Suðurland - 24.01.1914, Page 1

SUÐURLAND
i
Alþýðublað og atvinnumála
IV. árj?-
Eyrarbakka 24. janúar 1914.
Nr. 32.
8 u ð u r 1 a n (l g
kcmur út cinii sinni í viku, á
laugardögum. Argangurinn kost-
ar 3 krónur, erlendis 4 kr.
Ritstj Jón Jónatansson á
Asgautsstöðum.
Innheimtumenn Suðurlands eru
hér á Eyrarbakka: skösmiður
G u ð m . Ebe nezcrson og
verzlra. JónAshjörnsson(við
verzl. Einarshöfn). í Reykjavík
Olafur Gíslason verslm. í
Liverpool
Auglýsingar sendist í prent
smiðju Suðurlands, og kosta:
kr. 1.50 fyrir þuml. á fyrstu síðu,
en 1,25 á hinum.
CirŒur Cinarsscn
yflrdúinslögmaðnr
Laugavcg 18 A (uppi) Reykjavík.
Talsíml 433.
í'lyf.ur mál fyiir undiirétti og yfirdómi.
Annast kaup og söiu fasteigna. Venju-
l®ga heima kl. 12—1 og 4—5 c. li.
Námsskeið.in
að Þjórsártúni.
Kyrsta liLÍnaðarriámsskeiðið sem
baldið var að Þjórsánúni sfóð yfir í
bálfan mánuð. Pað námsskeið sótli
íjöldi bænda, og iétu þeir vel yfir.
En það kom biátt i ijós, að þossar
góðu viðtökur, sern námsskeiðið fyrsta
fékk hér, voiu að eigi alllitlu leyti
að þakka nýungagirninni. Árið eftjr
var aðsóknin dauf, og áheyrendur þá
fneira yugri meiin er þangað komu
meir sér til skemtunar en af áhuga
fyi' búnaðaifœðslumii. Og aJtaf dofn
a^i yfir aðsókninni, svo ekki þót.ti til-
tækilegt að halda námskeið nema
annaðhvort ár, og j ifnframt var tím
inn styttúr.
r
Námskeið.ið í fyrra var vel sótt, var
Þar þá margt bænda, og varð várhi
a«nað sagt en að það námskeið hofði
i'epnast vel, og það mun hafa valdið
Því að efnt var til námskoiðs aítur
n’i i ár.
Bæði í fyria og nú var íþróttanám
^’eið háð sarntímis. Mun það og
hafa mostu valdið um það að búnað
a’námskeið vsr haidið aftur nú í ár,
að íþróttasambandið ingði kapp á að
^alda námskeið, en þót.tist ekki geta
k°mið því við nema búnaðarnámskeið
V0B>'i háð jafnframt.
Aðsóknin í þetta sinn var allrnikil,
etl alr.of fátt var í þetta sinn af bænd
Utú- Meginhluti fastra nemenda voiu
úúgir menn búlausir, sem búast mátti
að iþróttaáhuginn hefði þangnð
0,eSið. En þvi miður virtust, þeir
vera eigi ailfáir af þessum hóp,
Setrt altof lítinn áhuga höfðu á íþrótt
ununi, og þá auðvitnð oigi heldur á
búnaðarfyrirlestrunum.
ó'uðurland hafði sérstaklega í þetta
sinn hvatt, bændur til að sækja nám
skeiðið, en.litt liefir sú biýnirig dug-
að. Er svo að sjá sem þeir þykist
eiga þangað iitið erindi, virðist, nú
eftir reynslunni að dæma af þessu
námskeiði, veia htil ástæða til að
halda þessum mimskeiðum áfram hér
bændanua vegna, og allra síst áilega.
En eithvað er hún hálfóviðfeldin
sú hugsun, að hér í þessum bestu
búnaðaihéruðum landsins skuli ekki
geta tekist að halda uppi einu viku-
námskeiði á ári, með viðunanlegii
aðsókn bænda.
Bnð viiðist svo sjálfsagt að liænd-
ur í þessum héruðum ættu að hafa
fulla ástæðu til að dvelja saman á
einu vikunámskeiði, bera saman skoð
anir sínar og veynslu og hlýða á fiæð
andi fyrirlestia um ýmsar gieinir
búnaðarins. En aðsókn bænda að
námskeiðinu í þett.a sinn var bein
mótmæli gegn þessari skoðun.
En hvcr er svo orsökin ?
Er það deyfð og áhugaleysi bænd
anna som hér er um að kenna? Er
það annríki og heimilisástæður sem
hamla þeiin fiá að Sækja námskoiðin.
