Verkamaðurinn - 12.02.1944, Blaðsíða 4

VERKAMAÐURJNN
4
r>~ "StHaBMBMBBMHM
legri skipan á sambúS Rússa og Pól-
verja“.
í ritstjórnargrein í sama blaði er m. a.
sagt:
„Engi*111! sem lítur til baka yfir sögu
pólska ríkisins, frá því það var endur-
reist 1939, getur efast um það, að
ákvörðun Pólverja um að ýta landamær-
unum austur með hjálp Frakka, eftir
ósigur Rússa 1920, var óheppileg
ákvörðun. Pólland hefði orðið sterkara
og saga þess farsælli, ef það hefði látið
sér nægja eðlilegri landamæri og ekki
verið eins fíkið i að fá innan ríkistak-
markanna framandi þjóðir gegn vilja
þeirra“.
Menn geta svo velt því fyrir sér, hvort
ritstjórar „Dags“ hefðu reynst hyggnari
en pólska stjórnin, ef þeir hefðu setið
við stjórnarstýrið í Póllandi 1920 og ’21
(og núna í London).
Menn geta líka, að gamni sínu, rifjað
upp það, sem þýska útvarpið hefir sagt
um þessi mál undanfarið og reynt að
finna hvort nokkur munur er á fyrnefndri
Dagsgrein og áróðri þýska útvarpsins i
þessu máli. Eftir þann samanburð getur
niðurstaðan ekki orðið nema þessi: —
„Dagur“ er á nákvæmlegu sömu línu í
þessu máli og þýska nazistaútvarpið.
Hitt er svo líka athyglisvert út af fyr-
ir sig, að „Dagur“, blað utanríkismála-
ráðherrans, skuli rétt eftir að Island
hefir tekið upp stjórnmálasamband við
Sovétríkin, gerast ipálsvari Þjóðverja og
pólsku barónastjórnarinnar gegn Sovét-
ríkjunum. Virðist slík afstaða lítt til
þess fallin að skapa grundvöll fyrir við-
skifti við það ríkjasamband í Evrópu,
sem verður þar langsamlega sterkasta
aflið að lokinni þessari styrjöld, en versl-
unarviðskifti við Sovétríkjasam-
bandið eða einstök sambandsríki þess
gætu vafalaust orðið traust undirstaða
undir auknum, verklegum framkvæmd-
um hér á landi, ef viturlegar væri á hald-
ið af hálfu íslenskra stjómarvalda í þess-
um efnum, en ráðandi menn í Póllandi
og Finnlandi gerðu á undanförnum árum.
Jakob Árnason.
Bretar biðja um
meiri fisk
í einu dagblaðanna í Reykja
vík birtist nýlega Reutersseyti
um, að matvælaráðherra Breta
hefði sent íslenzku ríkisstjórn-
inni tilmæli um, að íslendingar
sendu betri fisk til Bretlands.
Þar sem utanríkisráðuneytinu
hafa eigi borist neinar slíkar
kvartanir hefir málið verið at-
hugað nánar, og við þá athugun
hefir komið í ljós, að hin um-
rædda Reutersfregn var svo-
hljóðandi:
„Með tilvísun til brezkrar
sendinefndar, sem hefir farið til
íslands með það fyrir augum að
athuga möguleikana á að senda
aukið fiskimagn til Bretlands,
hefir Colonel Llewellin bent á
það, að íslenzka fiskimenn, eins
og fiskimenn Bretlands, Canada,
Nýfundnalands og Azoreyja
skorti fiskiskip“.
Eins og sjá má hefir því ekki
verið beðið um að betri fiskur
yrði sendur til Bretlands, heldur
er þess óskað að þangað verði
sendur meiri fiskur.
Reykjavík, 9. febrúar 1944.
U tanríkismálaráðuneytið.
Atvinna
Stúlka getur fengið atvinnu við
afgreiðslu- og innheimtustörf; þarf
helst að kunna vélritun. — Fyrir-
spurnum ekki svarað í síma. *
BÓKABÚÐ AKUREYRAR.

TILKYNNING
Viðskiptaráðið hefir ákveðið að hámarksverð á blautsápu
(kristalsápu) skuli vera sem hér segir:
í heildsölu ........ kr. 3.68
í smásölu ...........— 4.60
Hámarksverðið í smásölu nær til sápu, sem verzlanir hafa
keypt eftir 1. febrúar sl., en óheimilt er að hækka eldri birgð-
ir. Verzlunum utan framleiðslustaðar er heimilt að bæta við
hámarksverðið sannanlegum flutningskostnaði.
Reykjavík, 4. febrúar 1944.
Verðlagsstjórinn.
VEFNAÐARNÁMSKEIÐ
verður á Akureyri 1. til 31. marz n. k„ í vinnustofu Heim-
ilisiðnaðarfélags Norðurlands, Brekkugötu 3. Kennslu-
gjald kr. 150.00. Við umsóknum tekur og gefur nánari
upplýsingar, formaður félagsins,
HALLDÓRA BJARNADÓTTIR. — Sími 488.
Álit lýðveldisnefnar
(Framhald af 2. síðu)!.
eigi fela neinum öðrum umboð
til að svara henni.
Um þetta á þjóðin sjálf að
taka úrslitaákvörðun en engir
kjörnir eða sjálfkjörnir fulltrú-
ar, í hversu háum stöðum sem
þeir kunna að vera.
Þangað til ríkisstjóri undirrit-
aði stjórnskipunarlögin 15. des.
1942 og gerði þau þar með að
hluta af stjórnarskrá íslenzka
ríkisins, gat menn greint á um,
hverja aðferð skyldi við hafa í
þessu. Eftir það kemst enginn
efi að, nema því aðeins, að menn
vilji nú gera nýja stjórnarskrár-
breytingu til undirbúnings sam-
bandsslitum og lýðveldisstofnun.
