Verkamaðurinn - 16.04.1948, Page 1

VEMRÐURinn
XXXI. árg.
Aknreyri, föstudaginn lfi. apríl 1048
14. tbl.
LAUSN SJÓMANNADEILUNNAR:
Beztu kjör á togbátum á landinu
Kauptrygging háseta á togbátunum 585.00 kr. og mat-
sveins 725.00 kr., 36% af afla — Kauptrygging háseta á
ísflutningum 606.00 kr. og matsveins 700.00 kr. og 0.25%
af brúttósölu — Hásetakaup á innanlandsflutningum
620.00 kr. og matsveins 700.00 kr.
Nú þegar baráttu sjómanna á Akureyri fyrir rétt.mœturn kjarabótum
sér og öðrum norðlenzkum sjómönnum til handa er lokið í bili, er rétt
að gera sér grein fyrir hvað hefur áunnist. Á hásetakjörum á togbátun-
um hefur minnst áunnist; aðeins Vi% hœkkun frá þvi sem áður var, og
getur það gert urn 50 til 70 króna hækkun á mánuði með sœmilCgum
afla. Kauptrygging háseta hefur aftur á móti mikið hœkkað, eða úr 325
krónum á mánuði i 585 krónur, eða 260 krónur. í Reykjavili er kaup-
tryggingin 578 krónur i 8 mánuði ársins en 325 krónur 4 haustmánuðina.
munamálum sinna meðlima, og
raunar ailra sjómanna við kyja-
>rð (þar sem samningarnir ná
einnig til þeirra) drjúgan spöl fram
Hvað kauptrygginguna snertir
hefur þannig nrjög mikið unnist.
Mun enginn, sem langa reynslu
hefur og kunnugleika á afkomu
hlutanranna vanmeta þennan ár-
angur. Hefur með þessu nokkurn
veginn náðst að hásetar hafi tryggt
sér verkamannalaun þegar verst
gengur. En sæmilega há kauptrygg-
ing hefur annað og ekki minna
gilda fyrir sjómenn í því, að hún
fyrirbyggir að gerð séu út léleg
skip með óhæfum vélum, veiðar-
færum og öðrum útbúnaði, heldur
kallar fram meiri framfarir í út-
gerðinni.
Matsveinar fengu kjör sín hlut-
fallslega mest bætt. Fá 1% hlut í
stað 1 .hlutar og 116 krónur á mán-
uði. Pá hefur mánaðartrygging
matsveinanna hækkað úr raun-
verulega 441 kr. á mánuði í 725 kr.
Á ísiiskflutningaskipum hækkaði
kaup háseta úr 426 krónum í 606
krónur á mánuði, og matsveina úr
462 krónum í 700 krónur og sölu-
prósentur beggja aðila er hér
0.25%, en er 0.19% í Reykjavík.
Mannatala á skipunum er sarna og
verið hefur sl. tvö ár, en einum
færra en gilti yfir vetrarmánuðina
á stríðsárunum. Felur þessi breyt-
ing í sér möguleika fyrir 100 til 150
kr. hærri kjör á mánuði en Reykja-
víkurkjörin.
Á skipum í innanlandsflutning-
um er hásetakaup 620 kr. á mánuði
í stað 500 króna áður og matsveina
700 krónur í stað 550 kr. Er gert
ráð fyrir tveim hásetum eins og
verið hefur. Þá hafa hásetar yfir-
vinnugreiðslu fyrir þá vinnu er þeir
vinna að farminum. Þrír hafnarfrí-
dagar eru tryggðir í mánuði, sem
ekki hefur'verið samið um áður.
Gefa þessi kjör sjómönnum á
flutningaskipum möguleika fyrir
verulega hærri tekjum en sunn-
lenzku kjörin, en líka nokkru
nteira erfiði, vegna þess að skipin
eru mönnuð færri mönnum.
