Verkamaðurinn - 21.12.1945, Page 5

VERKAMAftURlNN
5
Ritfregnir
Á Hreindýraslóðum. Öræfa-
töfrar íslands. Bókaútgáfan
Norðri 1945. — Prentverk
Odds Björnssonar.
Af því rnikla bókaflóði, sem
iflætt hefir yfir landið nú fyrir há-
tíðarnar, er víst óhætt að telja þessa
bók þeirra Helga Valtýssonar og
Edvards Sigurgeirssonar með þeim
eftirtektarverðarf.
Það er alkunna að Helgi Valtýsson
kann flestum betur að lýsa því, senr
fyrir hann ber, og nýtur hann sín
vel í þessum lýsingum á hreindýr-
unum og heimkynnum þeirra.
Hreindýrin eru ef til vill eftirtekt-
arverðust af þeim dýrum, sem vilt
lifa liér í landi voru. En bókin er
meira en lýsing á lifnaðarháttum
hreindýra, hún er skemtileg ferða-
saga, sem óhætt er að segja að nautn
sé af að lesa.
Edvard Sigurgeirsson lrefir tekið
allar nryndirnar. Snild hans er
óþarft að lýsa hana þekkja a. m. k.
allir Akureyringar. Óhætt er að
telja Edvard einn allra besta ljós-
myndara landsins og hvergi nýtur
hann sín betur en úti í náttúrunni,
þar er hann listamaður, og fáir coll-
egar hans komast á því sviði með
tærnar, þar sem hann hefir hælana.
Margar eru myndirnar litaðar og
er það sannarlega nýtt að sjá svo vel
frágengnar litmyndir í íslenskri
l)ók.
Allur ytri frágangur er hinn
vandaðasti og sérstaklega vekur það
eftirtekt hve vel bókin er bundin
og má það telja til fyrirmyndar, því
að frágangur á íslenskum bókum er
yfirleitt vægast sagt fyrir neðan jtað
sem telja má viðunandi.
í fám orðum: ÞETTA ER FEG-
URSTA JÓLABÓKIN.
Þeystu þegar í nótt. —
Skáldsaga eftir Vilhelm Mo-
berg. Konráð Vilhjálmsson
þýddi. Bókaútgáfan Norðri.
Prentverk Odds Björnsson-
ar 1945.
Bók þessi fjallar um þjóðfélags-
ástandið í Svíþjóð á dögum Kristín-
ar drottningar. Hún lýsir bænda-
ánauðinni, hversu þeir börðust
þrotlausri baráttu gegn aðalsvald-
inu án þess að gefast upp. Þeir voru
þannig ævarandi fyrirmynd allra
kúgaðra stétta gegn hverskonar
ánauð og þrældómi.
Vilhelm Moberg er kunnur fyrir
hversu snildarlega hann lýsir
bændalífinu í Svíþjóð bæði fyrr og
síðar og óhætt er að segja, að þetta
sé ekki sísta bók lians. Það er tví-
mælalaust gott að fá hana á ís-
lensku. Hún er alþýðunni hvöt til
að standa fast saman og láta aldrei
bilbug á sér finna. Höfundurinn
hefir ríka samúð með þeim, sem
eru kúgaðir, en það er ekki sú sam-
úð, sem hvetur til undirgefni og
þrælsótta, heklur baráttu og aftur
baráttu, þar til sigur er unninn.
Fyrir stuttu kom út góð saga eft-
ir Moberg: Kona manns. Hún var
auglýst þannig, að sala hennar varð
Hafið þér athugað:
9
er ein ódýrasta bók á markaðinum
Hvert biridi er á 5. hundrað bls. í stóru broti, með
um 100 myndum, á fínan myndapappír, en kostar
þó aðeins 58,33
gífurleg. Þeystu þegar í nótt er
miklu stórbrotnara verk og glæsi-
lega og á skilið ekki minni sölu.
Vonandi .verður hún ekki minna
lesin, þó að hún sé auglýst á annan
hátt.
Bókin er prýdd mjög góðum
teikningum eftir Harald Sallberg,
sem gera bókina mun eigulegri.
Þeystu þegar í nótt ættu menn að
lesa í tómstundum sínum núna um
hátíðarnar.
Þjóðhættir og ævisögur frá
19. öld. — Minnisblöð Finns
á Kjörseyri. — Bókaútgáfa
Pálma H. Jónssonar. Akur-
eyri 1945.
Vestur í Hrútafirði bjó fyrir og
um síðustu aldamót maður að nafni
Finnur Jónsson. Hann var einn
hinna mörgu ómenntuðu alþýðu-
manna á þessu landi, sem færði í
letur minningar sínar um sam-
ferðamenn sína og siði. Hann hafði
dvalið í þrem ólíkum sveitum lands-
ins, Árnessýslu, Suðurnesjum og
Hrútafirði og hafði því góða að-
stiiðu til þess að sjá það, sem sér-
kennilegt var í hverjum stað. Það
vekur undrun hversu miklu þessi
bóndi hefir áorkað í tómstundum
sínum og átti hann þó við heilsu-
leysi, bæði sitt og konu sinnar, að
stríða. Þó að hann kæmi aldrei í
skóla, ritaði hann fagurt og þrótt-
mikið, íslenskt mál, sem margir
þeir menntamenn, sem nú eru uppi
mættu stæra sig af.
