Verkamaðurinn - 04.03.1960, Blaðsíða 2

2
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 4. marz 1960
Verkalýðshreyfingin hefur mælf sín aðvörunarorð, og
lýsir allri ábyrgð á hendur þeim, sem fil ófriðarins
hafa stofnað
Lokaorð B jörns Jónssonar, alþm., í þingræðu um
efnahagsmálafrumvarpið 18. febrúar
BJÖBN JÓNSSON
alþingismaður.
FÁIR VERÐA ÁNÆGÐIR.
Auðvitað er það rétt, að eitt
aðaleinkenni og afleiðing gengis-
fellingarinnar er hin gífurlega
fjármunatilfærsla í landinu frá
launastéttunum og hinum mörgu
smærri eigendum sparifjár til
þeirra, sem sölsað hafa undir sig
yfirráð fjármagnsins en hún er
jafnframt og ekki síður byrði,
sem velt er á þjóðina í heild,
vegna þess að hún, ásamt þeim
öðrum ráðstöfunum, sem eru fyr-
irhugaðar, stefnir til minnkandi
framleiðslu og minnkandi þjóðar-
tekna og leiðir þannig til þess að
minna kemur til skiptanna en áð-
ur. Þetta skilja nú ýmsir þeir að-
ilar, sem í augnablikinu kunna að
sjá stundarhagsmuni sína glæðast,
t. d. sumir útvegsmenn og jafnvel
kaupsýslumenn. Þessir aðilar
margir gera sér ljóst, að sjálft
kerfið, sem að er stefnt að skapa,
hlýtur að rýra þeirra hlut einnig,
þegar til lengdar lætur. Minnkuð
kaupgeta almennings étur fyrr en
varir stundargróðann, sem kaup-
maðurinn kann að fá með því að
færa upp verðið á birgðum verzl-
unar sinnar og það sem hann
kann að geta hrifsað með hækk-
aðri álagningu í skjóli verðhækk-
ana. Iðnrekandinn græðir í dag á
því að fá vinnuna keypta á lág-
gengi, en á morgun sér hann fram
á samdrátt vegna lánsfjárskorts og
hinn daginn fram á stöðvun
vegna sölutregðu, bæði af völd-
um hins frjálsa innflutnings og
minnkandi kaupgetu. Fiskkaup-
andinn kann að stórgræða í dag
og á morgun, en hann veit að hinn
daginn sækir sjómaðurinn sinn
skerta hlut úr hendi útgerðar-
mannsins og útvegsmaðurinn
krefur fiskkaupandann aftur um
sitt réttmæta fiskverð, og hann
sér líka fram á hráefnisskort
vegna siglinga togaranna með
óunna vöru á erlendan markað og
verri afkomu af þeim sökum, og
samdráttar í smáútgerðinni.
Þetta eru m. a. ástæðurnar fyr-
ir því, að jafnvel þeir, sem bein-
línis er ætlaður gróðinn af geng-
isfellingunni, eru uggandi og óá-
nægðir, þ. e. a. s. þeir, sem sjá
eitthvað fram fyrir tærnar á sér.
Og svo aumt er hlutskipti þeirrar
ógæfustjórnar, sem íslendingar
hafa nú yfir sér, að hún á engan
heils hugar bakhjarl, jafnvel í
þessum stéttum, sem að jafnaði
eru þó fúsastar til að fylgja kjara
skerðingu og launaráni. Hinir
einu, sem eru almennt ánægðir,
er fávís heildsalastétt hér í höfuð-
borginni, sem heldur að mannrétt-
indi og frelsi í landinu standi og
falli með því, hvort þeir sjálfir
losni undan þeirri kvöl að norpa
á biðstofunni á Skólavörðustíg 12
eða gjaldeyrisafgreiðslum bank-
anna. En kannski læðist líka að
sumum þeirra grunur um, að 800
milljónirnar geti einhvern tíma
gengið til þurrðar og kannski Hka
sá, að biðin eftir því að vörur
þeirra seljist, reynist litlu kvala-
minni en biðin eftir gjaldeyris-
leyfunum nú. En hins er ekki að
dyljast, að þó að fyrirætlanir rík-
isstjórnarinnar eigi sér fáa for-
mælendur hér innanlands, þá á
hún bræður að baki eða kannski
réttara sagt húsbændur meðal er-
lendra valdamanna. Reseptið að
aðgerðunum er líka þaðan fengið.
ÚTLENDIR HAFA UM VÉLAÐ.
Meðan allir innlendir aðilar,
sem mestra hagsmuna hafa að
gæta í sambandi við efnahagsleg-
ar breytingar, voru hundsaðir,
voru málin rædd og brædd í Par-
ís og Washington og hefur sú
dæmalausa undirgefni verið
feimnislaust viðurkennt hér á hv.