Af þessum samanburði er ljóst,
áð Sjómannafélag Akureyrar hefur
^aeð þessum þremur samningum,
er það nú hefur lokið, skilað hags-
a veg. Og þar sem þessi deila var
stutt og kostaði sjómenn engar
fórnir í atvinnu, má árangurinn
teljast góður.' En þar sem að þessu
sinni minnst sóttist um kjör tog-
bátaháseta, sem mesta þörfina
höfðu og réttinn með sér, verður
aftur að sækja fram, þaðan sem nú
er frá horíið, við fyrsta tækifæri.
Tvennt var það sérstaklega, sem
gerði Sjómannafélaginu erfiðara
fyrir í þessari deilu við útgerðar-
menn. Annar var það, að forustu-
menn Verkalýðs- og sjómannafélags
Ólafsfjarðar byrjuðu sérsamninga á
þeim tíma, sem verst gengdi, og er
það auðvitað alveg ófært, að félög,
sem hefja sameiginlega kjarabar-
áttu, skuli ekki geta haldið hópinn
í ekki lengri eða fórnfrekari deilu
en þeirri, sem hér um ræðir. En
enda þótt þannig hafi verið stung-
ið
irnir og ríkisvald þeirra, sem á það
undir baráttu útgerðarmanna við
sjómenn, hve mikið er hægt að reita
útgerðina hverju sinni.
N ú fara skipin að leggja út á
veiðar næstu daga, en allt er í
óvissu hvað hægt er að gera við afl-
ann. Er þar óleyst að rnestu stærsta
hagsmunamál útvegsins. Nú hafa
útgerðarmannasamtökin hér í Eyja-
firði síðustu dagana sýnt mikla sam-
heldni og raunar harðfylgi í þessari
kaupdeifu sjómanna. Nú reynir á,
hvort sama samheldni og harðfylgi
endist þeim í lausn vandamála út
vegsins, í viðskiptum yið ríkisvald
ið, og þá aðra aðila, sem skyldur
hafa við þennan atvinnuveg, og
hirða til ráðstöfunar allan þánn
gjaldeyri, sem hann aflar og hafa í
liendi sinni öll hans ráð um fram-
boð og sölu aflans.
Að lokunt þetta: Hvaða lítil-
menni hafa staðið að því að láta út-
varpið flytja alrangar fregnir af
þessunr samningum, sem raunar er
þó ekki í fyrsta skipti, sem þessi
hlutlausa stofnun ísl. lýðveldisins
hefur afflutt hagsmunabaráttu
norðlenzkra sjómanna.
VERKA MA NNSSÖFN UNIN
107 áskrifendur á 5 vikum
í gærkvöldi voru komnir 107
nýir áskrifendur. Nú er aðeins
hálfur mánuður eftir. F élagar!
Herðum nú söfnunina, engin
deild má vera neðan við 100%
1. maí.
Ri>ð deildanna er nú þessi:
1. V. deild 170%
2. III. deild . 125%
3.-4. 1. og II. deild . . 45%
5.-6. VII. og X. deild 40%
7. IV. deild 35%
' 8. VI. deikl 20%
9. VIII. deild 15%
10. IX. deild (|*> 10%
MUNIÐ aðalfund Ryggingasam-
vinnufélags verkamanna kl. 2.30 e.
h. á sunnudaginn.
„Saklausi svallarinn“
Síðustu sýningar á laugardags-
og sunnudagskvöld. kl. 8 e. h.
Aðgöngumiðar eru seldir í
Samkomuhúsinu kl. 4—6 og
við innganginn sýningardag-
inn.
LEIKFÉLAG M. A.
LEIKFÉLAG M. A.
„SAKLAUSI SVALLARINN"
í síðustu viku hafði Leikfélag M. A. frumsýningu á gamanleikn-
um Saklausi svallarinn eftir Arnold og Bach, eins og getið var í
síðasta blaði.
Leiku^ þessi er skopleikur, til
þess gerður að vekja hlátur hjá
jáhorfendum fyrst og fremst og
j sennilega eingöngu, og ekki verður
við árum af forustumönnum í með sanni annað sagt, en nemend-
um Menntaskólans hafi tekist það
vel, að vekja hlátur og allir
Ólafsfirði, þegar hagsmunir norð
lenzkra sjómanna voru í veði, mun ntjösí
hinum harðgerða verkalýð, sem
heyir lífsbaráttuna í Ólafsfirði, ekki
vantreyst til að gera skyldu sína
næst þegar á reynir.