Steindór Steindórsson Mennta-
skólakennari hefir séð um útgáf-
una, en sr. Jón Guðnason á Prests-
hakka hefir ritað afburða snjallan
formála fyrir henni. Hann var per-
sónulega kunnur Finni og tekst vel
að bregða upp þeirri mynd af hon-
um, sem lifa mun í hugum þeirra,
sem bók þessa lesa.
En Finnur var meira en rithöf-
undur og fræðimaður, hann var af-
burðateiknari og hefir með þeirri
list sinni bjargað frá glötun
myndum af mönnum, sem ann-
ars hefðu fallið í gleymskunnar dá.
Þessi fáu orð eru enginn ritdóm-
Bylur hæst í tómri tunnu
Það var ekki neitt lítið, senr gekk
á fyrir þeim, forsprökkum Fram-
sóknarflokksins, í eldhúsumræðun-
um á Alþingi, sem útvarpað var nú
lyrir skönunu.
Hinn inikli spekingur, Hermann
jónasosn, eftirmaður Jónasar í for-
mannssæti flokksins og aðal-for-
ystumaður Framsóknar, hélt þar
langa ræðu og var ærið stórorður.
Meðal annars sagði hann: „Stefna
stjórnarinnar hefir skapað trúleysi
hjá þjóðinni“. Og ennfremur: „Út-
lendingur, sem nýlega var hér á
ferð, lét svo ummælt, að íslending-
ar lifðu því líkast, sem hver dagur
væri þeirra síðasti". — Og hinn
ágæti Framsóknarpostuli virtist
fyllilega samþykkur þessum orðum
útlendingsins. Þetta fæ eg ekki
skilið á annan veg en þann, að það
sé skoðun Hermanns, og þá um
leið Framsóknarflokksins, að fram-
kvæmd nýsköpunarstefnu stjórnar-
innar muni leiða þjóðina í glötun.
F.n hvaða heilvita maður trúir því,
að aukin og bætt atvinnutæki, auk-
in ræktun, aukin framleiðsla til
lands og sjávar og aukin mentun
allrar alþýðu leiði þjóðina til glöt-
unar? Nei, því trúa ekki aðrir en
jieir, sem fyrir löngu hafa orðið við
jieirri kröfu Framsóknarforingj-
anna, að hætta að hugsa um þjóð-
málin-, og hafa falið þeim að gegna
slíkum störfum fyrir sig.
En formaður Framsóknarfl.
sagði fleira merkilegt í þessari ræðu
sinni. Þegar hann hafði rutt úr sér
mestu fúkyrðunum i garð núver-
andi stjórnar og þá einkum sósíal-
ista, hóf hann að lýsa ágætum síns
cigin flokks. Þá fórust honunr m. a.
svo orð: „Framsóknarflokkurinn
ur, aðeins vildi eg benda á, að þetta
er ein ágætasta bókin, sem út hefir
komið nú fyrir jólin, jx') að hún sé
skrifuð af ómenntuðum bónda.
Þ. D.
hefir á reiðum höndunr hina stór-
feldustu framfaraáætlun, sem nokk-
urn thna hefir sést á íslandi“. —
Þetta eru stór orð og fögur og bet-
ur að sönn væru, en eg leyfi mér að
efast um, að svo sé. Eða hvers vegna
birta þeir ekki þessa stórfeldu
framfaraáætlun, annaðhvort í heilu ~
lagi eða einhverja hluta hennar?
Skyldu þeir vera hræddir um, að
þjóðin þori ekki að leggja út í svo
miklar breytingar á þjóðfélagshátt-
um, sem slíkum framkvæmdum
hlytu að vera samfara? Eða skyldi
jictta aðeins vera samskonar kosn-
ingaáróður og Framsóknarflokkur-
inn er vanur að viðhafa, að slá um
sig jneð fagurgala og ginnandi
mælgi, sem síðan reynist blekking-
ar einar? Jú, ætli það sé ekki gamla
lagið hjá þeim, blessuðum. Skyldi
ekki Hermann láta sína háttvirtu
kjósendur bíða ærið lengi eftir
þessari áætlun? Jú, eg er viss um
það. Eg er sannfærður um, að fram-
faraáætlun Framsóknarflokksins
birtist aldrei. Hún birtist aldrei
vegna þess, að hún er ekki til. Um
það getur hver og einn sannfært sig
sjálfur með því að athuga sögu
þessa flokks, en hann hefir aldrei
sýnt þess nokkur merki, að hann
vildi bera nafn með íæntu. En eng-
inn skyldi undrast, þó að Fram-
sóknarmenn láti nú mikið og þyk-
ist hafa ráð á hverjum fingri. Það
gera þeir alltaf, sem standa uppi
rökþrota og ráðalausir. Það sannast
nú sem endranær, að það „bylur
hæst í tónrri tunnu".
ÞJ.
ÆFA ÆFA
ÆskitlýðsfylkingináAkureyri
óskar vinum sínum og vel-
unnurum gleðilegra jóla
og farsæls komandi árs.