Alþingi. Og verkin sína hér líka
merkin. Hernámsliðið á Keflavík-
urflugvelli getur nú heimtað ís-
lenzkt vinnuafl fyrir meira en
helmingi lægra verð en áður. —
Gróði þess af gengisfellingunni
nemur ekki undir 6 millj. dollara
á ári, miðað við sömu fram-
kvæmdir og undanfarin ár eða
200 millj. kr. miðað við nýja
gengið. Og það eru ef til vill fleiri,
sem hér eftir kunna að vilja not-
færa sér það einstaka tækifæri til
gróða að fá vinnustund íslenzks
verkamanns keypta á rúmlega
hálfan dollar, þegar vinniístund
amerísks verkamanns kostar 3
dollara, eða 5 sinnum meira. Slík
kjarakaup eru ekki boðin víða
annars staðar í heiminum og
næsta líklegt, að eftir þeim verði
sótt. Og þeir menn munu Hka
finnanlegir hérlendis, sem líta á
slika sölu á islenzku vinnuafli til
erlendra auðhringa sem framtíð-
arbjargræði. Og auðsætt er að
þessar aðgerðir ryðja þar veginn
fyrir fjárfestingu erlendra fyrir-
tækja, eða leppa þeirra, með öll-
um þeim geigvænlegu hættum,
sem slíkt hefur í för með sér fyrir
okkar litla þjóðfélag.
SRÍÐSYFIRLÝSING.
Þetta frv., sem hér liggur fyrir,
er stríðsyfirlýsing á hendur ís-
lenzkri alþýðu og verkalýðshreyf-
ingu hennar. Með lögfestingu þess
eru launkjör hennar skert meira
en nokkur dæmi eru til í einu
vetfangi ofan á það launarán, sem
framið var fyrir réttu ári siðan og
enn stendur óbætt.
Með þessu frv. er samnings-
réttur verkalýðshreyfingarinnar
skertur í einu veigamesta atriði,
þar sem lögbannað er að festa í
samningum nokkra vernd gegn
verðhækkunum í framtíðinni.
Lögbundið, hvernig megi semja og
hvernig megi ekki semja. Mann-
réttindum stolið. Atvinnuleysi
boðið heim. Slíkt er frelsið, sem
verkalýðshreyfingunni er ætlað
af hinum skinhelgu hræsnurum,
sem meta það öllu meira,
þegar heildsalalýður Reykjavíkur
er annars vegar.
AÐVÖRUN VERKALÝÐSINS.
Verkalýðshreyfingin varaði Al-
þýðuflokkinn við launaráninu og
réttindaskerðingunni í fyrra. Hún
hefur varað núverandi ríkisstjórn
við að framkvæma það verk, sem
nú er verið að reyna. Mótmæli og
aftur mótmæli hafa dunið yfir
daufum eyrum hennar. Hvert ein-
asta verkalýðsfélag, sem enn hef-
ur rætt þetta frumvarp, og þau
eru mörg, hafa einróma andmælt
því, varað við framkvæmd þess og
fordæmt það. Þá má telja á fingr-
um sér, sem reynzt hafa svo sljó-
ir fyrir hagsmunum sínum og
sæmd verkalýðsstéttarinnar, að
þeir hafa af flokksþægð stunið
upp varnarorði fyrir þau afglöp,
sem nú á að fremja og er ákveðið
að fremja. Yfirgnæfandi meiri-
hluti þjóðarinnar skilur, hvað ein-
róma andstaða verkalýðshreyfing-
arinnar boðar, fagnar henni og er
reiðubúinn til að styðja hana í
þeim átökum, sem koma hljóta,
Um síðustu helgi fóru fram
stjórnarkosningar í tveimur af
stærstu verkalýðsfélögum Reykja-
víkur, Trésmiðafélagi Reykjavík-
ur og Iðju, félagi verksmiðjufólks.
Stjórnir beggja þessarra félaga
hafa síðustu árin verið í höndum
hægra manna, ihalds og krata. Nú
urðu úrslitin þau, að vinstri menn
náðu stjórn Trésmiðafélagsins
með 9 atkvæða mun, en i fyrra
hafði ihaldið 25 atkvæði yfir. —
Tölurnar nú voru 258 og 249 at-
kvæði. í Iðju hélt íhaldið stjórn-
inni, en atkvæðamunurinn minnk-
aði úr 339 í fyrra í 190 nú. —
íhaldslistinn fékk nú 759 atkvæði,
en listi vinstri manna 569.
ALLS STAÐAR SAMA ÞRÓUN.
Svipuð og í þessum tveimur fé-
lögum hefur þróunin viðast hvar
orðið í stjórnarkosningum í
verkalýðsfélögunum í vetur.
