Suðurland - 31.01.1914, Blaðsíða 3

SUÐUR'L ANfD
131
viU margboigað hað fé sem til
Þess væii varið. t— — —“
Ilöf. þessa biéfs er Guðmiindur bóndi
Lýðsson á Fjalli á Skeiðum. Hann
er framúrskaiandi jarðabótamaðui'og
athugull maður og verkhygginn, og
áhugamaður mikill um framfarir og
nýbreytni i jaiðræktinni. Reynsla
hans um íótgiæðslusléttun á túnþýfi
er rnerkileg og nrangurinn ágætur,
enda er túuið í Fjalli í ágætri rækt,
og þar er gróðursælt mjðg, en svo
er líka víða annarstaðar, og ættu
Wenn þar að gefa gaum að reynslu
Guðmundar.
Guðmundur i Fjalli hefir einnig
uotað aðra siéttunaraðferð, sem ekki
er getið um i bréfiriu og hepnast
ágætlega.
Fyrir neðtm túnið í Fjalli var jafti-
íramt graslendi ntikið, með valllend
isgróðii og n ýrlent nokknð sumstað-
ar, var mikið af því greiðfært strjál
ings þýfl, en þétt þýfðir blettir á milli.
Nú hefir Guðm. sléttað stórt land
flæmi þarna með því móti að hann
hefir plægt 1 úfarnar af eða skoiið
svo að iaut var eftir þar sem þúfan
var áður, siðan liefir hann skorið
innanúr hnausunum og þakið yfir
þúfustæðið. llefir þetta gróið sam-
stundis, þéltþýfðu rimanaá milli hefir
hann svo sléttað með þaksléttu. Er
Þetta land nú algróið og rennslétt
orðið og komið í góða rækt, bæði
>neð áb irði og Aveitu.
I’essi sléttunaraðfeið Guðmundar
er eftiitektarvorð og eftirbreytnisveið.
Kvariað hefir Guðmundur holst um
Það, að hentugt verkfæri vantaði til
Þess að skera þúfurnar af, það ekki
nógu aðvelt með algengum plógi. —
Liklega er það einfaldasta ráðið að
setja breiða skera á plógiun beggja
Uie^in tin taka liinn upphaflega skera
burtu, moldvaip litið mætti setja á
plóginn liindhliðarmegin, svo hann
Velti til beggj i hliða eins og hlúplóg-
úr Sveinn Ólafsson bóndi í Hvammi
I Mýrdal hefir gort, talsvort að því að
slétta fyrir slattuvél með því að skera
Þúfurnar af með piógi, smíðaði hann
skera afar breiðan á plóg einn, og
gekk honum verkið vei, en þó réð
eg honum til að umbæta útbúnaðinn
á plógnum eins og sagt er hér að
framan, og þykir mér liklegt að hann
hafi nú gert það, því Sveinn er hinn
uiesti hagleikstnaður og smiður ágæt-
úr. —
fað som Guðm. í Fjalli segir um
herfin finnsku er nokkuð á annan veg
on reynsla sumra annara, og eru
ekki ummæli hans minna veið fyríi-
Þvi. Kostur finsku spaðaherfanna
ham yfir diskherfin er fyrst og fremst
8á, að þau eru miklu auðveldari í
flutningi og liðlegri í snúningum, og
Serð þeirra er hentari til herfinga á
óplægðu smáþýfi. Trúlegter að það
só rétt sem Guðm. segir, að betra
væú að spaðarrúr væru lengri.
Annais þarf að gera hér austan
fjalls ýtarlegar samanburðaitilraunir
ó^eð þessi heifi, og ætti Búnaðarsam
Þánd Suðurlands að gangast fyrir því
Þegar á næsta vori.
Aukið kartöfluræktina.
^uðurland dregur saman úr ágætri
ritgeið Siguiðar skólastjóra á Hólum
í áisriti Ræktunarfélagsins 1913 —
lesendum sínum til fióðleiks og at-
hugur.ar, það som hér á eftir:
Kaitöflui voru settai hér á iandi
: fyrsta sinn 6. dag ágústinánaðar
árið 1759. Það gerði ágætismaður
inn Björn prófastur Halldórsson í Sauð
lauksdal. Sinávaxnar urðu kartöfl
uinar hjá séra Bimi í fyrsta sinn,
enda seint selt, gat hann þó notað
þær til útsæðis árið eftir, og fékk
þá einnig nýtt útsæði frá Danmöiku.
Setti hann þær í ýmiskonar jaiðveg,
og spruttu þær vel þar sem jarðveg-
ur var hentugur. Stundaði séi a Björn
síðan kartöfluiækt með ágætum
árangri, en iarigan tíma þurftu lands-
menti til að læra af reynslu hans.
Mun hafa gengið hægt og sígandi
fyrstu 100 árin.
