Verkamaðurinn - 09.10.1959, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 9. október 1959
ESSO OG BP!
„Esso“ og „B P.“ eru merki
sem allir þekkja. Það eru tvö
gróðafélög, sem vegna heilagr
ar köllunar góðra manna, sjá
um dreifingu á olíum og
benzíni víða um heim, og taka
ekkert teljandi fyrir ómakið.
Þessi fátæku, en fórnfúsu,
heimsfélög hafa líka sina um-
boðsmenn hér uppi á íslandi
og eftir reglum „helminga-
skipta“ hefur kaupmanna-
flokkurinn tekið annað þeirra
á arma sína, en samvinnu-
hreyfingin hitt.
Hvorutveggja umboðin ætl-
uðu sér auðvitað aldrei að
hafa neitt upp úr þessu, en
náttúrlega varð ekki komist
hjá því að þetta þjónustustarf
kostaði eitthvað, þrátt fyrir
að báðir aðilar hafi barizt ó-
eigingjarni baráttu gegn kaup
hækkunum, og má mönnum
vera í fersku minni framkoma
þeirra í verkföllunum 1955.
En allt kemur fyrir ekki. —
Þessi píslarvætti þjónslund-
arinnar berjast einatt í bökk-
um og verða oft nauðug viljug
að hafa úti flestar klær, m. a.
suður á Keflavíkurvelli, og
vita þó allir hvað þeim muni
kært, eða hitt þó heldur, að
klóra blessaðan kanann. —
Það er m. a. sagt að Esso hafi
Iagt í fjárfestingu þar, sem sé
hæpin lögum samkvæmt. Nú
vitum við öll, að samvinnu-
hreyfingin og flokkur hennar,
Framsóknarflokkurinn, er
„eini íhaldsandstæðingurinn“,
þá leiðir það af sjálfu sér, að
fáist B.P. ekki til að „svindla"
þá neyðist Esso til að gera
það, bara til að vera „and-
stætt“ íhaldinu og kapítalist-
unum. Svona getur farið fyrir
þeim, sem er trúr hugsjón
sinni — þó að það virðist dá-
lítið kaldhæðnislegt.
Þó að eg viti vel, að það sé
ekki gustuk að gera kröfur til
þeirra blásnauðu olíufélaga,
þá má eg til með að benda
þeim á tvennt hér í bæ og ná-
grenni, sem betur mætti fara.
Það vantar nætursölu á
benzíni hér yfir sumarmán-
uðina. Hér er mikil bilaum-
ferð, að bæ og frá, alla nætur
vor og sumar. Mundu olíu-
umboðin ekki geta klofið það
að hafa liðlétting við af-
greiðslu hjá einum tank yfir
blánóttina og auglýst það á
áberandi stöðum beggja
vegna bæjarins. Annað er
hitt: Það er ekkert benzín í
Bakkaseli og ekki nær Oxna-
dalsheiði að norðan en á
Engimýri. Vita þessi félög
ekki að Davíð hefur sagt:
„Það er annað að kveðja í
Kotum, en komast í
Bakkasel.“?
Vita þau ekki, að oft er ill
færð á heiðinni, og ferð sem á
að taka hálftíma, getur tekið
tvo-þrjá tíma? Þegar þannig
er háttað vill benzínforðinn
ganga til þurrðar. Viti Esso og
B. P. ekki hvar Bakkasel er,
veit eg um mann sem mundi
skjóta umboðsmönnum þeirra
upp eftir og sína þeim stað-
inn. Það væri sæmra verkefni
fyrir Esso og samvinnuhreyf-
inguna að koma upp tank í
Bakkaseli, heldur en vera að
kássast upp á Kanagreyin í
Keflavík. — ÞRÁNDUR.

SIYÐUR BRAGIIHALDIÐ!
Það virðist vera orðinn fastur
þáttur hjá Alþýðumanninum, að
syni, Bimi Jónssyni og Friðjóni
Skarphéðinssyni og lýsa því yfir,
að þessir þrír frambjóðendur séu
í baráttusætunum hér í kjör-
dæminu. Ekki skýrir Bragi það
nánar, hvers vegna hann telji
þessa þrjá menn vera í baráttu-
sætum, en leggur aðaláherzluna
á það, að háttvirtir kjósendur
geri þa ðupp við sig, hver þess-
arra þriggja myndi vera virðu-
legastur fulltrúi kjördæmisins á
opinberum vettvangi. Á hitt
minnist Bragi ekki, hver þess-
arra þriggja myndi líklegastur til
að vinna öðrum betur að hags-
muna- og framfaramálum kjör-
dæmisins.
En látum virðuleika og dugnað
liggja milli hluta að sinni, og lít-
um á það, hverjar líkur eru til
þess með hvern og einn þessarra
frambjóðenda að þeir hljóti
þingsæti, án þess að sérstaklega
séu metnir hæfileikar þeirra.
