Verkamaðurinn - 01.05.1945, Qupperneq 4

4
VERKAMAÐURINN
Greinargerð ríkisstjórnarinnar
um stríðsyfirlýsingarmál Framsóknar
Ríkisstjórnin birti 25. þ. m.
greinargerð um hið svokallaða
stríðsyfirlýsingarmál. Eins og grein-
argerðin ber skýrt með sér, eru all-
ar hinar margtugðu staðhæfingar
Framsóknarblaðánna um, að Sósíal-
istafl. hafi heimtað að við segðum
Þjóðverjum sltríð á hendur, upp-
spuni frá rótum, enda er strákpísl-
in, er ritar „Dag“, nú smátt og
smátt að kyngja gróusögum sínum
um afstöðu sósíalista í þessu máli.
Greinargerð ríkisstjórnarinnar
fer hér á efitir, orðrétt og geta þar
með allir gengið úr skugga um, á
hve traustum stoðum vaðall „Dags“
hefir verið:
„Um miðjan febrúar skýrði sendiherra
Bretlands á íslandi, ríkisstjórn fslands frá
því, að hinum sameinuðu þjóðum og sam-
starfsþjóðum þeirra (Associated Nations)
er hefðu sagt Þjóðverjum ogeða Japönum
stríð á hendur fyrir 1. marz 1945, myndi
verða boðin þátttaka í ráðstefnu, er halda
ætti innan fárra vikna, til þess að ræða um
framtíðarskipan heimsins (World Organiz-
ation). Jafnframt skyldu þessar þjóðir
undirrlta Atlantshafssáttmálann og Was-
hington-sáttmálann frá 1. janúar 1942.
Þegar sendiherra Breta flutti þessi boð,
tók hann það skýrt og greinilega fram, að
stjórn Stóra-Bretlands hefði falið hon-
um að forðast að hafa nokkur áhrif á
ákvörðun ríkisisstjórnar íslands í þessu
raáli. Nokkru síðar bárust ríkisstjórninni,
fyrir milligöngu sendiherra fslands l Was-
hington, sams konar skilaboð frá stjórn
Bandaríkjanna. Var þar og beint tekið
fram, að vér réðum einir hvað vér gerð-
um. Þegar hér var komið, mæltist ríkis-
stjórnin til, að ísland sætti öðrum skilmál-
um en aðrar þjóðir og færði rök fyrirþeirri
ósk. Fáum dögum eftir það, bárust enn
þær fregnir frá Wasbington, að eigi þyrfti
að segja neinum stríð á hendur og eigi að
yfirlýsa stríðsástandi, heldur nægði, að
viðurkenna að hér hefði rlkt ófriðar-
ástand siðan 11. desember 1941 og undir-
rita téða sáttmála. Myndi þá litið á ísland
sem eina hinna sameinuðu þjóða, en það
veitti íslandi þátttöku i téðri ráðstefnu.
Eftir að utanríkismálanefnd hafði fjallað
um þetta mál, var það rætt á lokuðum
þingmannafundum. Hinn 25. febr. bárust
fregnir um, að áðurnefndri ósk íslendinga
væri synjað. Hinn 27. febr. bar forsætis- og
utanríkisráðherra fram á lokuðum þing-
fundi, svo hljóðandi tillögu f málinu:
„Alþingi álftur, að það sé íslendingum
mikil nauðsyn, að verða nú þegar þátt-
takandi í samstarfi hinna sameinuðu
þjóða og telur, að vegna afnota Banda-
manna af íslandi í þágu styrjaldarrekstr-
ar, eigi íslendingar sanngirniskröfu á
þvf. íslendingar geta hins vegar hvorki
sagt öðrum þjóðum stríð á hendur, né
háð styrjöld, af augljósri ástæðu, sem
Alþingi felur ríkisstjórninni að gera grein
fyrir."
Sameininéarflokkur alþýðu, Sósíal-
istaflokkurinn bar þá fram svohlj.
breytinéartillöéu:
„íslendingar vænta þess, að þeir verði
taldir eiga rétt til þess að sitja ráðstefnu
hinna frjálsu, sameinuðu þjóða, þar sem
þeir hafa:
1. Lánað Bandamönnum land sitt fyrir
hernaðarbækistöðvar.
2. Framleitt matvæli, eingöngu fyrir hin-
ar sameinuðu þjóðir, sfðan styrjöldin
hófst.
