Verkamaðurinn - 04.03.1960, Blaðsíða 4

4
VERKAMAÐURINN
Föstudaginn 4. marz 1960
SAGT OG SKRIFAÐ
- „Gegn betri vitund"
ALÞÝÐUBLAÐIÐ birti á
sunnudaginn var stóra mynd á
forsíðu af tveimur menntaskóla-
stúlkum og til hliðar klausu, sem
bar yfirskriftina: „Fara þær í
fisk?“ Síðan sagði í klausunni:
„Nú láta blöð stjórnarandstöð-i
unnar mjög að því liggja, að
framhaldsskólafólk kunni að
hætta námi vegna efnahagsað-
gerða ríkisstjómarinnar. Það á
þá fyrir þessum stúlkum að
liggja að taka sér stöðu við hlið
þeirra þúsunda ungra stúlkna
sem nú vinna að framleiðslustörf-
um. Þótt Alþýðublaðið sé allt af
vilja gert, getur það ekki vor-
kennt þeim það.“
Sú var tíðin, að Alþýðuflokkur-
inn hafði það á stefnuskrá sinni,
að allir skyldu eiga jafnan rétt
til menntunar. Það var baráttu-
mál Alþýðuflokksins, að það
skyldi ekki vera einkaréttur
bama ríkisbubbanna að geta lok-
ið háskólaprófum. Hin síðari ár
hafa færri en áður þurft að
hætta við framhaldsnám vegna
fátæktar, og nemendur æðri
skóla hafa komið frá öllum stétt-
um þjóðfélagsins. En nú er Al-
þýðuflokkurinn ekki ánægður
með það. Nú hefur hann skipt
um skoðun. Alþýðublaðið segir
berum orðum, að það vorkenni
ekki imgu fólki þó að það þurfi
að hætta námi fyrir fátæktar
sakir. Það geti bara farið og unn-
ið í fiski.
Vissulega er ekkert að því að
vinna í fiski, og mikil nauðsyn,
að margt af ungu fólki geri það.
En það er mjög athugavert, ef
skorturinn á að verða fræðslu-
málastjóri og ríkidæmi foreldra
á að segja til um það, hvort böm
þeirra fá notið menntunar eða
ekki, en námsgeta, hæfileikar og
vilji bamanna á engu að ráða.
Böm auðmanna em ekki hæfari
til að njóta menntunar og taka
við forystuhlutverkum í þjóðfé-
laginu en börn annars fólks, og
em ekki nóg dæmin um það, að
íslenzkir unglingar með afburða-
gáfur og hæfileika hafi vegna fá-
tæktar verið dæmdir til að fara
á mis við skólanám og þess
vegna ekki orðið þjóðinni að því
gagni, sem ella hefði orðið.
En Alþýðublaðið er ekki leng-
ur blað alþýðunnar heldur bur-
geisanna, og þeir vilja aftur ná
einkarétti fyrir sín böm til skóla
göngu og síðan embættisframa.
Böm almúgafólks eiga þar ekk-
ert að vera að flækjast fyrir.
*
„ÍSLENDINGUR“ segir í smá-
klausu á föstudaginn var:
„Stjómarandstæðingar nefna við
reisnaráform ríkisstjómarinnar
„stöðvunarstefnu“ í niðrandi
merkingu. En þó er þetta rétt-
nefni að því leyti, að áformað er
að STÖÐVA feigðargöngu þjóð-
arinnar fram af hengifluginu.“
Flestum mun nú Ijóst orðið,
hvað það verður helzt, sem stefna
ríkisstjómarinnar í efnahagsmál-
xnn stöðvar. Það verður upp-
bygging atvinnuveganna, bygg-
ing nýrra iðjuvera og fiskvinnslu |
stöðva, endurnýjun og aukning
skipastólsins, ræktunin í sveit-
um landsins og vélvæðing land-
búnaðarins, dreifing raforkunnar
um landið og nýjar virkjanir;
ennfremur byggingar íbúðar-
húsa, skólahúsa, sjúkrahúsa o. s.
frv. Það er þetta, sem stöðvast.
Þetta er það, sem stjómarliðið
telur nauðsyn að koma í veg fyr-
ir, og segist vera að „stöðva
feigðargöngu þjóðarinnar fram
af hengifluginu“. Sú „feigðar-
ganga“, sem það talar um er of
miklar framkvæmdir, of góð lífs-
kjör, of mikill sparnaður. Nú á
þjóðin sem heild að hætta að
spara og binda hluta af tekjun-
um í varanlegum verðmætum.