Hitt var hið haldgóða lífakker
útgerðarmanna, Sigurjón Ólafsson
og fylgifiskar hans, sem þeir héldu
sér í, því fastar sem á leið. Kom
óbilandi traust útgerðarmanna á
þessu ágæta tæki aldrei betur í ljós
en þegar þeir sl. miðvikudag fjöl-
menntu inn í íbúð sáttasemjarans
eftir kl. 1 að nóttu, til að gera sam-
eiginlega síðasta sprettinn sem bezt-
an, að því marki, að troða Sigur-
jónskjörum upp á sjómenn í þess-
um landsfjórðungi nauðuga vilj-
uga. En þetta lífakkeri bilaði nú
eins og enda oft áður undan sam-
tökum sjómanna.
Hitt þarf ekki að ræða, sem neitt
tiltökumál, að hér var við að'eiga
landssamtök útgerðarmanna, sem
lögðu afarmikla áherzlu á að út-
gerðarmenn sigruðu í þessari deilu
og að baki þeim stóðu auðmenn-
að hinum mesta svallara. Það mætti
kannske finna að leik Hafsteins, #ð
hann geri Stieglitz fullkjánalegan,
og of ólíklegan til þess að liafa ratað
í þau æfintýri, sem Seibold finnur
upp á, en að betur athuguðu rnáli
er það ekki, heldur er hann í góðu
áhorfendur munu bafa farið út samræmi við allan anda leiksins. —
léttari í skapi en þeir komu og ekki Baldur Hólmgeirsson leikur Hans
séð eftir þeirri kvöldstund, sem þeiv Tellner kvennagull og að því er
eyddu í Samkomuhúsinu til þess að virðist íþróttamann frá höfuðborg-
horfa á Saklausa svallarann. ! inni á tnjög sómasamlegan hátt.
Aðalhlutverkið, Júlíus Seibold, Önnur hlutverk eru minni, en það
leikur Páll Þór Kristinsson, og tekst eru Ria Rey leikkona, leikin af
lionum vel að túlka hinn skoplega Árninu Guðlaugsdóttur, Riemann,
verksmiðjueiganda, sem sífellt er að unnusti hennar, leikinn af Stefáni
fara í kringum konu sína og telur Skaftasyni, Wally og Hildur leikn-
sig vera hinn slungnasta bragðaref. ar af Elísabetu Hermannsdóttur og
Konu hans, Reginu, leikur Jóhanna Hlómfriði Sigurðardóttur, Anna,
Friðriksdóttir einnig mjög sæmi- leikin af Þórnýju Þórarinsdóttur og
lega. Þó virðist leikur hennar vera bílstjóri leikinn af Baldri Jónssyni.
Þegar þess er gætt, að flestir, og
nokkuð yfirdrifinn á pörtum.
Gierty, dóttur þeirra, leikur Guð-
rún Friðgeirsdóttir. Hún fer vel
með hlutverk þessarar ungu stúlku,
sem virðist meta karlmennina ein-
göngu eftir því, hvort þeir hafa
komizt í ástaræfintýri eða ekki.
Bezt er af hendi leyst hlutverk Max
Stieglitz, félaga Seibolds, sem Haf-
steinn Baldvinsson leikur. Honum
tekst afburðavel að sýna þennan
saklausa mann, sem Seibold gerir
sennilega allir, leikendurnir eru
viðvaningar á leiksviði, verðtir ekki
annað sagt, en að yfirleitt sé vel með
hlutverkin farið, og eins og áður er
tekið fram, sum mjög vel.
Áhorfendur tóku leiknum af-
burðavel að makleikum og klöpp-
uðu leikendum óspart lof í lófa.
Leiðbeinandi var Jón Norðfjörð.
Hafi leikfélag M. A. þökk fyrir
góða skemmtun.