3. Flutt þessi matvæli til þeirra staða, er
Bandamenn hafa getað notfært sér
þau, og
4. við þessa starfsemi orðið fyrir mann-
tjóni, sem fyllilega er sambærilegt,
hlutfallslega við manntjón margra
hinna sameinuðu þjóða í styrjöldinni,
en þessi þátttaka íslands i styrjald-
arrekstrinum er sú eina, sem þeir eiga
kost á sakir algers vopnleysis þjóðar-
innar.
Þeir vænta þess því, að þessi þátttaka
verði þeim metin til jafns við beinar
stríðsyfirlýsingar annarra þjóða, sem hafa
möguleika til hernaðarlegrar þátttöku í
styrjölcjinni, sem íslendingar hafa ekki."
Jafnframt bar flokkurinn fram svo-
hljóðandi yfirlýsingu:
Sósíalistaflokkurinn lýsir því yfir, að
hann telur rétt, að ríkisstjórnin undir-
skrifi fyrir hönd íslands, Atlantshafssátt-
málann og aðrar sameiginlegar skuld-
bindingar hinna sameinuðu þjóða, að svo
miklu leyti, sem það samrýmist sérstöðu
íslands sem vopnlausrar þjóðar.“
Enn fremur tilkynnti flokkurinn, að
hann myndi greiða atkvæði með tillögu
forsætis- og utanríkisráðherra, ef tillaga
flokksins yrði felld.
Farmsóknarflokkurinn bar fram
svohljóðandi tilföéu:
Sameinað Alþingi ályktar að lýsa yfir
því:
að fslendingar gerast ekki stríðsaðili.
að íslendingar telja sig hafa haft þannig
samskipti við hinar sameinuðu þjóðir,
að þeir telja sig mega vænta þess, að
geta átt samstarf með þeim um al-
þjóðaihál framvegis."
Atkvæði fóru þannig, að tillaga Samein-
ingarflokks alþýðu, Sósíalistaflokksins, var
felld með 38 atkvæðum gegn 10. Tillaga
Framsóknarflokksins var felld með 31
gegn 15. Tillaga forsætis- og utanríkisráð-
herra var síðan samþykkt með 34 gegn 15.
Var hún s'íðan tilkynnt sendiráðum ís-
lands erlendis sem vilja Alþingis í málinu.
Hinn 28. febrúar tilkynnti sendiherra
Sovétríkjanna í Reykjavík ríkisstjórninni,
að Sovétrlkin hefðu sömu afstöðu til máls-
ins sem Bretland og Bandaríkin.
íslandi hefur ekki verið boðin þátttaka
í léðum fundi.
Reykjavík, 25. april 1945.
Skíðamót Akureyrar
endaði sl. sunnudag
Á Skíðamóti Akureyrar, sem
eftir nokkurt hlé var haldið
áfram með sunnudaginn 22. apr-
íl, var keppt í bruni og stökki.
Fór keppnin fram í Reithólum í
Hlíðarfjalli í grennd við skála,
sem Gagnfræðaskóli Akureyrar
er að reisa sér þar. Brunbrautin
var brött og færi mjög erfitt,
með 500 metra falli og 2.8 km.
lengd í A- og B-flokki, en 400
metra fall og 1,8 km. lengd í C-
flokki. Úrslit urðu þessi:
A-flokkur:
1. Guðmundur Guðmundsson, K.
A., 2 mín. 11 sek.
2. Magnús Brynjólfsson, K. A., 3
mín. 40 sek.
3. Hreinn Ólafsson, Þór, 4 mín.
35 sek.
B-flokkur:
1. Finnur Björnsson, Þór, 3 mín.
36 sek.
2. Sigurður Samúelsson, Þór, 3 mín.
45 sek.
3. Páll Línberg, K. A., 5 mín. 19 sek.
C-flokkur:
1. Júlíus B. Jóhannesson, M. A.,
2 mín. 26 sek.
2. Jóhann Indriðason, Þór, 2 mín.
53 sek.
3. Sveinbjörn Guðmundsson, K. A.,
3 min. 38 sek.
í skíðastökki var bæði einstakl-
ingskeppni og sveitarkeppni um
Stökkbikar Akureyrar, sem
Morgunblaðið hefir gefið. Var
fyrst keppt um bikarinn vetur-
inn 1943 og vann hann þá
íþróttafélag Menntaskólans. Þar
næst vann hann sveit Knatt-
spyrnufélags Akureyrar. Úrslit
urðu sem hér segir:
A- oé B-flokkur:
1. Guðmundur Guðmundsson, K.
A., stökk 31 og 32 metra.