Nú á að eyða öllu, sem aflast, og
meiru til, því að taka á svo stórt
eyðslulán, að viðlíka upphæð
hefur aldrei heyrzt nefnd í sam-
bandi við lántökur hér á Iandi.
Er það ekki einmitt stefna nú-
verandi ríkisstjórnar, sú stefna,
að stöðva framkvæmdir og upp-
byggingu, sem er hin raunveru-
lega feigðarstefna og líklegust til
að leiða þjóðina fram af hengi-
flugi, ef ekki verður að gert?
*
JÓN G. SÓLNES sagði á fundi
bæjarstjómar Akureyrar á
þriðjudaginn, að efnahagsráð-
stafanimar væm „sérstakt
ánægjuefni fyrir okkur, sem höf-
um þurft að semja fjárhagsáætl-
un fyrir bæjarfélagið.“ Hann
skýrði þessi orð sín á þá leið, að
nú væri hægt að eygja þá leið,
að lækka útsvörin. Ekki er auð-
skilið, hvernig Sólnes eygir leið
til slíkrar lækkunar nú, þegar
hækkanir verða á öllu, sem
kaupa þarf, og þess vegna aug-
Ijóst, að stórhækkanir hljóta að
verða á útgjöldum bæjarins mið-
að við svipaða starfsemi og þjón-
ustu við borgarana og verið hef-
ur. Teknanna er að mestu leyti
aflað með útsvörum, og þá ligg-
ur líka beint fyrir, að þau hljóta
að hækka, nema því aðeins, að
draga eigi úr hvers konar þjón-
ustu og framkvæmdum. Glöggt
dæmi um þá útgjaldahækkun,
sem verða hlýtur hjá opinberum
aðilum, eru fjárlögin, sem nú
hækka um mörg hundruð
milljónir.
Hitt er annað mál, að með því
að skera niður allar fram-
kvæmdir á vegum bæjarins, og
þar með gatnagerð og viðhald, er
kannski hægt að lækka útsvörin.
Og það er sjálfsagt það, sem Sól-
nes á við, að nú eigi bærinn að
skera allt niður, taka upp stöðv-
unar- og feigðarstefnu þá, sem
ríkisstjórnin boðar svo ákaft. En
skyldi almenningur í bænum
verða ánægður, þegar hann fær
að sjá þá stefnu í framkvæmd,
sem m. a. myndi þýða það, að
niður félli nær öll vinna, sem
bærinn hefur veitt öðrum en
skrifstofufólki?
Hjónaefni. Nýlega hafa opin-
berað trúlofun sína ungfr. Hulda
Árnadóttir afgreiðslumær og
Oddur Ámason prentnemi, Ak-
ureyri.
Kirkjan. Messað í Akureyrar-
kirkju kl. 2 e. h. á sunnudaginn
kemur. Almennur æskulýðsdag-
ur. Sálmar nr.: 318 — 648 — 370
— 207 — 424. — Messan er fyrir
alla, en einkum skólafólk og
æskulýð. — Hafið með sálmabók
og syngið sálmana. — Báðir
sóknarprestarnir annast guðs-
þjónustuna. — Tekið á móti
samskotum til æskulýðsstarfsins.
Hjónaband. 3. þ. m. voru gefin
saman („per prokura“) í Pól-
landi, Tamara Pilipenko og Jak-
ob Árnason, Hafnarstrælii 100,
Akureyri.
Hjúskapur. Laugardaginn 20.
febrúar voru gefin saman í
hjónaband ungfrú Margrét Em-
ilsdóttir og Júlíus Thorarensen.
Heimili þeirra er að Gránufélags
götu 57, Akureyri.
Frá Oddeyrarskólanum. Skóla-
skemmtun verður haldin í Odd-
eyrarskólanum um næstu helgi.
Aðgöngumiðar verða seldir í
skólanum laugardag kl. 3 síðd.
og sunnudag kl. 10 árdegis.
Aðalfundur Akureyrardeildar
MÍR verður haldinn föstudaginn
11. marz í Ásgarði kl. 8.30 síðd.
Fyrirhuguð sýning á öðrum
hluta Gorkímyndarinnar fellur
niður n.k. sunnudag, en verður
væntanlega sunnudaginn 13.
marz. — Stjórn MÍR.