Eða er sökin hjá þeim sem fræðsiuna
hafa á hendi, hafa þoir ekki haft neitt
það á boðstólum í fyriiiestrum sínum,
er bændum var gagn að að vjta, og
sem gat gert þeim það ómaksins vert
að sækja námskeiðin?
Sjálfsagt er óhætt að svara því
hildaust neitandi, að þrátt fyrir fólks-
eklu t.alsverða hér í sveitum, er það
þó ekki annríkið eitt sem er ástæðan
til þess hve námskeiðin eru fásótt af
bændunrv Yerður þá sennilegast að
orsakarinnar sé að leita lijá báðum
málsaðilum, liændum og þeim, sem
fræðsluna hafa á hendi. Að vorii
hyggju veldur þó mestu áhugaleysi
bændanna, þvi tiltölulega fáir þeirra
hafa enn sótt námskeiðin, hinir sem
sótt hafa, hafa þó flestir ekki orðið
fyrir meiri vonbrigðum en svo, að
þeir hafa komið aftur. Vitanlega
hlýtur ávalt að mega með réttu ýmis
legt finna að fyririestrunum, bæði því
hvernig umtalsefnin eru valin og
hvernig með þau er farið. En varla
mun þó veríð hafa meiri misbrestur
á þessu við námskeiðin að Þjórsár
túni en þau er haldin hafa verið ann-
arstaðar og verið fjölsótt af bændum.
En hvoiju sern hér er um að kenna,
þá er það vist. að ekkert vit er í því
að halda uppi iiMnaðaniámskeiðum ár
lega hér eystra eins og stendur. Og
umhugsunarefni er það annars, hvort
ekki er meira en nóg taiað og prédik
að um búnað og búnaðarframfarir,
en of lítið sýnt og sannað. Ef það
sem piédikað er um búnaðarmálefni,
einkum um ýmsar nýjungar í búnaði,
ekki getur komið bændum til og kent
þeirn að láta reynsiuna tala, verður
árangurinn nauða lítill.
Biínaðariiáinskciftið i ár.
Það hófst eins og til stóð mánu
daginn 12. þessa mánaðar að morgni.
Yoru þá mætt.ir 30—40 af þeim er
þar ætluðu að dvelja alla vikuna, og
auk þess voru þar þá flestir fulltrúar
þeir er mætt höfðu á smjörbúasnm-
bandsfundlnum daginn áður, dvöidu
þeir þar þann dag, en fóru heimleiðis
daginn eftir, komu þá aðrir, er dvöldu
á námskeiðinu það som eftir var vik-
unnar. Munu fastir nemendur hafa
verið um 50 alls, en auk þess komu
ýmsir þar úr grendinni á daginn til
að hlýða á fyrirlestra, oinkum síðari
hluta vikunnar, voru þá oft 70—80
áheyrendur, og þegar aðeins er litið
á höfðatöluna, veiður aðsóknin að
teljast góð, en eins og áður er tekið
fram var sáifátt af þessu bændur.
Fyrirlesti a um búnaðai málefui fluttu
þoir: Sig. S’gmðsson láðunautur 6 alls,
Jón Jónatansson 5, Ingimundur Jóns
son frá Holti 2 og foifinnur Bórar
insson frá Spóastöðum 1. Um skóg-
rækt fluttu þeir fyrirlestra: skógrækt-
arstjóri Koefoed Hanson 1, og Einar
E. Sæmundsen skógvörður 2, og 1
um trjárækt heima við.
Alþýðufræðshifyriilestia fluttu að
tilhlutun stúdentafélagsins þeir: Árni
Palsson sagnfiæðingui ogJónSiguiðs
son cand. phil. fiá Kailaðarnesi. Flutti
Árni 6 fyiirlestra um stjórn iandsins
á lýðveidistímanuin, og Jón l fytiil.
um Jónas Hallgrímsson og 1 um
sendibréf. Bá flutti og Árni Pálsson
1 fyiirlestur lokakveldið um verndun
íslenskunnar.
Ennfremur fiuttu þar fymlestra
Páll Bjarnason kennari á Stokksseyri
2 um menning og mentun, og Ólaf
ur læknir ísleifsson 2 um félagsskap
bænda í Ameiíku, og um Ameiíku
manninn Burkonk, og staif haris í
jurtakynbótum, sem hann er þegar
orðin heimsfrægur fyrir. Yerður ekki
annað sagt. en að allfjöibreytt fræðsla
væri þarna í boði. Um efni búnað-
arfyrirlestranna er getið nánar á öðr-
um stað hér í blaðinu.
