Suðurland - 18.12.1913, Síða 3

SUÐUrLANB
107
Kf Ingólfur
Stokkseyri Háeyri
hefir nú fyrir jólin mikið til jólagjafa af
allskonar
glis- og skrautvórum,
mikið úrval af
jólakortum, landslagskortum
o. fl.
niðursoðna mjólk
í mjólkurleysinu
ýmsar
kryddvórur
sem oflangt yrði upp að telja.
cfflunié ofíir að noía tceRifœrié meé 10~150
qfslœííi a allri Rramvöru og faínaéif er
sfenéur aéeins tií c3óla.
Þau og vetkfæri, er á þarf að halda,
að svo miklu leyti sem unt er.
liaðhreinsarar eiu veikfæri sem
eiu enn lítt þektir og af.tr óvíða til.
Þessum áhöldum verður heldur ekki
viðJkomið vá rneðan þeirti aðferð er
íylgt við rófna- og kartöfluræktina að
sá i beð. En líklegt er að ekki líði
á löngu úr þessu að raðsetning verði
alment upp tekin, að minsfa kosti
þar sem nokkur garðrækt er til nntna.
Aðferðin hefir hér gefist vel hjá þeim
er reynt ltafa. Og fæstir hafa ráð á
því nú orðið að láta vetkafólk sitt
liggja á hnjánum í fleiri daga á sumri
við að reita arfann.
Ennþá er rófna og kartöfluræktin
óvíða svo mikil, að nota þutfl rað-
hreinsara sem hesti er beitt fyrir, en
allvíðast má hafa not hinna smærri
sem ætlaðir etu fyrir handafl. í’eir
eru reyndar ekki miklu ódýrari en
hinir minstu sem ætlaðir eru til hest-
dráttar, en iniklu hægara að vinna
rnoð þeim í litlum görðum.
Raðhreinsarar eru margskonar,
mesti fjöldi tegunda af breytilegii
gerð eru á boðstólum og með talsvert
mismunandi verði. Eitthvert besta
verkfæri af þessu tagi sem unt er að
fá er „Planet juníor". Pað er smiðað
í Ameríku og kostar fyrir handafl
eitthvað um 40 kr. Fyrir þá sem
þykir þetta áhald of dýrt inætti
nenda á litlu amerísku „garðplógana",
sem Stefán B. Jónsson í Reykjavík
seldi hér á árununr. Þeir kostuðu
eitthvað 25 kr., eru mjög handhægir
og liðlegir, þótt ekki séu þeir jafn-
góðir og „Planet".
Sumir láta sór ef til vill detta í
hug að hreinsun garðanna með þess
um verkfærum hljóti að vera ófull
nægjandi og eitthvert kák, en þeir
hinir sömu þyrftu að sjá æfðan mann
vinna t. d. með „Planet", þá mundu
þeir fljótt fá aðra skoðun á málinu,
og þá mundi raðsetningaraðferðin
víðar upp tekin til mikils hagnaðar
fyrir garðræktina.
Á vökunni.
i.
Skammdegisdrunginn og skarntn-
degisdeyfðin grúflr yfir sveitinni.
Rökkurmóða í lofti um hádaginn.
Útsýn öll ömurleg og harðneskjuleg.
Steinóður Útsynningur, ertinn og ill
vígur, þýtur yfir sveitina á harða
spretti. Hann rekui- húsunum þunga
snögga löðrunga um leið og hann
þýtur framhjá, hann þreifar um torfið
á heyjunum og járnplöturnar á hlöðu-
þökunum, og geti hann einhversstað-
ar náð taki, sviftir hann því upp í
einni svipan. Hann þeytir snjógusum
úr nösunum, leikur sór að þeim á
ýmsa vegu, býr til hringiður og
hvirfllbylji. Hann klórar upp hjarnið
og þoytir mylsnunni víðsvegar. Sjái
hann mann á ferð er það hans mesta
yndi að henda þessu framaní hann,
beint framaní snjáldrið á honum, og
avo hlær hann, við ofsalegan, ískrandi,
kaldan, heljarhlátur.
Þykk og óslitin fannbreiða hylur
alla jörð, svo hvergi sér í auðan
hnjóta. Bjargarbann fyrir allar skepn
hf- Náttúran hefir lokað forðabúri
sínu fyrir bændunum. Köld og al
varleg horftr hún framaní þá, líkt og
hún vildi segja: Nei, góðir hálsar,
hjá mér fáið þið ekki meir að sirmi.
Farnist nú hvorjum eftir þyí sem
hann hafði fyrithyggju til.
Hún er hörð 1 svörum móðir nátt
úra, en hún er réttsýn, og hún er
góður kennari, altaf síðan þetta land
bygðist hefir hún verið að kenna bænd
unum, kenna þeim að vera viðbúnir
vetrarharðindunum, námfýsin hefir
verið svona upp og ofan, og margt
heflr'glapið fyrir. Og sumir hafa
ekkert lært, þeir sitja enn á busa-
bekkjunum, og sitja þar ef til vill alla
æfi. Hjá þeim vekur hver smá harð
indaskorpa kvíða og kvartanir og í
skammdegishaiðindum eiga þeir enga
sældaræfi. Og í þeirra augum er
íslenskur búskapur ekki annað en basl
og strit. En lítið þið framan í bina,
þá sem hafa haft not af kenslunni,
þá sem hafa lært að vera bændur á
íslandi, og sjáið þið hvort þeir þora
ekki að líta framan í útsynninginn,
hvort þeim bregður svona við smá-
skorpu á jólaföstunni. Þeir tauta
kanske dálítið yftr því að þurfa að
fara að taka sauðina og hrossin á gjöf
svona snemma. En ókvíðnir horfa
þeir samt á veturinn, hjá þeim geng
ur hann í garð „sem gamall trygða
vinur”.