Fyrsta skýislan sem til er um
kaitöfluuppskeru á öllu landinu er
frá 1885. Þá er uppskeran talin
2900 tn., en árið 1911 er hún talin
28,250 tn. Framfðrin er mikil, en
þó vantar enn mikið á að vel sé, og
erum vér í þessu sem fleiru eftirbát-
ar annara þjóða og með öllu að á-
stæðulausu.
Átið 1907 nemur kartöfluuppsker-
an hér á íandi á hvern mann 0,25 tn.
Á sama ári eru ræktaðar kartöflur
í Danmörku á tnann 2,5 tn.
i Svíþjóð - — 2,8 -
í Noregi ' — 2,4 -
á fýskalandi - — 7,0 -
Framförin í kaitöfluræktinni hér á
landi er hröðust eftir aldamótin síð
ustu, en jafnframt vex einnig inn-
flntnmgur á erlendum kartöflutöflum.
Á fyrsta áratug þossarar aldar hafa
verið fluttar hingað kartöflur fyrir
nær 600 þús. kr. Til þess að spara
þessar krónur hefði þurft að rœkta
hér sem svarar hér um bil 1 tn.
meiia á hvert heimili í landinu. Skyldi
það ekki hafa verið vinnandi verk?
----4— -Oo-oo-C-—-
Námskeiðsvisur.
Bað hefir oftast orðið svo á nám-
skeiðunum að þjórsártúni, að eitthvað
meir eða minna hefir þar til orðið af
gamanvísum og stökum. Á svo fjöl
mennum samkomum skoitir sjaldan
yi kisefnin, og ekki væri þá hagmælsk-
an svo almenn á landi hér sem mælt
er ef i slíku fjölmenni hittust ekki
jafnan nokkrir sem gætu kastað iram
stöku.
Suðurland birti í fyrra nokkrar
stökur frá námskeiðinu þá, og vill
halda uppteknum hætti, og lætur því
fylpja hér á eftir nokkrar vísur sem
kveðnar voru á þessu námskeiði.
Árni Pálsson hókav. hafði í fyiir
lestri talað um Guðmund biskup góða,
og taldi hann verið hafa hinn mesta
skaðræðismann. A málfundi sama
daginn talaði Arni allskörulega gegn
bannlögunum. Yoru þá þessar vísur
kveðnar:
Vondan hefir þú góðan geit
Gvend minn þúsund vetra,
en annað mundi meir um vert
og mannfólkinu betra.
Færi vatnið fyrir bí
fylti vinið munna.
Hlauptu og mokaðu ofaní
alla Gvendaibrutina.
A umræðufundinum um bannlögin
varpaði einn andbanningur fram þess-
ari stöku :
Pótt við drekkum dijúgum öl,
sem dæmin þrávalt sanna,
mun það varla meira böl
en mælgin t.emplaranna.
Einn af þeim sem fyrirlestra fluttu,
haíði eitt sinn í fyrirlestri, þar sem
hann vítti mjög deyfð og áhugaleysi
ungu mannanna, látið sér þau orð
um munn fara, að þeir væru „eit.f-
hvað svo sauðslegir". t*á var
þetta kveðið:
Pó margir séu á móti’ honurn hér
má honum sannáls unna,
en eignaifall af sjálfum sér
samt hann ætti að kunnn.
Rætt var eitthvað svona manna á
milli um þingkosningahoifur hér í
sýslu, var þess þá til getið að óánægja
sú sem bólað hefir á útaf Miklavatns
mýraráveitunni mundi verða til þess
að draga úr kjörfylgi Sigurðar Sig
urðssonar. Var þá vaipað fram þess
ari stöku:
Þótt hún vilji ei vaxa nóg
og vatni á mýrar spúa,
drekkt getur hún Þjórsá þó
þingmenskunni hans Bún.
A fyrsta málfundimim var inikið
rætt um biíreikninga, var því formi
mest fram haldið sem nefnt ev tvö
falt bókhnld. Þá var þetta kveðið:
Rifast þeir um reikninga,
reyna mjög á heimskuna,
trúa því að „tvöfeldni"
tryggi bóndans sjálfstæði.
Um aðflutningsbannið varð eitt sinn
hvöss orðasenna yfir borðum. Héldu
þeir uppi vörn fyrir bannimt: Sigurð
ur ráðunautur, Böðvar á Laugarvntni
og Gísli i Kakkarhjáleigu, en á rnóti
þeim töluðu : Árni Pálsson, Eggert. í
Laugardælum og Porfinnur á Spóa
stöðum. Harðnaði deilan mjög að
síðustu, og þótti mörgum taka að
gerast ailhávaðasamt þar inni. fá
heyrðist kveðið á glugganum :
Brestur í þaki, gnötrar gólf,
gnesta og braka veggir,
mjög hér skaka málakólf
miður spakir seggir.
