Verkamaðurinn - 04.05.1926, Page 1

VEHKðMflflURIHH
Útgefandí: Verklýðssamband Norðurlands.
Akureyri Þriðjudaginn 4. Mai 1926.
32. tbl.
Kolaverkfall í Englandi.
Alísherjarverkfall hafið í dag ?
Breska heimsveldiö riöar.
Ein af þjóðfélsgsuKbótum þeicn, tem
jslnsðsittenn berjatt fyrir, er þjóð
nýting atvinnutæhjinna.
í Englandi eru auðugir kolanámar,
■em reknir eru af einstsklingum Fyrir
lÖDgu hefir það komið f Ijóa, að nám
tr þesair, msrgir hverjlr, aem reknir
eru með úreltu anifli, borga sig ekki,
baaði vegna rekotursólaffsins og okur-
leigu, aem ýmair lardeigendur hirða,
er eiga námaréttinn, en reka ekki
námana ajálfir.
Veikamenn hafa bent á, að avo
megi ekki til ganga um iðnað þenna,
eigi hann Hfi *ð halrla. Þeir hafa bent
á þá leið út úr ógöngunum, að rfkinu
bseri að taka rekstur námanna ( sfnsr
hendur. Fvrir sráli sfuu fserðu þeir
svo sterk rök, að þingið sklpsði nefnd
fyrlr nokkrum árum, til þesa að Ihuga
kolsmálið. Meiri hluti þeirrar nefudar
lagði til að námaruir yrðu þjóðcýttir.
Þó dróguat framkvæmdir, þvf að náma-
eigendur börðost gegn þjóðcýting með
öllum sfnum ráðum bak við tjöldin og
f blöðum afnum. Með allaherjaiverk
falli átti að krýja fram kröfurcar, en
það miatókat.
Á sfðustu tveimur árum hefir gall-
inn á nánoarekatii þesium komið enn
berar í ljóa. Og kolaiðniðuiinn hefir
orðið avo aðþrengdur, að á sfðaatiiðnu
hauati tók fhaldaitjórnin það ráð, að
greiða hallann á námunum ór rfkit-
ijóði. Þesiu una verkamenn ckki og
■em vonlegt er fylgja þeim þar að
málum ailir frjálslyndir menn; þeim er
ekki um að greiða hallann af fyrir-
tsekjnm, sem hirða gróðinn þegar
Fimtudagskvöld kl. 8'/a:
H V'I T A T I O R I S D Ý R I Ð.
Kvikmynd í 7 þáttum. Sagan gerist i glæpahverfi Lundúnaborgar og er mjög
spennandi eins og allar myndir sem PRICILLA DEAN og WALLACE BEERY
leika I
hann gefst, en ikella avo á þjóðina
hallanum.
Nímaeígendur heimta lengri vinnu
tfma og Isegra kaup. Verkamenn krefj-
aat þess að hafda fengnum kjörum og
að rlkið taki rekstur námanna f afnar
herdur
Um þetta hifir verið deitt lengi
vetrar og nú á Laugardaginn var barst
sú fregn hingað til landsins, að kofa
námcveikfall vaeri hafið. S ðar hafa þser
fregnir kornið, að forsætiaráðherra
Breta hsfi reynt að miðla máium, en
það hafi orflið til einkis, og að ails-
herjarverkfali aé óhjákvæmilegt.
A'Lherjarverkfall hefst f dag, aam-
kvæmt fregnum, og taka 5 míljónir
manna þátt f þvf. Allir flutninga-
veikamecn leggja niður vinnu, rn til
þeirra teljaat hafnarvetkamenn, járn-
bractarmenn, b'Ltjórar, rporvagra-
aijóiar o. fl , gasatöflvar og rafatöðv-
ar og vetksmiðjur verða mannlauiar,
f stuttu máli: Allir flutningar og erörg
framleiðsla atöðváat geraamlega.
Vetkamenn hugia tér með þessu
að binda akjótan enda á deilona og
fá fram kröfuua um þjóðcýtÍDgu nám-
anna. Það er þvf barist um
stefnumál.
Stjórnin er hinavegar á bacdi náma-
eigenda, aem téat á þvf, að hún hefir
akift landicu f io umdæmi til um-
sjócar á nauðsycjaþörfum landsmanna
og hún hefir þegar aent her til náma-
héraðauna, avo hann sé til taks, ef
ekki verður rofinn samtakamúr verka-
lýðsins á annan hátt.
Að svo itöddu skal engu ap&ð um
endalok þesiarar deilu. En hitt má
fullyrða, að nú reynir meira á aamtök
verkslýðsina f Englandi, en nokkru
ainni fyr, og vel irá avo fara, að það
ástand myndiat nú þar f landi, aem
verða mun Jyritboði atærri tfðinda f
heiminum.
Ertaka heimsveldið riðar: Uppreist-
arandi rfkir vfða f nýlendunum, en þó
sérstaklega f Indland'; strfðsskoldirnir
við Amerfku eru óberandi og bylting
liggur við borð heima fyrir.
/.
AI Þ i n g i.
Ekki er vfat hvenær Alþingi verður
alitið. Hafa vlnnnbrögðin þar verið
hin lélegostu. Þó er fyrat nú faiið
að drága að úralitum mála. Fjárlögin
eru komin gegnum 2. umræðu f Ed.
og hafa verið gerðar á þeim amá-
breytiugar, þar á meðal er 5 þúi.
króoa veiting til framhaldanima við
Gágnfræðaakólann hér. Heimild fyrir
rfkiastjórnint að tska einktsölu á til-
búnum áburði, hefir verið samþykt.
Meiri hluti ijávarútvegsnefndir f
Neðrideild flytur frumvarp um afldar-
sölusamlag. Er þtr á ferðínni grfmu-
kiædd tilraun til að koma á fót lög-
vernduðum sffdarhring.
Talið er vfat að öll stæratu málin
sofni f þinginu, svo sem bsnkamálið,
gengiimálið og járnbrautarmálið. Er