Suðurland - 30.03.1914, Side 4

162
SUÐURLAND
raenna umferð yflr árnar á vetrardegi
krefst þess að þær verði brúaðar —
þá eru líka innanhéraðs ástæður svo
miklar til þess að lengi má það ekki
dragast. Kirkja þeirra Ölfusinga, svo
til nýbygð stendur milli ánna, og til
þeirrar kirkju verður fólk að sækja
yflr báðar arnar. Barnaskóli er ný-
bygður, hann stendur þar sem böin
verða að sækja til hans yflr báðar
árnar — og það getur altaf komið
fyrir að þó árnar væru vel færar að
morgni, gœtu þær svelgt eitthvert
barnið að kvöldi. — Það er heldur
ekki sjaldgæft að ferðamenn verði að
vaða árnar í frosti og snjó, og leggja
þannig ásigkomnir á Hellisheiði, —
það mundi þeim þykja harðir kostir,
sem ekki hafa af ferðalagi að segja,
nema þegar best er og blíðast á
sumrum. Enginn vafl getur á því
leikið að skyldan hvílir á Landssjóði
að byggja brýrnar. Það á hann að
gera og það þarf hann að gera sem
allra fyrst.
Ritað í mars, 1914.
E. S.
Mannalát.
Þann 1.’ marz s. 1. andaðist að
heimili sínu, Holti í Stokkseyrarhreppi,
ekkjan Guðfinna Sigurðardóttir, i hárri
elli, 84 >2 árs. Ilún var fædd á Tóft-
um í sömu sveit í sept. 1829, fluttist
þaðan með foreldrum sínum, Sigurði
Sigurðssyni og Ásdísi Magnúsdóttur
að Gljákoti í sömu sveit. Þar giftist
hún Grími Jónssyni frá Traðarholti og
bjuggu þar búskap sinn á hálfu Gljá-
kotinu
Þau eignuðust 18 börn, þar af
komust 9 til fullorðinsára, af þeim
eru nú 6 á lífi. Eftir 22. ára sam-
veru misti hún mann sinn, og bjó
svo með börnum sínum í 10 ár áfram
á jörðinni þangað til hún fór til
Ingibjargar dóttur sinnar, konu Jóns
í Holti, en hjá henni dvaldi hún til
dauðadags. Pau börnin sem lifðu
Guðfinnu sál. eru þessi: Hákon, bú-
settur í Reykjavík, Ingibjörg, sömul.
í Reykjavík, Grímur, bóndi á Miðkekki,
Þórdís, kona Hannesar í Hólum, Þórð-
ur, vinnumaður í Holti og Ingibjörg,
kona Jóns í Holti, sem áður var getið
um.
Þau sem dóu fullorðin voru: Sig
urður, bóndi í Borg, drukknaði á
Stokkseyri, Jón, fyrrum bóndi á Stokks
eyri og Guðný, gift sömul. Stokkseyri.
Auk barnanna lifa hana 24 barnabörn
og 13 barna barnabörn.
Þau hjón — Grímur og Guðflnna —
bjuggu við lítið jarðnæði en komust
þó áfram með allan þennan barna
hóp án sveitarstyrks, og þau árin
sem Guðflnna bjó sem ekkja, mun
hún haía verið fremur veitandi en
þurfandi, enda voru börnin þá að
komast upp. En erfitt hefir það verið
að koma slíkum barnahóp fram, á
litlu býli í misjöfnu árferði. Hún var
líka gædd feikna viljaþreki og þraut-
seigju samfara rniklum hæfileikum til
að stjórna, enda mun þetta hvað best
hafa stutt hana í framsóknarbarátt-
unni.
Trúhneigð kona mjög, og til hins
síðasta var henni ríkast í huga and
leg velíðan sín og sinna, samfara
dáð og dug arkomendanna, enda spar-
aði hún ekki áminningar í þá átt.
Minning Guðfinnu sá). er því mjög
hjartfólgin afkomendum hennar og
vinum, enda var hún ein af mestu
ágætiskonum þes3a lands.
II.
r
Ur grendinni.
Slys það vildi til í Þorlákshöfn
siðastl. fimtud. þegar bátarnir voru
að koma að, að stafnbúi fór út og
ætlaði að halda við er skipið rendi
uppað, var dýpra en hann hugði og
náði ekki niðri, svifaði þá nokkuð
skipinu, því slæmt var í sjóinn, loks
varð steinn fyrir fæti mannsins og
náði hann þar fótfestu, en í sama
bili rak kvikan bátinn áfram og hjóst
hann niður á rist mannsins, meiddist
hann mjög, var Jæknis þegar vitjað,
og síðan var hann fluttur hingað og
er nú hér undir læknishendi, og mun
hann eiga lengi í meiðslinu. Maður
þessi heitir Brynjólfur, og er frá Bár
í Flóa.