Um viðureign þeirra Sigurðar og
Arpa í snerru þessari var þetta kveð-
ið:
Siggi hjó því honum bjó
heiptin nóg í sinni,
undan smó hann Arni þó
eins og fló á skinni.
Við sama tækifæri var þetta kveð-
ið:
Til vígs í ró sig Böðvar bjó
beiddi þó um orðið,
Gísli hló og æpti: Ó!
Eggert sló í borðið.
Einar E. Sæmundsen lýsti yfir því
á fundi eitt sinn, að hann mundi eig-i
kvænast.. Fókk hann stöku þessa í
staðinn :
Sá hefir margoft siglt í strand
sínu bónorðs fieyi.
Hræddur er við hjónaband
hann á nótt sem degi.
(xlímusj'lling. Glímuflokkur U
M. F. Stokkseyrar, skemti fólkinu
með gltmu á sunnudagskvöldið 25.
þ. m. Aðsókn var svo mikil sem
húsrúm frekast leyfði, og ersvojafn-
an er glímuflokkurinn sýnir list sína,
því hann hefir getið sér hinn besta
orðstýr. Hefir hann lagt. mjög mikla
rækt við glímurnar og stendur nú
mjög framariega í þeiiri íþrótt.
Glímurnar tókust. eins og áður
mjög vel, mátti þar sjá marga fallega
glimu sem unuu var á að horfa.
Hinir eldri og æfðari glímumenn
flokksins glíma ailir einkar mjúklega
og fallega. Af hinum yngri eru og
ýmsir efnilegir glímumeun, sem óefað
komast langc í þessari íþrótt með æf-
inguunni, og góðum leiðbeininguin
eldri félagsbræðra sinna.
Einhver failegasta glíman að þessu
ðinni var sú er þeir glímdu saman
Sigurður Sigurðsson frá Bræðratungu
(á Stokkseyri) og Pall Júníusson frá
Seli, glímdu þeir svo íimlega og snarp
iega að unun var á að horfa, enda
var þeim launað með dynjandi lófa-
klappi sem virtist aldrei ætla að taka
enda. Og allir glimdu þeir hinir eldri
glímuflokksmenn snildarfallega.
Asgeir Eiríksson sá er hlaut 1. vorð-
iau á iþróttamótinu í fyrra glímdi
ekki að þessu sinni, var eitthvað
fatlaður í fingri.
Aður en glímurnar hófust, flutti
Páll Bjanason kennari stutta en
snjalla tölu. —
Hafið bestu þökk fyrir skemtunina
glímumonn, þið hafið unnið ósleíti-
lega að iþrótt þessati sjálfum ykkur
og héraði ykkar til sóma.
Áveitumálin.
Eins og getið hefir verið áður hér
i blaðinu, verður gerð ný mæiing á
sumri komanda fyrir áveitunni úr
Hvítá yfir Flóann. Mæling sú er
Thalbitzer gerði er ekki þannig vax-
in, að íullnægjandi sé til þess að
gera megi áveituna eftir henni. „ Altaf
er verið að. mæla þetta" segja menn,
og það er sist furða þótt svo só
sagt, því eitthvað 6—7 sinnum or
búið að gera einhverjar mælingar
fyrir áveitu þessari og við það heflr
setið. Og ekki er hust við að sum-
um finnist allar þessar mælingar vera
hálfgerð mannalæti, þegar ekkert
vetður úr framkvæmdum. En því
má heldur ekki gleyma, að hér er
urn stórfelt fyrirtæki að ræða sem
vel þarf til að vanda, og er mjög
áiíðandi að sem allra ábyggilegust
áætlun fáist um þett.a vork áður en
byijað er.
Þingið í sumar veitti 5000 kr. til
mælinganna fyrir báðum áveitunum,
Flóa og Skeiða, er það skilyiði sett
fyrir þessari fjárv’ýitingu ""SÍ? sýslan
leggi til það sem á vantar, og stend-
ur að sjálfsögðu ekki á því.
A síðasta þingi var hækkuð fjár-
veitingin til aðstoðar landsverkfiæð-
ingi í því skyni að hann tæki að sér
umsjón og uudiibúning vatnsvirkja.
Ilefir nú stjórn Búuaðaifélags íslands
farið fiam á það við hann að hann
tæki að sér yfirumsjón með þessum
væntanlegu Flóaáveitumælingum, ng
hefii' hann tjáð sig fúsan til þess.
Er þá þetta mál koimð í góðar hend-
ur er Jón f’orláksson hefir tekið það
| að sér, rná þá tieysta því að mæl-
! ingatnar oa kostnaðaiáætlun vetði
áv. v-ia a gerðar scm kostur er
a..
Eiuhvenitima a næsta vttú \erð-