Verkamaðurinn - 16.11.1926, Qupperneq 1

VERRðMflflUKInll
Útgefandl: Verklýössamband Noröurlands.
IX. árg.
Abureyri Þrlöjudaginn 16. Nóvember 1926.
80. tbl.
Ríkisbúið á Vífilsstöðum.
Fytir nokkru var minst á ríkisbú-
ið á Vifilsstööum hér i blaöinu, en
þó stuttlega Þetta mál er þess vert,
að þvi sé fylgt lengra, þvi það gef-
ur tviþætta fyrirmynd, sem ekki verð-
ur fram hjá gengið.
Sig. Sigurðsson fyrv. búnaðarmála-
stjóri skrifar um þetta i Búnaðarritið
XI. ár. Voru það tvær stnágreinar.
Onnur stutt æfiágrip Porleifs sá>.
Guðmundssonar ráðsmanns á Vffils-
stöðum, sem mestan og bestan þátt-
inn átti f framförum Vífilsstaðabús
ins. Hin um búið sjálft.
Þorleifur heitinn Ouðmundsson
var tæpra 40 ára að aldri er hann
dó, en samt hefir hann reist sér
þann minnisvarða með ræktuninni
á Vífilsstöðum, sem geyma mun
nafn hans um langan aldur Þor
leifur var hugsjóna og framfaramað
ur, ósérplæginn lands og lýðavinur,
með t'bi'andi trú á ávex'i gróðrar-
iðju landsmanna Honum var ánægja
að þvf, að breyta fúatrýrunum og
biásnu holtunum við Vífilsstaði i
gróðurþrungnar lendur. Með fylgi
góðra manna tókst honum þetta
Trú hans á „tnóður jörð" rættist.
Framtiðarttygging þeirrar stofnunar,
sem hann starfaði fyrir, var fengin
Hann var fullkomin mótsetning við
þá menn, sem láta kjósa sig f ttún-
aðarstöður þjóðfélagsins, til að afla
sér betri aðstððu til að raka eld að
sinni köku. Ándstæða þröngsýna
fjáraflamannsins, sem ekki hikar við
að fara á bik við og svikja þá sam-
borgara sfna, sem hafa kjörið hann
til að annast hagsmuni þeirra f einu
og öllu. Þorleifur gaf eftirkomend-
unum æfistarf sitt. Laun hans voru
ánægja þjóðvinarins yfir að sjá verk
hans bera tilætlaöan ávöxt. Minning
hans er flekklaus og hrein, björt
og blandln þökk og virðingu.
Orein Sigurðar um Vífilsstaðibúið
ér hin merkasta Siga búsins þau 10
ár sem það er búið að statfi, er
sögð i efiftftrindi kifla úr áður-
nefrdri grein. Eftir að Sigurður hefir
rakið tildrög þessa þjóðarfyrirtækis
og lýst öllum þeim erflðleikum er
nýrækt á þéssum stað á við að striða,
segist honum svo frá árangrinum:
»Á Vífilistö^utn hefir verið h»tdinn
■érstsknr reikningnr yfir nýyikjnna og
bérekttnrinn Bðið letnr hselinu orjólk-
ina, en kinpir aftnr a( þv( f»ði hardi
Btarfsnönnum slnnm. Að sjálfaögðn
ber ivo bælið allan koitnað, sem af
rekatri þen leiðir.
Þá búið var mkið 1916, ityikti rík-
injóður það með 24 000 kr. til bygg-
inga og til þesi ið kanpa bóstofn.
Sfðsn hefir öllnm tebjum búains verið
virið til nýyrfcjo, hénbóts, verkfæra-
kinpa, ankningar bóitofns o. fl Ný-
yrkjan htfir koitað mikið fé. Þess er
áðnr getlð, að á 9 árum vorn nnnin
15924 dagiverk að jarðabótom Þótt
dagiverkíð vsbií ekki metið meir en
10 kr., sem mun of lágt reiknað, þá
msetti meta koitnaðinn við jarðabæt-
nrnar nm 150.000 kr. Aok þen er
allur tilbúinn ábnrðnr, graifræ, hafrar
0 fl. Þá hafa og byggingarnar koitað
mikið, hlaðan og fjóiið f snmar t. d.
20 000 kr.
Sum árin hefir koitnaðnrinn við ný-
yrkjuna nnmið 10—20.000 kr. öll
nýytbja, byggingar, vetkfæri, tukning
búitofm o. fl. er borgað með ágdða
þeim, aem búið hefir gefið. Nú er
það ikuldlaust, en i töluverðar fúlgnr
< sjóðt, sem ætlað er til að byggja f-
búðarhús fyrir starfsfólk búsins.
Þetta er, f stórum dráttum, árang-
urinn af búskipnum á Vífilsstöðum
þessi árin. Hann er merkilegur og
undra góður. Margt má af honum
læra og 011 dylst eigi, að hér er
■tigið framfaraipor, sem markar nýtt
tfmabil f járðyrkjuiögn vorri og hvet-
ur til framsóknsr.
Hér er iftílli jörð, þar sem af tún-
ina fást 60 hestar fyrir 10 árum, breytt
f stórbýli eftir vorum mælikvarða, þar
sem af túninu fást 13 — 1400 hestar
eða meira. Landið sem breytt er f tún
er gróðursnautt eða gróðurlftið ftnélar,
holt og œýrar), óálitlegra til ræktun-
ar en flest önnur túnstæði hér á landi.
Það hefir hepnaat að ryðja meUna og
rækta þí, ræsa mýrina og breyta henni
( tún. Þetta er alt unnið með forsjálni
og einbeittum vilja, sem gerir sér
Ijóst hvert stefna i.
Tilbúinn áburðnr er notaður f stór-
um stll, til að auka Irjómagn jarð-
vegsins. Þetta hrpnaðist. Það böfðu
tilraunir sýnt áðnr, en nú er það
sannað óhrékjanlega hvert gagn má
að þessu verða. Grasfræi er sáð f
tugi dsgalátta ár eftir ár. Jarðvegurinn
er vel unninn og nægilega borið i,
vandvitkni höfð við sáningnna. Árang-
urinn er ágætur. Sámfeldur túngróður
getur myndaat á 1. og 2. ári. Að
vfsu var ait þétta lýnt með tilraunum
áður, en þegar til framkvæmda bom,
f stærri stfl, f nágrenni Reykjavíkur
og út um iánd, voru miitökin rrörg.
Ónógnr unditbúningur, léieg vinila
jarðvégi, framræila of iftil, vöntun
áburðar, ónákvæm láning, skakt vat
á graifrætegundum o. fl. Eitt eða
fleira af þeisu voru ornkir Iftili á-
ranguri, aem fæddi af lér vantrauit
á graifræið og vantrauit á mögu-
lelkam.
Á Vifilitöðum er alt þetta vantrauit
ilegið til jarðar. Graifræiíning og
graifræsléttur geta hepnasl ágœilega ef
téit er á haldlð. Mýrar hafa Iftt verið