Verkamaðurinn - 22.08.1952, Blaðsíða 2

Frelsi og alvinnuleysi
Dagur virðist nú horfinn frá
þeirri skýringu á atvinnuleysinu
og vandræðunum, sem íslenzka
þjóðin og þjóðir Vestur-Evrópu
eiga nú við að búa, að þessi lönd
séu svo harðbýl, að þar sé ekki
hægt að lifa góðu lífi. Enda var
hún í fyllsta máta einkennileg.
Ekki tekur þó betra við, því að
eftir leiðara að dæma í síðasta
blaði verður varla annað ályktað,
en að Dagur telji að í atvinnu-
leysinu og vandræðunum felist
hið mesta frelsi og lýðræði. Það
sé nú eitthvað annað en í löndun-
um fyrir austan járntjaldið, þar
njóti menn ekki þessa frelsis at-
vinnuleysisins, heldur búi við
„öryggi fangaklefans".
í þessari Dagsgrein segir svo:
„Atvinnuöryggi það, sem komm-
únistar segja að ríki í einræðis-
ríkjunum, er ekki annað en ör-
yggi fangaklefans. Fanginn hefur
rúm að liggja í og hann fær sinn
málsverð útilátinn og nokkur
klæði til að skýla nekt sinni. En
hann er sviptur dýrmætustu
réttindum hvers manns, að fá
að ráða för sinni og hegðan sjálf-
ur, að vinna hörðum höndum að
skapa séríog sínum lifshamingju
á þeim vettvangi, sem hugurinn
helzt girnist. Þennan dýrmæta
rétt varðveita lýðræðisþjóðir
Vesturlanda.“ Og svo er haldið
áfram og manni ætlað að skilja
það, að einmitt af þessum rétti til
að skapa sér og sínum lífsham-
ingju, leiði atvinnuleysið.
Nú er það dálítið undarleg
„tilviljun“, að það er einmitt í
þeim löndum, þar sem Dagur
segir að menn séu sviptir réttin-
um „til að fá að vinna hörðum
höndum“ að rétturinn til atvinnu
er tryggður með stjórnarskrár-
ákvæði, en á hinum „frjálsu“
Vesturlöndum finnast engin slík
ákvæði, en það aftur á móti talið
eðlilegt af ráðamönnum og mál-
gögnum þeirra eins og Degi, að
nokkurt atvinnuleysi ríki.
Hvað er annars mikið frelsi
hins atvinnulausa manns? Getur
hann gert það, „sem hugurinn
helzt girnist?" Tæplega. Hann
getur ekki veitt sér og sínum það,
sem hann hefði kosið. Val hans
milli atvinnugreina og vinnu-
staða er í því einu fólgið, að hann
getur leitað sér að atvinnu hvar
sem er, alveg eins og betlarinn
getur barið að dyrum hvar sem
er. Frelsi atvinnuleysingjans er
bundið við það eitt, sem hann
getur fengið fyrir ekki neitt, en
það er harla fátt. Hætt er við að
orðskrúð Dags um frelsið og lýð-
ræðið verði heldur þunn fæða og
fjörefnasnauð á borðum atvinnu-
leysingjanna í vetur.
Það er að vissu leyti rétt, að
atvinnuleysið og skorturinn er
afleiðing frelsis sérstakrar teg-
undar. Það er afleiðing frelsis
nokkurra auðamanna og valda-
braskara til að ráða yfir verð-
mætum þjóðfélagsins, frelsi
þeirra til að auðga sig á annarra
vinnu, frelsi þeirra til að láta sína
þröngu sérhagsmuni sitja í fyrir-
rúmi fyrir hagsmunum fjöldans,
frelsi þeirra til að traðka á helum
um rétti hvers þegns til góðrar af
komu og lífshamingju. Frelsið,
sem þetta skipulag tryggir hinu
vinnandi fólki er aftur á móti
aðeins frelsi til að láta arðræna
sig, frelsi til að biðja auðmenn-
ina um atvinnu og oft aðeins
frelsi skortsins.
Afturhaldsblöðin kenna afla-
leysi og harðæri um öll þau
vandræði, sem við eigum nú við
að búa. Víst er um það, að síldar-
leysið veldur þungum erfiðleik-
um, einkum á stöðum, sem
byggja atvinnulíf sitt á sildar-
verkun og síldariðnaði eins og
Siglufjörður, Raufarhöfn og
fleiri staðir hér norðanlands. En
það eru mörg önnur vandræði,
sem ekki stafa af sfldarleysinu.