Afnema bæði 2. og 4. málgs. 75.
gr. stjskr. og fjarlægjast þannig
enn meir en áður þann hátt,
sem frá upphafi var hugsaður
um afnám sambandslaganna, og
útiloka beina þátttöku hvers
einasta kjósanda í lýðveldisstofn-
uninni. Ef menn teldu slíkt ráð-
legt nú ,vrði Alþingi fyrst að
samþykkja það, svo yrði að rjúfa
þing og kjósa almennum alþing-
iskosningum, Alþingi koma sam-
an á ný og endursamþykkja hin
nýju ákvæði óbreytt og ríkis-
stjóri að staðfesta þau. Því næst
þyrfti að koma sér saman um
nánari kosningareglur til þjóð-
fundar og kynni það að reynast
fullerftt. Þá væri eftir að kjósa
til þjóðfundar almennum kosn-
ingum um land allt, og væri þó
enn eftir hið mikla starf þjóð-
fundarins, þar á meðal að kveða
á um sambandsslit og lýðveldis-
stofnun. Þá er þess að gæta, að
svo kynni til að takast um kosn-
ingareglur til þjóðfundarins,
eigi sízt ef þar ætti sæti óákveð-
inn fjöldi sjálfkjörinna manna,
að fulltrúar algers minni hluta
landsmanna réðu úrslitum á
slíkum fundi.
Afleiðing þessarar aðferðar
mætti vel verða sú, þegar búið
væri að yfirvinna allar þær tor-
færur, tafir og sundrung, sem
henni væru samfara, að þjóð-
fundurinn ákvæði þá skipun,
sem meiri hluti þjóðarinnar
Vildi á engan hátt við una, og
má þá nærri geta, hversu hún
mundi af öðrum virt. Getur því
eigi komið til mála, að horfið
verði af þeirri braut, sem hefir
verið mörkuð að nokkru allt frá
1920, en að öðru frá 1942, þegar
hefir verið viðurkenna af er-
jendum aðilum og ein getur
tryggt íslenzku þjóðinni sjálfri
og þar með hverjum einasta
kjósasda úrsiltaráð um það mál-
efni, sem landsmenn allir verða
að láta til sín takaogkveðaá um.
Af öllu því, sem nú hefir verið
tekið fram, er ljóst, að ekki er
færst að Alþingi víki nú af þeim
grundvelli, sem menn fyrir
löngu hafa lagt um afgreiðslu
þessara mála og núverandi ríkis-
stjórn einnig er samþykk, og fari
inn á nýja leið, sem hafa mundi
í för með sér ófyrirsjáanlega töf
og truflun í meðferð skilnaðar-
málsins og lýðveldisstofnunar á
íslandi.
Sundurþykkir menn
Lag: Suðurnesjamenn.
Leggjast nú á sveifar
„lögskilnaðarmenn“,
toga í tímans hjólið
og tefja það enn.
Kaldrifjaðir, kænir
konunghollir menn.
Telja þeir ei lýðveldið
tímabært enn.
Arka fram á ritvöll
„áhrifamenn“,
tvöhundruð og sjötíu
teljast þeir enn,
óttaslegnir, argir
yfirstéttarmenn.
Alþýðunnar áhrif
nú auka þeir senn.
Hopa síst af hólmi
„hraðskilnaðarmenn",
beita réttum rökum
í ritdeilum enn.
Sómakærir seggir,
sigurvissir menn
vinna að fullu frelsi
og fá það nú senn.
Alútir þeir staulast
„undanhaldsmenn“,
Stefán Jóhann „Standpunktet“
stúderarar enn.
lágvaxnir og linir
lítilsigldir menn.
Enginn að þeim dáist
né öfundar senn.
íslendingar eru
undarlegir menn.
Kylfa ræður kasti
og kriturinn enn.
Sykja fram til sigurs
sundurþykkir menn.
Auðna skapar úrslit
á íslandi senn. Ó. O.
RÚGMJÚLIÐ
ÍSLENSKMALAÐA
er komið aftur.
Pöntunarfélagið
ÁRÁS Á KOTKA
Um 150 rússneskar sprengju-
Hugvélar gerðu árás á borgina
Kotka í Finnlandi í fyrrinótt; árás-
in stóð yfir í tvær klukkustundir.
Bandaríkin hafa sent Finnum orð-
.endingu um að hætta samvinn-
unni við Þjóðverja áður en það er
orðið of seint. Krataforinginn
Tanner berst um á hæl og hnakka
fyrir áframhaldandi samvinnu við
Hitler.
Hjónaband. Ungfrú Lilja Kristjáns-
dóttir og Þórhallur Guðmundsson bíl-
stjóri, Eyrarveg 35.
80 ara varð Lárus Thorarensen,
Strandgötu 39, sl. fimtud. „Verkam.“ ám-
ar þessum brautryðjanda verklýðssam-
takanna í bænum allra heilla og blessun-
ar á óförnu æfiskeiði.
Landskjálfakippur fanst hér í bænum
kl. rúmlega 4 síðd. sl. sunnudag.
ÁrshátíS Verkamannafélags Akureyr-
arkaupstaðar og verkakvennafélagsins
„Eining“ verður haldin í Samkomuhús-
inu í kvöld. — Árshátíð Bílstjórafél. Ak-
ureyrar er einnig haldin í kvöld á Hótel
Norðurlandi.
Leikfélag Ákureyrar minnist 60 ára
afmælis frú Svövu Jónsdóttur, leikkonu,
með fjölbreyttri samkomu í Samkomu-
husi bæjarins á morgun. Ágóðinn rennur
til leikkonunnar.