2. Páll Línberg, K. A.
3. Magnús Brynjólfsson, K. A.
I ynéri flokki:
1. Finnur Bjömsson, Þór, stökk 29
og 29,5 metra.
2. Vignir Guðmundsson, Þór.
3. Pétur Þorgeirsson, K. A.
1 sveitarkeppni sigraði sveit
Knattspyrnufélags Akureyrar, og
er það því öðru sinni, sem sveit
K. A. vinnur bika-rinn.
í sveitinni voru:
1. Guðmundur Guðmundsson.
2. Páll Línberg.
3. Magnús Brynjólfsson.
Auglýsid í
Verkam.
Á varp
Það er kunnara en frá þurfi að
segja, að hinar öru breytingar, sem
orðið hafa á síðari árum í atvinnu-
háttum og lífsvenjum þjóðarinnar,
hafa skapað ýmis vandamál, og ekki
síst á sviði uppeldismálanna. Styrj-
öld og hernám hafa sett sinn svip á
æsku síðustu ára. Mörg heimili hafá
ekki reynst þeim vanda vaxin að
ala upp börn við þessi nýju skilyrði.
Mæðurnar standa víða einar uppi
við öll heimilisstörfin, en gatan
tekur við börnunum og setur sitt
mót á uppeldi þeirra. En jafnvel
þótt ekkert óvenjulegt hefði haft
alvarlega truflun áuppeldiæskunn-
ar, er það staðreynd að ýmis upp-
eldisleg vandamál fylgja stækkandi
bæjum og örum flutningi úr strjál-
býli í þéttbýli. Þessi vandamál eru
nú að koma æ betur og betur í ljós
og verða meiri og alvarlegri, því
minna sem á móti er spyrna þessum
gelgjusjúkdómi þéttbýlisins. Og nú
er svo komið, að allmörg heimili
með börn á öllum aldri þurfa sann-
arlega á hjálp og aðstoð að halda
við uppeldi barna sinna, ef ekki á
ver að fara. Það er betra að láta
þessa hjálp í té strax, heldur en að
bíða eftir því, að þarna alist upp
Framhald á 8. síðu
>;í4ííííi!í4í4sííís$ííííí$ií$$í$$$$$síí$í3«e!$$s$í$í$í$$543$$$ít$$íí$ís$í4síí4^
TILKYNNING
frá Nýbyggingarráði.
í sambandi við fyrirhugaða smíði á 50 fiskibátum innan-
lands, óskar Nýbyggingarráð hér með eítir tilboðum í eftir-
farandi:
1. Aflvélar:
a) 25 stk. 120-140 ha.
b) 25 stk. 150-180 ha.
Dieselvélar skulu vera þungbyggðar eða meðalþung-
byggðar.
2. Hjálparvélar (mega vera léttbyggðar):
a) 25—50 stk. 10 ha„ sem knýi 5 kw. rafal, loftþjöppu
og austursdælu.
b) 25 stk. 25 ha„ sem knýi 15 kw. rafal, loftþjöppu og
austursdælu.
3. Spil (með drifútbúnaði frá aðalvél):
a) 50 trollspil með gálgum og öðrum útbúnaði.
b) 50 línuspil.
c) 50 akkerisspil, þár af séu 25 af hæfilegri stærð fyrir
35 rúml. báta og 25 af hæfilegri stærð fyrir 55 rúml.
báta.
4. Stýrisvélar:
50 stk. með vökvaútbúnaði (hydraulisk).
5. Siglingatæki:
Öll venjuleg siglinga- og öryggistæki fyrir 50 báta, þ. á m.
dýptarmælar, miðunarstöðvar, áttavitar, vegmælar, loft-
vogir o. a.
6. Legufæri fyrir 50 báta:
þar af 25 fyrir 35 rúml. báta og 25 fyrir 55 rúml. báta.
7. 50 skipsbátar.
Tilboð skulu hafa borizt skrifstofu Nýbyggingarráðs fyrir
föstudaginn 25. maí n. k. Nýbyggingarráð áskilur sér rétt til
að hafna hvaða tilboði sem er, eða taka þeim eða hluta þeirra.
Nauðsynlegt er, að í tilboðum sé tekið fram um afgreiðslu-
tíma.
Nýbyggingarráð.
:kí444$i4!íííí444í4555554S$»«4$4ÍÍ4í«Sí5!555554!ÍS455«ÍS«S545«3««555aöí55:$$