Og heildarafli landsmanna nú á
þessu ári er orðinn meiri en
undanfarið, þrátt fyrir sfldar-
leysið. Nú eru líka aðalvand-
kvæðin í því fólgin að selja sjáv-
arafurðimar, þ. e .a. s. ef ekki má
nota aðrar aðferðir til þess en
þær, sem nú eru notaðar. Það er
hlálegt, að þeir ráðamenn skuli
vera að barma sér yfir aflaleysi,
sem ekki eru færir um það að
koma þeim afla, sem veiðist, í
sæmilegt verð. Það er gagnslítið
að fiska og fiska, þegar stjórn-
leysið er það mikið, að fiskurinn
er látinn safnast fyrir óseldur í
landinu eða fluttur til Ameríku
til liggja þar óseldur. Tveir for-
ystumenn hraðfrystiiðnaðarins
hafa nú alveg nýlega skrifað at-
hyglisverða grein, þar sem þeir
sýna fram á óstjómina á þessum
málum. Þeir sýna fram á það, að
hér á landi þyrfti ekki að vera
neitt atvinnuleysi, ef málum væri
þannig skipað, að allir möguleik-
ar væru hagnýttir. Þessir menn
eru ekki neinir kommúnistar,
svo að ritstjóra Dags er þess
vegna óhætt að lesa það sem þeir
segja.
Þeir, sem ekki er alveg sama
um, hvernig háttað er lífsaf-
komu fólks, hvort nokkuð rætist
úr vandræðunum, geta ekki lát-
ið sér nægja það, að barma sér
og kenna óviðráðanlegum orsök-
um. Þaðan af síður dugir að
þyrla upp málskrúði og rökleys-
um um frelsi, lýðræði og þ. h. í
stað þess að horfast í augu við
staðreyndirnar. Það gera þeir
einir, sem skoða það sitt hlut-
verk, að afsaka óstjómina og
réttlæta það, að nokkrum hluta
þjóðarinnar sé fyrirmunað að
bjarga sér.
ÞÓRUNN S. TRYGGVASON.
(Framhald af 1. síðu).
hvert áheyrendasæti skipað. Að
vísu er þessi árstími ekki hent-
ugur til hljómleika, en hér á
svo merkilegur íslenzkur tón-
snillingur í hlut, sem er auk þess
úr nágrenni Akureyrar, að tóm-
læti er varla afsakanlegt. Slíkir
afburðamenn í listum og bók-
menntum eru þeir, sem gefa ís-
lenzku þjóðinni tilverurétt og
skapa henni virðingarsess meðal
menningarþjóða. Barátta slíkra
listamanna er bæði löng og hörð,
en áhugi fólksins og skilningur á
starfi þeirra og afrekum er þeim
ómetanlegur aflgjafi. Auk þess
mun engan, sem fer að hlýða á
list Þórunnar, nokkurn tíma iðra
þess.
A. S.
Úr skýrslu
um starfsemi Sjómanna- og
gestaheimilis Siglufjarðar 1951.
13. starfsár.
Sumarið 1951 hóf Sjómanna-
og gestaheimili Siglufjarðar starf
semi sína laugardaginn 7. júlí. Er
það nokkru seinna en undanfarin
sumur ,en vegna aðgerða (máln-
ingar o. fl.) á húsinu, gat það
ekki hafið starfsemi sína fyrr. Er
þetta þrettánda sumarið, sem
heimilið er starfrækt af stúkunni
Framsókn nr. 187.
Starfsemi heimilisins var hin
sama og undanfarandi sumur. —
Heimilið var daglega opnað ki
10 f. h. og lokað kl. 23.30 e. h.
Veitingar: mjólk, kaffi, öl og
gosdrykkir voru framreiddir alla
daga.
í veitingasal lágu frammi flest
blöð og tímarit. í lesstofu var
bókasafn heimilisins opið alla
daga. Pappír og ritföng fengu
gestir eftir þörfum endurgjalds-
laust. Skrifuð voru 468 bréf í
lesstofu. Heimilið tók á móti 286
bréfum til sjómanna. Annast var
um móttöku og sendingu bréfa,
peninga og símskeyta og land-
símtöl afgreidd. Teknir voru til
geymslu ýmsir munir. Útvarp
var í veitingasal og píanó og
orgel til afnota fyrir gesti heim-
ilisins.