Og svo á það líka að vera, því á
dugnaði og fyiiihyggju sveitabóndans
hvílir framtíðarheill þessa lands öllu
öðru framar. Pað er grundvöllurinn
sem sveitirnai eiga að byggjast og
blómgast á. En í sveitunum á flest
það sem er best í fari þjóðarinnar
sínar traustustu rætur. —
Hamast þú utsynningur eins og þér
sýnist, ger þú það sem þú getur til
að auka skammdegisdrungann og
skammdegisdeyfðina. Ekki skeyta
þeir því hið minsta bændurnir okkar
sem numið hufa fyrsta og æðsta boð
orð íslenskrar búfræði og breytt eftir
því, en það boðorð hljóðar svo:
Vertu jafnan viðbúinn við vetrarharð-
indum. En jafngott er þó þú reynir
að hrópa það í eyru hinna. —
Ef til vill kemur sá tími einhvern
tíma að hver einasti bóndi á íslandi
hefir lært þetta boðorð og breytir
eftir því. Pá getur þú spriklað og
dansað vetrarnæðingur, bændunum
getur þú þá ekki lengur unnið geig.
Þá horfa þeir kalt og rólega á ham-
farir þínar, iskrumlur þínar vinna
ekki á stálbrynju fyrirhyggjunnar.
Bændurnir vita að þeir eru viðbúnir
að verjast ertingum þínum þangað
til sólin dreifir vetrarmyrkrinu og
sendir voihlýjan sunnanblæinn með
Þig — norður og niður.
Atli.
Eimskipafélagið.
Uppdrættir af skipunum hafa verið
til sýnis í Reykjavík hjá bráðabyrgða-
stjórninni. Láta þeir vel yflr er helst
bera skyn á þá hluti. Afráðið er að
loita tilboða um smíði skipanna sarn
kvæmt þessum uppdráttum, hjá stæstu
skipasmíðastöðum á Englandi, Þýska-
landi, Danmörku, Noregi og víðar.
Nýkomið „Lögberg" flytur fregnir
af fundahöldum í Vinnipeg um hlut
töku Vestur-íslendiriga. Kom þar
fratn eindreginn áhugi þeirra landa
vorra þar vest.ra á þessu mikla þjóð
heillafyrirtæki. Safnaðist þegar um
75 þús. kr. hlutafé. Er gert ráð
fyrir að um 100 þús. kr. safnist í
Vinnipeg ogjafnmikið að minsta kosti
meðal íslendinga annarstaðar. Er
nú unnið að hlutasöfnuninni þar af
miklu kappi. —
Það er mikið gleðiefni hverjum
góðum íslendingi að þessu miklu vel
ferðarmáli er svo langt komið áleið-
is. Byrjunin er góð, en nú skiftir
miklu um áframhaldið. Reynir þá
allmjög á það tvent: að félaginu
veiði vel stjórnað, og að ekki brest.i
samheldnina meðal landsmanna til
að varðveita og verja þetta óskabarn
sitt hverskonar hættum i uppvextin
um. Og til þess mun þörf á að vera
vel á verði.
Árið næsta verður merkisár og 17.
jan. merkisdagur í sögu þjóðarinnar,
og það er sjálfri henni að kenna ef
hann verður ekki líka heilladagur.
Búnaðarnámsskeiðiö,
Eins og sóst af auglýsingu í siðasta
tölublaði, gefur Búnaðaifélag íslands
kost á náinsskefði í vetur að Þjórs-
artúni.
Námsskeiðið í fyrra var vel -sótt,
og svo var að heyra á flestum er
þangað komu, að þeir ekki iðruðust
eftir.
Suðurland býst ekki við því að í
þetta sinn sé þörf á neinni brýningu.
Allra síst fyrir yngri mennina, því
þeir eiga tvöfalt erindi þar sem íþrótta-
námskeiðið er háð samtímis. Það
væri þá helst ef til vill að ýta við
hinum eldri. Námskeiðið í fyrra
sóttu allmargir eldri bændur, og Suð-
urland vonar að svo verði enn, þá
má með engu móti vanta. Þessi
námskeið eru þeim ætluð eigi síst.
Og auk þess sem ráðnir og reyndir
bændur geta eigi hvað síst haft gagn
af námskeiðunum, geta þeir líka gert
námskeiðunum gagu. Þeir hafa reynsl-
una fyrir sig að bera, og á nám-
skeiðum er ágætt tækifæii fyrir þá
til þess að skýia frá reynslu sinni
um ýmislogt, og bera saman við reynslu
annara. Við þurfum svo mjög á því
að halda að læra hver af öðrum.
Bændur! Fjölmennið því á nám-
skeiðið í vetur. —
Suðurland vék að því í fyrravetur
að leitt væri að alþýðufræðsla Stú
dentafélagsins hefði ekki getað liðsint
okkur eitthvað hér eystra á nám-
skeiðinu þá, og mæltist til að það