Rang-
árbruna, heldur einnig að steypa brú
á Hróarslæk, og samt væri nokkur
afgangur af fjárveitingunni. Það ein-
kennilegasta við þessa brú, og jafn-
framt ef til vill það gleðilegasta væri
það, að hún væri fyrsta stórbrúin
hér á landi, sem væri alxslenskt smíði,
ekkert útlent nema efnið — og hug-
vitið. Alt járnið, meira að segja
hver nagli, væri smíðaður á verkstæði
landsins í Reykjavík af íslenzkum
mönnum og íslendingar nefðu steypt
stöplana og sett brúna upp, eins og
það líka væru íslendingar, sem nú
væru að steypa steinboga á Hróars-
læk. Væri það gott sumarverk, sem
eftir verkfræðinginn lægi, að eignast
tvær svo myndarlegar dætur, Járn-
gerði á Rangá og Steingeröi a Hróars-
læk, Væri Járngerður nú þegar gjaf-
vaxta, en Steingerður yrði það innan
fárra daga.
Ráðherra lýsti þvínæst brúnní í
stuttu máú; hún er bygð á 4 stein-
stöplum, treystum með miklu járni
vegna jarðskjálftahættunnar; eru tveir
þeirra landstólpar, sinn við hvorn
brúarenda, en hinir tveir bygðir út í
ánni, oddmyndaðir að ofan og neðan.
Á þessum stöplum hvílir svo brúin,
sem er úr járni, hvítmáluð með tré-
gólfi, 137 álnir á lengd og jafnbreið
Ölfusárbrúnni. Brúin sjálf er með c. 4
álna háum hliðum, og er það voga-
stangakerfi, sem heldur brúnni á lofti
milli stöplanna. Brúin er því fasta-
brú, og svo sterk, að umferðin má
vera ótakraörkuð um hana. Vegir
eru lagðir að henni frá þjóðbrautinni
beggja vegna, rúmlega 1 km. á lengd.
Brúin á Hróarslæk er steinbogi
steyptur — mjög fögur brú, lík þeirri
á Fnjóská, og vegur að beggja vegna,
allhár og ramlega gerður.
Að ræðu sinni lokinní lýsti ráð-
herra yfir því fyrir hönd landsstjórn-
arinnar, að brúin á Rangá væri opn-
uð til almenningsnota og brúin á
Hróarslæk yrði það, þegar hún væri
fullgerð innan fárra daga.
Að lokinni vígsluræðunni, sem var
snildarlega flutt, var gengið vestur
yfir brúna. Klipti ráðherrafrúin sundur
bandið, er brúin var lokuð með, og
opnaði brúna.
Að afstaðinni brúarvígslunni voru
haldnar ræður; talaði séra Eggert
Pálsson fyrir minni íslands og séra
Skúli Skúlason fyrir minni héraðsins,
og Einar Jónsson alþm. fyrir minni
kvenna. Mæltist öllum ræðumönnum
vel, en regnið dró mjög úr allri skemt-
un. Unga fólkið skemti sér þó við
dans fram eftir kvöldinu þrátt fyrir
óveðrið.