Ferðafélagið hefur kvikmynda-
sýningu á sunnudaginn, svo sem
auglýst er annars staðar í blað-
inu í dag. Myndirnar eru ís-
lenzkar. Sumar þeirra gerast á
þeim slóðum, sem Ferðafélagið
hyggst ferðast um í sumar, en
ferðaáætlun félagsins verður
kynnt á þessarri samkomu.
Sósíalistafélagið. — Á sunnu-
dagskvöldið verður skemmti-
kvöld í Ásgarði og á mánudags-
kvöldið verður félagsfundur á
sama stað.
Filmía. — Á morgun kl. 3
verður sýnd í Borgarbíó frönsk
mynd, sem heitir Orfevs, og er
byggð á grísku goðsögunni um
Orfevs og hans heittelskuðu
Evrýdike, en persónur allar eru
með nýtízku sniði, atburðimir
gerast í nútíðinni og í sjálfri
Parísarborg. Höfundur myndar-
innar er Jean Cocteau.
Leikfélaginu þakkað. — Á
sunnudaginn var hafði Leikfélag
Akureyrar ókeypis sýningu á
sjónleiknum Ævintýri á göngu-
för fyrir fólk 70 ára og eldra. —
Nokkrir þeirra, sem þá voru
gestir Leikfélagsins og nutu
góðrar skemmtunar, hafa beðið
blaðið að færa Leikfélaginu sín-
ar beztu þakkir fyrir boðið.
Frá Sálarrannsóknafélaginu á
Akureyri. Fundur verður hald-
inn n.k. sunnudag kl. 9 síðdegis
í Landsbankasalnum. Erindi.
Snjór og ófærð. í þessarri viku
hefur snjóað mikið á Norðurlandi
og vegir eru víðast lítt eða ekki
akfærir. Þannig eru nú allar
leiðir ófærar úr Eyjafirði til ná-
grannabyggða. Einnig er ófært
frá Akureyri til Dalvíkur, Sval-
barðsstrandar og í Höfðahverfi.
Víðar má teljast ófært, þó að
reynt'sé að halda uppi mjólkur-
flutningum.
VEHKHmHÐURinn
Útg.: Sósíalistafélag Akureyrar.
Ritstj.: Þorsteinn Jónatansson.
Skrifstofa Hafnarstræti 88.
Áskriftarverð kr. 50.00 árg.
Prentverk Odds Bjömssonar h.f.
Framhald af 1. siðu.
Þá benti Jón á, að auðskilið væri,
hvað fælist að baki orðum Jóns
Sólnes, þegar hann fagnaði því,
að kapphlaup milli kaupgjalds og
verðlags væri úr sögunni, en ját-
aði á sömu stundu, að verðlag
myndi hækka mikið. Það væri
einmitt aðalmarkmið hinnar nýju
lagasetningar að koma í veg fyrir
hækkanir á kaupgjaldi, en leyfa á
sama tima næstum ótakmarkaðar
verðhækkanir. Það væri harð-
svíruð og grímulaus kjaraskerðing
og skattpíning, sem Sólnes og fé-
lagar hans væru að lofsyngja. Það
væri þeirra fagnaðarefni, að allt
ætti að hækka nema kaupið.
Jakob Frímannsson talaði og
kvað það út af fyrir sig gott, að
bæirnir fengju hluta af söluskatt-
inum, fyrst hann væri nú tekinn
upp aftur á annað borð. Hins veg-
ar kvað hann bezt að fagna þess-
um skatti varlega, það fé, sem
fengist með honum væri af okkur
tekið og annars staðar ekki, og
með söluskattinum yrðu teknar
hér í bæ allt að 10 millj. kr., en
við ættum aftur að fá 1,5 til 2
milljónir. Mættu allir sjá, að lítill
hagnaður væri af þessu fyrir bæj-
arfélagið. Því næst kvaðst hann
kenna í brjósti um þessa Sjálf-
stæðismenn, sem að tillögunni
stæðu, því að svo mikið vissi hann
af persónulegum viðtölum við
suma þeirra, að þeir töluðu þarna
þvert um hug sinn og bæru til-
löguna fram og greiddu henni at-
kvæði gegn betri vitund og eigin
samvizku. En þeir myndu ekki
hafa kunnað við áð neita, þegar
þeir hefðu verið beðnir að gera
stjórnarliðinu þennan greiða.