Starfsfólk heimilisins var að
þessu sinni: Lára Jóhannsdóttir,
er veitti heimilinu forstöðu, Mar-
heiður Viggósdóttir, Ragnhildur
Eiríksdóttir og Helga Helgadóttr,
er imnu við framreiðslu í veit-
ingasal; Baldvina Baldvinsdóttir
vann í eldhúsi; Soffía Jóhannes-
dóttir sá um brauðbakstur fyrir
heimilið. — Gyða Pálsdóttir
starfaði við böðin. Ennfremur
starfaði Jóhann Þorvaldsson við
heimilið um tveggja mánaða
tíma. Að þessu sinni starfaði
heimilið 66 daga, frá 7. júlí til 10.
september, að báðum dögum
meðtöldum. Þann 10. sept. var
allt aðkomuverkafólk í Siglufirði
farið, svo og margir Siglfirðingar
komnir suður á land í atvinnu-
leit. Flest skip voru einnig hætt
síldveiðum fyrir Norðurlandi.
Bókasafn heimilisins var opið
til afnota fyrir gesti alla daga.
Bókasafnið telur nú um 2300
bindi.
Bækur voru lánaðar í skip í
sérstökum kössum, er heimilið
lagði til. Lánuð voru flest 10
bindi í hvem bókakassa. 48 skips
hafnir fengu bókakassa og marg-
ar skiptu oft um í kössum sínum.
Alls voru lánuð út um 1300 bindi.
Starfstími heimilisins var að
þessu sinni nokkru styttri en
venjulega.
Aðsókn var mun minni en áður
og er það skiljanlegt, því sárafátt
aðkomufólk vahn hér í landi. Fá
erlend skip, og íslenzku sfldveiði-
skipin mestan tímann fyrir aust-
an og komu sjaldan til Siglu-
fjarðar.
Gestafjöldi var sem hér segir:
Júlí 2576
Ágúst 3587
September (1.—10.) 649
Alls 6802
Stjórn Sjómanna- og gesta-
heimilis Siglufjarðar skipa: Pét-
ur Björnsson, Andrés Hafliðason,
Kristján Róbertsson.

ÚTSALA!
10-50% verðlækkun á öllum vörum!
Þessi kostakjör standa yður til boða frá 21. til 30. þ. m.
Vörutegundir:
Kvenkápur, dragtir, suinarjakkar, sokkar (perlon, nylon,
ísgarn, bómull), kvenkjólar, hanzkar, töskur, slæður,
belti, húfur úr riffluðu flöjeli, kápuefni, kjólaefni,
gardínuefni, rifflað flauel, barnasokkar, Rayon gabar-
dine, fóðurefni, o. fl.
* ★ ★
Karlmannaskyrtur (tékkneskar), karlamannasokkar,
karlmannahattar, hálsbindi og hanzkar. '
NÚ ER TÆKIFÆRI TIL AÐ FÁ SÉR
ÓDÝRAR VÖRUR.
VERZLUN B. LAXDAL
Söluskattur
Þeir söluskattsgreiðendur á Akureyri, sem enn hafa
ekki greitt að fullu söluskatt fyrir 2. ársfjórðung þessa
árs, eru hér með aðvaraðir um, að farið verður að beita
lokunarákvæðum í reglugerð frá 5. apríl 1951 í þessari
viku og eigi síðar en á föstudaginn 22. þ. m.
Skrifstofu Eyjafjarðarsýslu og Akureyrar,
18. ágúst 1952.
Frá Barnaskóla Akureyrar
Skólinn tekur til starfa þriðjudaginn 2. sept., kl. 9
árdegis. Mæti þá öll börn, fædd 1943, 1944 og 1945.
Á sanra tíma hefst sundnámskeið íyrir þau börn úr
4., 5. og*ö. bekkjum (miðað við s. 1. vetur), senr ekki
hafa þegar lokið sundprófi.
Kennarafundur á mánudag, 1. sept., kl. 1 síðdegis.
Skólastjórinn.
Vélstjóranámskeið
Fiskifélag íslands efnir til vélstjóranámskeiðs á Akur-
eyri í haust, og hefst það 1. október n. k.
Allar upplýsingar nánrskeiðinu viðkomandi gefur
undirritaður, og sé umsóknum skilað til hans fyrir 15.
september næstkomandi.
Helgi Pálsson.
Happdrætti Háskóla Islands
Endurnýjun til 9. flokks hefst 25. þ. m.
Verður að vera lokið 9. september n. k.
Munið að endurnýja í tíma!
Bókaverzlun Axels Kristjánssonar h.f.
Auglýsið í Verkamanninum!