Það slys vildi og til að vélamaður
á vélabát hóðan, finguibrotnaði í
vélinni, var það hepni að ekki varð
meira tjón að.
Eyrarbakkíi læknlshérað er nú
laust frá 1. apríl. Kon^feR. Kon-
ráðsson sem gegnt nefir émbættinu
fyrir Ásgeir Blöndal héraðslækni í
veikinda forföllum hans, er nú settur
læknir hér. Konráð heflr getð sér
hinn besta orðstír og er það alment
áhugamál manna hér að fá að halda
honum framvegis, heflr verið safnað
undirskriftum undir tilmæli til stjórn-
arinnar um að veita honum embættið,
og hefir þessu alment verið þannig
tekið að óhætt er að fullyrða, að
allur þorri héraðsbúa er á einu máli
um þetta. Er vonandi að veitingar
valdið á sínum tima verði við þessum
almennu óskum manna hér. —
Botnvörpungar raðasér nú allþétt
hér fyrir utan, síðan fiskurinn kom
og ekki hika þeir við að fara innfyrir
landhelgislínuna, síst á nóttunni. Hafa
þeir þegar valdið hér allmiklu tjóni
á veiðarfærum, auk þess sem þeir á
annan hátt spilla fyrir veiðum lands
manna. Er það illa að þegar loksins
kemur hér flskur á grunnið eftir heils
árs aflaleysi, skuli menn engan frið
hafa til að nota sér björgina fyrir
þessum yflrgangsseggjum. Varðskipið
fór hér austur um nýlega að morgni
dags, og brá þá svo undarlega við að
ekki sást einn einasti botnvörpungur
þann dag, en fult af þeim hér útifyrir
rétt áður og eins siðan.
Æskilegt væii að varðskipið gæti
vitjað hingað oftar um þetta leyti, en
vei ið heflr að undanförnu, enda hægast
meðan það er hér mest á ferð kring
um Vestmannaeyjar og þaðan austur
með Suðurströndinni
Vitanlega getur þetta eina skip
ekki alstaðar verið.
Rætt heflr verið hér um að koma
á eftirliti úr landi, en á því eru
miklir örðugleikar vegna brims, svo
alloft verður ekki komist út héðau er
mest væri þörf á. En sjálfsagt gæti
slíkt eítirlit orðið til mikilla bóta ef
því yiði víðkomið, og á það bendir
atbuiður sá er gerðist hér nú fyrir
skömmu.
Vélabátur Einarshafnarverzlunar
„Hjálparinn" varáferð til Vestmanna-
eyja, voru þá nokkrir botnvörpungar
á leið hans, brugðu þeir við er þeir
sáu til ferða hans, og tóku saman
pjönkur sínar í skyndi og flýttu sér
burt hið bráðasta, sumir með vörp-
una utanborðs í böndum, gáfu sér
ekki tíma tiJ að innbyrða — hafa
sjálfsagt búist við að hér væri eftir-
litsbátur á ferð.
Fólksflutningurinn
úr sveitunuin.
Eftir Sigurð Sigurðsson.
I.
Fyrir tæpum 20 árum hlíddi eg á
stólræðu í Hrepphólakirkju hjá séra
Valdemar prófasti Briem, er mér þótti
Jærdómsrík, og hefir mér oft dottið
hún í hug síðan.
í þeirri ræðu var hann að vara
fólk við og áminna það um að flytja
ekki í hugsunarleysi úr fámenni í
fjölmenni; úr sveitinni að sjónum
eða í kaupstaðina. Sýndi hann í
Jjósum dráttum, að freistingarnar
væru svo margfalt meiri og hættu-
legri í fjöJmenni, borgum og bæjum,
en til sveita, og áminti um að breyta
ekki til, nema gildár og góðar ástæð-
ur mæltu með breytingunni.
Síðan þessi ræða var flutt, hefir
þessi áminning og aðvörun til fólksins
veiið marg endurtekin í ræðu og
riti, en árangurslítið eftir roynslunni
að dæma.
Með ári hverju flytur fólkið úr
sveitunum í kaupstaðina, einkum til
Reykjavíkur. Sumir gera það með
yfirlögðu ráði; en aðrir í algerðu
hugsunarleysi, eða veikri von um að
eitthvað bet.ra taki við. Bændur hafa
tekið sig upp, er búið hafa góðum
búum, selt þau og flutt til Reykja
víkur. Eytt þar efnum sínum og
orðið fátækir. Iloifið svo sjónum
þeirra, er þá þektu, í hringiðu kaup
staðarlífsins og einskis gætt framar.