Jón B. R ögnvaldsson talaði
næstur og lýsti viðhorfi hins al-
menna launþega, og hver áhrif
umrædd lagasetning hefði á lífs-
kjörin. Hann komst m. a. þannig
að orði: „Eg býst við, að íslenzkir
launþegar hafi álíka mikla ástæðu
til að gleðjast og Jón Hreggviðs-
son, þegar hann var húðstrýktur
af böðlum Danakonungs.“
Bragi Sigurjónsson stóð þá á
fætur. Hann kvað efnahagslöggjöf-
ina hafa verið setta „til þess að
við getum, þegar frá líður, lifað
betra og blómlegra efnahagslífi.“
Að öðru leyti ræddi hann ekki
einstök atriði löggjafarinnar og
áhrif þeirra, né heldur ræddi hann
um þá tillögu, sem hann hafði
borið fram með íhaldsfulltrúun-
um, og ekki útskýrði hann það
nánar, hvernig hann eða aðrir
ættu að lifa „efnahagslífi". Nær
öll ræða hans var slúðursögur og
persónulegar skammir og svívirð-
ingar í garð Jóns Ingimarssonar
og Jakobs Frímannssonar, sér-
staklega þó Jóns. Var auðfundið,
að honum fannst þægilegra að
lepja órökstuddar sögur, en að
ræða málefnalega um aðgerðir
ríkisstjórnar og Alþingis. Einkum
varð Braga txðrætt um það, á
hvern hátt Jón Ingimarsson boð-
aði fundi og sömuleiðis um fund
hjá miðstjórn AN, sem aldrei hef-
ur verið haldinn. Hikaði Bragi
ekki við að ljúga upp heilan sög-
um í sambandi við þenna fund,
sem aldrei hefur verið til nema í
heilabúi hans. Er það nánar rak-
ið á öðrum stað í blaðinu, en
kunnugum bar saman um, að
sjaldan eða aldrei hefðu þeir
heyrt lygi fram borna jafn hiklaust
og af svo mikilli óskammfeilni.
Jón Þorvaldsson talaði á eftir
Braga og valdi sér umræðuefni í
sama anda. Kvartaði hann sér-
staklega undan því, að konu einni,
sem greitt hefði vinnuréttinda-
gjald til Verkakvennafélagsins
Einingar hefði ekki verið afhent
félagsskirteini. Hlógu þá allir
bæjarfulltrúar, en Jón hækkaði
röddina og kvaðst geta sannað
þetta!
Nokkrar frekari orðahnippingar
urðu milli bæjarfulltrúa, en ekki
umræður um tillöguna, sem fyrir
lá eða tilefni hennar. Var auð-
fundið, að tillögumenn vildu ekki
um þau mál ræða og gripu því til
þess, að reyna að verjast með
skítkasti. Voru umræðurnar af
hálfu stjórnarliðsins með eindæm-
um spaugilegar, og báru þess
ljósan vott, að tillögumennirnir
voru, eins og Jakob Frímannsson
benti á, að berjast gegn betri vit-
und og eigin samvizku.
Sem betur fór fyrir tillögu-
mennina voru áheyrendabekkir
þunnskipaðir að vanda, því að
annars myndi hláturinn hafa látið
illa í eyrum þeirra. En að hinu
leytinu hefðu Akureyringar
gjarna mátt vera þarna marg-
mennir til að sjá, hversu lágt er
stundum risið á bæjarstjórninni
þeirra.
■ Hví þögðu þeir?
Framhald af 2. siðu.
ið mættir. Það er rétt, að það
vantaði nokkra. En það er ekk-
ert nýtt, að kratarnir láti sig
vanta á Fulltrúaráðsfundi. Það
er miklu fremur regla hjá sum-
um þeirra að mæta ekki. Og
þetta gera þeir af ásettu ráði til
þess að reyna að gera fundina
ólögmæta. Þetta er ein af að-
ferðum þeirra til að spilla fyrir
og reyna að skaða verkalýðssam-
tökin innan frá, íhaldinu til hags
bóta.
Náttúrulækningafélagið hefur
útbreiðslufund í Húsmæðraskól-
anum n.k. laugardag kl. 4.30 e. h.
Úlfur Ragnarsson læknir í
Hveragerði flytur erindi á fund-
inum.
FRÁ LANDSSÍMANIJM
Stúlka getur fengið starf við símaafgreiðslu við lands-
símastöðina á Akureyri frá 1. apríl n. k.
Eiginhandarumsóknir sendist mér fyrir 15. marz.
SÍMASTJÓRINN.