Það á að kjósa hér sex þing-
menn og samkvæmt úrslitum
kosninganna í vor hefði Fram-
sóknarflokkurinn átt að fá þrjá,
Sjálfstæðisflokkurinn tvo og Al-
þýðubandalagið einn. Til þess að
útkoman yrði önnur nú, þarf
verulegar breytingar á atkvæðaf
magni flokkanna og meiri breyt-
ingar heldur en nokkrar líkur
eru til að verði í þessum kosn-
ingum. Það má því segja, að 99%
líkur séu til, að kjörnir þing-
menn í Norðurlandskjördæmi
eystra verði þessir: Gísli Guð-
mundsson, Karl Kristjánsson,
Garðar Halldórsson, Björn Jóns-
son, Jónas G. Rafnar og Magnús
Jónsson. Það er því hrein vit-
leysa, að Garðar Halldórsson eða
Björn Jónsson séu í baráttusæt-
um á, þeim listum, sem þeir
skipa. Þeir eru báðir í nokkum
veginn öruggum sætum. Um
Friðjón Skarphéðinsson er það
aftur á móti rétt, að hann er í
baráttusæti hjá Alþýðuflokkn-
um. El^ki þannig, að líkur séu til
að hann verði kjördæmakjörinn,
heldur gæti komið til mála, að
hann næði uppbótarsæti. Svip-
uðu máli gegnir um Pál Krist-
jánsson á lista Alþýðubandalags-
ins. Hann er þar í baráttusæti.
Þó eru ekki líkur til, að Páll
verði kjördæmakjörinn, en mikl-
ir möguleikar til að hann geti
náð uppbótarsæti. Þeir Páll og
Friðjón eru í rauninni einu
frambjóðendur hér, sem eru í
baráttusætum. Um alla hina
gildir ýmist það, að þeir eru
vissir með kosningu eða þá að
þeir koma ekki til greina.
En Bragi virðist reikna þetta
dæmi dálítið öðruvísi, fyrst hann
telur þá Garðar, Björn og Frið-
jón alla í baráttusætum. Hann
virðist telja fullvíst, að íhaldið,
Sjálstæðisflokkurinn, fái þrjá
menn kosna og Framsóknar-
flokkurinn aðeins tvo, og síðan
sé spurningin um sjötta sætið.En
til þess, að íhaldið geti fengið
þrjá menn kosna hér, þarf það að
vinna á annað þúsund atkvæði
frá Framsóknarfl., og mun
víst fáum detta í hug í alvöru, að
slíkt gerist, en einn þessarra fáu
er Bragi Sigurjónsson.
Það er stundum sagt, og ekki
að ástæðulausu, að stjórnmála-
mcnn og blaðamenn séu, í orði
a. m. k., jafnan bjartsýnir fyrir
sinn flokk og ætli honum stærri
hlut, en raunhæft sé. En jafnvel
stjórnmálamenn íhaldsins halda
því ekki fram, að Sjálfstæðis-
flokkurinn hafi möguleika til að
fá þrjá menn kjörna hér. Bragi
er einn um þessa skoðun. Eftir
því að dæma er hann orðinn
meiri íhaldsmaður en aðstand-
endur fslendings, meiri stuðn-
ingsmaður Sjálfstæðisflokksins.
Kannski ætlar hann líka að færa
íhaldinu öll Alþýðuflokksat-
kvæðin á silfurdiski, en þá er
líka óþarfi að tala um Friðjón
Skarjhéðinsson í baráttusæti. Þá
er hann úr sögunni með allan
sinn virðuleika.
SAMKEPPNI
Samkvæmt ákvörðun bæjarráðs Akureyrar er hér með
efnt til samkeppni um gerð
bæjarmerkis fyrir Akureyri.
Merkið þarf að vera einfalt að gerð og á einhvern hátt
•táknrænt fyrir Akureyri.
Ein verðlaun, kr. 5000.00, verða veitt fyrir það merki,
sem að dómi bæjarráðs mun þykja bezt.
Skilafrestur er til 1. desember n. k.
Bæjarstjórinn á Akureyri
28. september 1959.
MAGNÚS E. GUÐJÓNSSON.
Aðalfundur Kennarafélags Eyjafj
Aðalfundur Kennarafélags
Eyjafjarðar var haldinn á Akur-
eyri laugardaginn 19. sept. síðast-
liðinn. Fundarstjóri var Tryggvi
Þorsteinsson, yfirkennari. — Á
fundinum flutti Stefán Jónsson,
námsstjóri, erindi um skólana og
móðurmálið, og urðu miklar um-
ræður um það efni. Magnús
Magnússon, kennari í Reykja-
vík, flutti tvö erindi á fundinum
um nám vangefinna barna og var
annað þeirra fyrir almenning.
Þorsteinn Sigurðsson, kennari í
Reykjavík, hafði sýnikennslu í
átthagafræði og sýndi notkun á
nýju kennslutæki, sem hann hef-
ur útbúið og allmargir skólar
hafa þegar eignast. — Hjörtur L.