Fyrirlestiar Árna PAlssonar vom
einkar skýúr og ijósir og snildarlega
flutt.ir. Er það nýtt fyrir aimenning
hér að eiga kost, A svo góðri og
skýrii fræðslu um þessi efni, sein hér
var í boði. f fyrirlestrum Árna var
varpað nýju Ijósi yfir ýms atriði og
þau betur skýrð en gert hefir verið
áður í þoim ritum er almenningur
hefir átt kost á að losa. Pessir fyr
irlestrar vöktu og mikla athygli, og
þó varla svo sem~ þeir áttu skilið.
Fyriilestrar Jöns Sigm ðssonar voru
einnig báðir einkar góðir og skemti-
legir. Fyrirlestur hans um Jónas var
sá hinn sarni er hann flutti hér sið
astliðið vor, er þar maigt nýtt um
Jónas sem almenníngi er áður ókurin
ugt. í fyririestri sínutn um seridi-
bvéf vakti Jón atbygli á því. að nauð
syn væri á því ab vermda þau betur
en nú er gert, sýndi hann fram á
hve inikilsverð gögn sendibréf gætu
orðið fyrir seinni tímann, í bréfunum
væru oft hægast að fá náin persónu-
leg kynni af þeim er ritað hafa, þá
gæti og oft orðið mikið gagn að bréf-
unum málsins vegna, og í bréfunum
gæti geymst. mikils verður og gagn-
legur fróðleikur fyrir söguritarana.
Ætti því almenningur að vaiðveita
sem mest af bréfum sínum, og gefa
þau síðan Landskjalasafninu, væri
auðyelt fyrir hvern einstakan að búa
svo um að engin óþægindi þyrftu að
stafa af notkun bréfanna síðar.
Þessi fyrirlestur vakti mikla at-
hygli, og sjálfsagt taka ýmsir áheyr-
endur þett.a til athugunar og eftir-
breytni. —
Stúdentafélagið á bestu þakkir skil-
ið fyrir síua miklu og góðu aðstoð
við þetta námskeið, því sú fræðsla
sem þar var veitt af þess hendi, átti
erindi til allra, og ekki sízt til ungu
mannanna sem þarna voru í svo
miklum meiri hluta.
Páll Bjarnason rakti i fyrra fyrir-
lestri sínum í stuttum og skýrum
dráttum framþróunarsögu mannkyns-
ins, og stórvirki mannsandans, og í
hinumu síðari um mentun og nienn-
ingu einstaklingsins. Var þetta stórt
og umfangsmikið viðfangsefni, sem
hverjum þeim sem ekki er altaf gagn-
tekinn af hugsanaleti er gott að heyra
nokkuð sagt um.
Fyrirlestur Óiafs ísieifssonar um
Burbank var einkar fróðlegur, er
verk þessa manns alveg einstakt í
sinni röð og svo stórmerkilegt, ef
rétt er fráskýrt að vekja hlýtur und-
run og aðdáun, og ættí þá af því að
leiða í framt.íbinni ófyrirsjáanlega
mikilsverða hagsmuni fyrír mannkyn-
ið. Burbank hefir gert það að lífs-
starfi sínu að fást við kynbætur á
jurtum bæði með úrvali og kynblönd-
un ólíkra tegunda, og eru aðferðir
hans miklu skjótvirkari og stórvirk-
ari, en annara er við slíkt hafa feng-
ist. Meðal annars er þess getið að
honum hafi tekist að framleiða ný
afbrigði trjátegunda sem hafa náð svo
stjótum vexti að þau hafa á 14 ár-
uin náð 6 falt meiri vexti en frum-
tegundirnar hafa náð á ‘30 örum
undir sömu skilyrðum. Hér á Norð-
urlöndum þekkja menn ennþá litið
starf þessa manns, og Norðuráifu-
fiæðimenn í þossari grein láta hans
emi litt getið í ritum sinum, en lik-
lega veiður þess ekki langt að biða
úr þessu, að full vitnoskja fáist einn-
ig hér um starf þessa manns. —
Fyiirlestrarnir á þessu námskeiði
voru eins og sést á þvi sam héi hef
ir sagt veiið, rnun fjölbreyttaii en
áður, en búnaðarblæiimi yfir því var
með niinnsta móti, og miiini en
æskib-gt tiefir vei ið, og stafar það af
því hveinig aðsókninni var varið.
Tímunum var varib likt og áðui hef-