Bessi forlög, eða hvað maður á
nú að kalla það, maigra góðra sveita-
bænda, er flutt hafa í kaupstaði, eru
ömurleg í meira Jagi. — fað er mik-
ill munur á því í öllu tilliti að búa
góðu búi í sveit, eða vera í þurrabúð
í kaupstað og hafa ekki öðru að sinna
en algengri eyrarvinnu, ef hún annars
fæst. Og vitanlega lakast þó af öllu
það, að eiga sífelt undir högg að
sækja með að fá vinnu.
Ekki er betur ástatt hvað unga
fólkið snertir. Undireins og það er
komið upp, fer það í burtu frá for-
eldrum sínum eitthvað út í buskann,
en tíðast þó til Reykjavíkur. Bænd-
urnir sitja svo eftir mannlausir eða
fáliðaðir, og neyðast stundum til
vegna þess að bregða búi og flyt.ja í
kaupstað. — í kaupstöðunum lifir
svo unga fólkið áhyggjulausu lífi,
eft.ir því sem best verður séð. Eiðir
tímanum oft og einalt í hálfgeiðuog
algerðu iðjuleysi. Notar eftir því
sem hægt er skemtanir kaupstaðanna,
sjónleiki, kvikmyndasýningar og brek-
ánsböll, og eyðir sínum síðasta pening
í það. Það hugsar ekki um neitt,
eyðir því litla sem það eígnast og
lætur reka á reiðanum, viljalítið og
forsjálaust. — Yitanlega eiga sér stað
heiðarlegar~undantekingai ; on hér er
litið á~þetta frá almennu^sjónarmiði.
II.
Astæðurnar til þessajflutnings fólks-
ins úr'sveitunum” í ‘'kaupstaðina ~eru
margvislegar ;’>n>ðallega skilst mér
að þær séu'þrjár. — í fysta lagi
ófneyja meðjkjör>ín. Sumirerusvo
gerðir, að þeir una_h vergi^hag sínum
og eru einlægt að breyta "til.ÁJ f’eir
veiða strax óánægðir of eitthvað bját
ar á, og vilja þá friðlaust komast í
burtu. Ef t. d. árar illa, felst þeim
hugur og leggja árar í bát. Þeir
yfirgefa þá jarðir sínar og flytja í
kaupstað.
Þessi óþreyja gerir mörgum oft
stórtjón, og hún háir mikið framför-
um landbúnaðarins.
Framh.
—■-------------
Ráðning’
talgát.unnar í Suðurlandi, 14/3. 1914.
20. 11. 22. 17. Land.
14. 15. 3. 12. 11. Sunna.
5. 10. 18. 16. 13. 15. 19. Blindur.
5. 20. 11. 3. 17. 6. Blanda.
21. 20. 17. 15. 7. Eldur.
13. 24. 16. 17. 18. 10. 20. Dindill.
21. 18. 16. 24. 7. Einir.
2. 15. 8. 22. Auðn.
5. 11. 20. 23. 15. 7. Baldur.
5. 2. 19. 8. 24. Barði.
21. 18. 3. 9. 7. Einar.
14. 15. 22. 17. 19. 2. 8. 18. 7.
Sundraðir.
13. 6. 3. 14. Dans.
20. 18. 12. 17. Lind.
17. 9. 20. 15. 7. Dalur.
19. 9. -1. 15. 19. Ragur.
4. 7. 15. 3. 13. Grund.
10. 15. 12. 17. 15. 7. Lundur.
24. 14. 10. 6. 3. 13. íslarid.
10. 11. 15. 4. 6. 19. 13. 11. 10. 15.
1-9. Laugardalur.
2. 3. 13. 18. Andi.
14. 11. 3. 13. 15. 19. Sandur.
14. 2. 15. 8. 15. 19. Sauður.
2. 7. 4. Arg.
6. 12. 4. 2. 1. II. 16. 4. 15. 19.
Angalangur
1. 9. 15. 4. Laug.
2. 15. 8. 6. 19. 4. 7. 15. 12. 17.
Auðargrund.
4. 15. 22. 16. 11. Gunna.
I.— 24. Langbarðalandsundirlendi.
Br. J.
Fleiri hafa sent ráðningar, en sú
er aðeitis birt er fyrst kom.
Jörðin Áhraun
i Skeiðahreppi fæst til ábúður í
næstu fardögum, 1914. Semja ber
við Egll fórðarson Kjóastöðum I
Biskupstungum.
Ritstjóri og ábyrgðarmaður:
Jón Jónatansson.
Preutsmiðja Suðurlands.