Jónsson, skólastjóri, sagði fréttir
úr utanför. — Á fundinum mættu
um 50 kennarar og gengu 7
kennarar í félagið. Talsvert var
rætt um útgáfu byrjendabókar í
reikningi, sem félagið hyggst að
gefa út. Á fundinum var skýrt
frá útgáfu tímaritsins „Heimili
og skóli“, sem félagið hefur gefið
út í 18 ár. Stjórn félagsins var
endurkjörin, en í henni eru:
Hannes J. Magnússon, Eiríkur
Sigurðsson og Páll Gunnarsson.
Eftirfarandi ályktun var sam-
þykkt á fundinum:
í sambandi við erindi Stefáns
Jónssonar, námsstjóra, um skól-
ana og móðurmálið, gerir fund-
urinn svofellda ályktun:
Mörg rök hníga að því, að ís-
lenzk tunga eigi nú í vök að
verjast, bæði vegna áhrifa frá er-
lendu máli, enskunni, og minnk-
andi orðaforða barna og stíllaus-
ari frásögn. Vill fundurinn beina
því til allra kennara, að leggja
enn meiri áherzlu á það, en áður
hefur verið gert í skólastarfinu,
að æfa stíl og framsögn barna í
þremur yngstu bekkjum skól-
anna og halda því áfram í þrem-
ur elztu bekkjunum með aukn-
um kröfum vegna aldurs og
þroska. Telur fundurinn þar mest
um vert að kenna börnunum að
gera mun á góðu og laklegu máli
og benda þeim á þjóðsögur og ís-
lendingasögur sem sterkustu
vígi móðurmálsins.
TIL ÞEIRRA, SEM INNHEIMTA
OPINBER GJÖLD
Það virðist fara mjög í vöxt,
að innheimta opinberra gjalda
fari fram hjá vinnuveitanda,
þegar laun verkafólks eru greidd,
og er það að vísu samkvæmt lög-
um. En innheimtuákvæði lag-
anna eru mjög ströng, þar sem er
ákveðið, að innheimta megi sam-
tímis útsvör og þinggjöld og
samanlagt megi það nema 40%
af launum kvæntra manna á
mánuði og 66% af launum
ókvæntra. Þessu til viðbótar er í
sumum tilfellum tekið 10% í
sparimerkjum og greiðslur til
lífeyrissjóða, svo að þannig er
hægt að taka 76% af launum, án
þess að launþeginn geti nokkuð
aðgert. Af 4000 kr. mánaðarkaupi
er þannig hægt að taka kr. 3040,
en eftir standa kr. 960 til
greiðslu fæðist, húsnæðis o. s.
frv.
Eins og sjá má af þessu er far-
ið mjög freklega í skattheimtu af
launum verkafólks, og oft á tíð-
um ekki gætt sem skyldi, að
verkamaðurinn eigi eftir til ráð-
stöfunar þá fjárupphæð, sem
heimilið þarf til brýnustu og
óhjákvæmilegra þarfa, svo að
ekki sé mirinst á annað. Oft á
tíðum er það líka svo, og það
raunar í mörgum tilfellum, að
verkamaðurinn hefur gert samn-
inga um mánaðarlegar greiðslur
af launum sínum í sambandi við
ýmis skuldaskil, íbúðakaup eða
annað, sem daglega á sér stað í
viðskiptum manna,
Þessi stífa innheimta á gjöld-
um hefur því valdið miklum
árekstrum í viðskiptum manna,
auk margra annarra óþæginda.
Það liggur í augum uppi, að
svona hár hundraðshluti, sem
lögin heimila t. d. tveim framan-
greindum aðilum að taka af laun
um manna, er of hár og brýn
nauðsyn að fá hann lækkaðan. 1
mörgum tilfellum er reynt að
keyra innheimtuna af á fjórum
mánuðum. Eg vil leyfa mér að
halda fram, að slíkt nái ekki
nokkurri átt. Það er engin þörf,
þrátt fyrir ákvæði laganna, að
ljúka innheimtunni á svo
skömmum tíma eða hagnýta sér
hin ströngu ákvæði laganna til
hins ýtrasta.
Eg vil leyfa mér að skora á alla
þá, sem með þessu mál hafa að
gera, að þeir gæti þess eftir því
sem frekast er unnt, að íþyngja
ekki almenningi með of freklegri
innheimtu. Nógu er það erfitt
samt.
Jón IngimarSson.
Kirkjan. Messað í Akureyrar-
kirkju sunnudaginn 11. þ. m. kl.
2 e. h. Sálmar nr.: 370 — 372 —
137 — 207 — 649. — P. S.
Fundarboð. Hverfisfél. „Gler-
árborg“ heldur aðalfund sinn n.k,
föstudagskvöld í Glerárskólan-
um. Hefst hann kl. 20.30. Venju-
leg aðalfundarstörf. Stjórnin.
Síminn er:
2203
A1þýðubandalagið
UERKfilílfíÐlíRiní!
Ritstjóri: Þorsteinn Jónatansson.
Útg.: Sósíalistafélag Akureyrar.
Prentverk Odds Björnssonar h.f.