Vinstri menn hafa alls staðar
unnið mikið á í atkvæðamagni. í
ýmsum félögum, þar sem ihaldið
hefur haft mikið fylgi, hefur það
nú ekki reynt að bjóða fram og
skilur að þessi árás er dæmd til
að mistakast, þó að hún sé til
höggsins reitt.
Eini aðilinn í landinu, sem
ekkert þykist skilja, er hæstv.
ríkisstjórn. Hún þykist báðum
fótum í jötu standa með sitt 800
millj. dollara eyðslulán í bakvas-
anum og virðist halda að það geti
tryggt henni líf og sigur yfir
verkalýðshreyfingunni og þeim
yfirgnæfandi meirihluta þjóðar-
innar, sem hana styður. Við sem
höfum verið með í verkalýðs-
hreyfingunni sl. tvo áratugi og
þekkjum nokkuð viðbrögð henn-
ar við smærri árásum en þessi
síðasta og versta er, við undr-
umst þessa glámskyggni. Við
Kratablaðið segir í fyrri viku
að fundur sá, sem fulltrúa-
ráð verkalýðsfélaganna boðaði
til með stjórnum verkalýðsfélag-
anna á Akureyri, og haldinn var
12. f. m., hafi verið ólögmætur,
hann hafi ekki verið löglega
boðaður.
Vegna þess er rétt að taka
fram, að engar reglur eru til um
boðun slíkra funda sem þessa.
Það hlýtur því að vera á valdi'
þeirra, sem til fundanna boða,
hvaða aðferð þeir hafa við fund-
arboðun. En það er rétt, að þessi
fundur var ekki boðaður sam-
kvæmt gildandi reglum um
boðun Fulltrúaráðsfunda, en þá
ber að boða bréflega með
sólarhrings fyrirvara, ekki 2ja
eins og kratablaðið segir. í því
sambandi má og taka það fram,
að á fundum Fulltrúaráðsins,
sem þannig hafa verið boðaðir,
hefur oft verið kvartað um það,
vinstri menn því orðið sjálf-
kjörnir.
hljótum að mæla okkar varnað-
arorð. Þótt þau verði nú ekki
metin hátt, má vera að þeirra
verði minnzt síðar. Verkalýðs-
hreyfingin hefur vissulega ekki
æskt ófriðar við löggjafar- eða
rikisvaldið, heldur þvert á móti
samstarfs um vandamálin. Hún
hefur nú um sinn sýnt fjandsam-
legri ríkisstjórn ótrúlega bið-
lund, meðan klækir hennar og
bellibrögð voru að sýna sig til
fulls. En nú mun hún segja:
hingað og ekki lengra. Hún ótt-
ast hvorki stríðsyfirlýsingar
hæstv. ríkisstjómar né ögranir,
en lýsir allri ábyrgð af þeim á
hendur þeim, sem til ófriðarins
hafa stofnað.
að fundarboð hafi ekki verið
komin til skila í tæka tíð og um
það rætt, að persónuleg boðun,
t. d. með símtali, væri æskilegri
og öruggari. Fundurinn 12. þ.
m. var aðallega boðaður þannig.
Og á þessum fundi var ekkert
kvartað undan boðuninni. Það
hafði enginn orð á því, að hann
væri ólöglega boðaður eða ólög-
mætur af öðrum ástæðum. Og
það andmælti því enginn, að þar
væri afgreidd sú ályktunartil-
laga um eínahagsmálafrumvarp-
ið, sem fram var lögð. Næstum
allir fundarmenn greiddu tillög-
unni atkvæði, en örfáir sátu hjá.
Enginn greiddi mótatkvæði og
enginn talaði gegn tillögunni.
Vegna þessa er full ástæða til
að spyrja: Hafi einhverjir fund-
armanna talið fundinn ólögmæt-
an, hvers vegna þögðu þeir þá
um það á fundinum? Var það
ekki hinn rétti vettvangur til að
koma með aðfinnslur, ef eitthvað
var athugavert?
Kratablaðið kvartar líka imd-
an því, að ekki hafi allir Full-
trúaráðs eða stjórnarmenn ver-
Framhald d 4. síðu.
Almennur fundur
Akureyrardeild Menningar og íriðarsamtaka íslenzkra
kvenna bcrðar til almenns fundar miðvikudagskvöldið
9. þ. m. kl. 8.30 í Alþýðuhúsinu.
Á fundinum flytur dr. Andrea Andreen frd Sviþjóð
erindij sem verður túlkað á islenzku.
Fundurinn hefst stundvíslega.
STJÓRN M. F. í. K.
SOSIALISTAFELAG AKUREYRAR
Félagsfundur
verður í Ásgarði n. k. mánudagskvöld, 7. marz, kl. 8.30.
Dagskrá: Áriðandi félagsmál.
STJÓRNIN.
Sföðug sókn vinsfri manna
OG HYÍ ÞÖGDU ÞEIR?