Verkamaðurinn - 07.08.1964, Blaðsíða 4

MEÐ SAMNINGUM verkalýðsfélaganm við
ríkisstjórnina á síðastliðnu vori tókst m. a.
að knýja fram loforð um aukið fé til húsnœð-
ismála, þ. e. íbúðabygginga. Heitið var hœrri
lánum en verið hefur og lœgri vöxtum. Akveð-
inn var sérstakur laumskattur, er varið yrði
í þessu skyni, og fleiri leiðir ákveðmr til
fjáröflunar.
Lög hafa verið sett um laumskattinn og
nokkurt fé fengið að láni til að gela veitt fleir-
um úrlausn með lán frá Húsnœðismálastjórn
en ella hefði verið unnt. Vextir af lánunum
hafa þegar verið lœkkaðir, en reiknað er með,
inni 60 milljónir, en sendi jafnframt út hina
furðulegustu fréltatilkynningu, þar sem fyrst
segir frá því, cð bankinn hafi ákveðið að aulca
enn á frystingu sparifjár til þess að koma í
veg fyrir að lán hans til íbúðamálanm verði
til þess að fjármagn á lánamarkaðinum aukizt.
I öðru lagi eru einstaklingar hvattir til að
hefjast ekki handa urn nýbyggingar íbúða á
þessu ári og lagt ríkt á við lámstofmnir að
lána ekki fé til nýbygginga, heldur aðeins til
að Ijúka við þœr byggingar, sem þegar er
byrjað á. Og í þriðja lagi er skorað á ríki,
bœjarfélög og fyrirtæki að hefjast ekki handa
Eyðsla eða uppbygging
að hœkkun á lánunum komi til framkvœmda
á nœsta ári.
Allt er þetta gott og blessað, svo langt sem
það nær. Og sannleikurinn er sá, að þrátt fyr-
ir þessar úrbœtur, er enn mjög skammt á veg
komið með að gera lámkerfið til íbúðabygg-
inga svo úr garði, sem œskilegt vœri og sœm-
andi slíkri menningar- og velferðarþjóð, sem
við þykjumst vera. Er sérstaklega eftirtektar-
vert, hve aðstaða fólks hér til að komast yfir
íbúð er miklu erfiðari en tíðkast hjá brœðra-
þjóðum okkar á Norðurlöndum.
Skortur á íbúðarhúsnœði er hér viðvarandi
í flestum kaupstöðum og sjávarþorpum. Á
stóðum eins og t. d. Akureyri vantar mikið á
að nœgjanlega sé byggt til að mœta eðlilegri
þörf fyrir nýjar íbúðir. Svo mun einnig víða
á Suðvesturlandi.
En viljinn til úrbóta er œði takmarkaður
hjá ýmsum þeim, sem hæst eru settir í þjóðfé-
laginu og mest völd hafa verið falin.
Seðlabankinn, sem dregur til sín bróður-
partinn af öllu sparifé þjóðarinmr, rausnað-
ist á dögunum til að lána húsnœðismálastjórn-
um nýjar byggingaframkvœmdir og því beint
til lámstofmm að stuðla að því, að svo
verði ekki.
Hér hefur langöflugasta fjármálastofnun
landsins tekið sér fyrir hendur að boða og
framkvœma stöðvun í byggingaiðnaðinum. í
stað þess að stuðla að auknum byggingum í-
búða og lausn húsnæðisvandamálanm á að
vinna að því, að gera mönnum ófœrt að koma
sér upp þaki yfir höfuðið. Allt er þetta af-
sakað með því, að ekki megi skapa þenslu í
þjóðarbúskapnum. Undirtónninn er, að ekki
skuli festa fé í framkvœmdum og sköpun var-
anlegra verðmœta, heldur skuli lögð áherzla
á, að láta sem mestan hluta teknanna fara í
neyzlu, gera helzt hverja krónu að beinum
eyðslueyri. Þetta er ófagur boðskapur frá að-
albanka landsins, og því miður er alveg víst,
að hér er samspil milli bankastjórnarinmr og
ríkisstjórnarinnar, enda sömu hagfrœðingarn-
ir, sem segja fyrir hjá báðum. — Myndu ekki
þessir sömu menn gera meira gagn sem hásetar
á síldarbát eða vegavinnumenn heldur en sem
ráðamenn í fjármáláíífi þjóðarinnar? Þ.
HID FRJÁLSA FRAMTAK
Það koma stundum í Ijós ein-
kennilegar og broslegar en þó
óskemmtilegar hliðar á hinni
marglofuðu frjálsu samkeppni
og óhefta einstaklingsframtaki.
Þannig gerðist það nýlega, að
Eimskipafélag Islands bauðst til
að flytja frystan fisk frá landinu
fyrir stórum lægra verð en verið
hefur og miklum mun lægra en
aðrir taka fyrir slíkan flutning.
Með því að taka þessu boði,
hefðu hraðfrystihúsin getað
hækkað verð til sjómanna fyrir
fiskinn, eða, ef þeim hefði verið
það þvert um geð, aukið gróða
sinn. En það merkilega gerist, að
Sölumiðstöð Hraðfrystihúsanna
þiggur ekki boð Eimskip. Eigend
ur frystihúsanna neita sem sagt
aðstöðu til að greiða hærra fisk-
verð eða auka eigin gróða. Það
er brotin sú regla, sem löngum
hefur þótt gott að fylgja, að
kaupa vöru eða þjónustu, þar
sem hún fæst ódýrust. Og þarna
róða þó þeir, sem hæst tala um
kosti frjálsrar samkeppni og
hvernig hún tryggi betri afkomu
þjóðfélagsþegnanna. Hvað veld-
ur?
Nokkrir frystihúsaeigendanna
eru sjálfir hluthafar í skipafé-
lagi, sem á kæliskip og flytur
frysta fiskinn, en fyrir stórum
hærra gjald en Eimskip býður.
Og þetta félag segist ekki geta
lækkað gjöldin, því þá fari fé-
lagið á hausinn. Með öðrum orð-
um: Postular frjólsu samkeppn-
innar þola ekki frjálsa sam-
keppni.
Önnur hlið málsins er svo sú,
að Fossar Eimskipafélagsins
sigla frá landinu létt hlaðnir,
jafnvel tómir, vegna þess að
flutningur er ekki fyrir hendi.
Sú er auðvitað ástæðan til þess,
að Eimskip býðst til að taka
frysta fiskinn fyrir svo lágt
gjald. Gjald, sem sennilega er
lægra en sannvirði, en þó betra
fyrir Eimskip en að skipin sigli
tóm.
En svo er hinni frjólsu sam-
keppni fyrir að þakka, að til
landsins er búið að kaupa meira
af flutningaskipum, einkum kæli
skipum, en þörf er fyrir vegna
landsmanna. Það er tiltölulega
skammt síðan við urðum að
vera upp á aðra komnir með
mest af flutningum að og frá
landinu. Nú verður að fara að
leggja flutningaskipunum, nema
því aðeins að við getum komizt
inn á heimsmarkaðinn, orðið
siglingaþjóð, sem flytur fyrir
aðra. En þar eru margir um hit-
una og samkeppnin hörð.
Það er hætt við, að hér sé
komið inn í eina hringavitleys-
una, sem svo oft verður í sam-
keppninni, þegar í ljós kemur,
að hægt er að græða á einhverju.
Þá koina svo margir, sem líka
vilja græða. Spilaborgir eru
byggðar og hrynja að lokum.
Sjá þá kannski einhverjir, að
betra hefði verið, að fram-
kvæmdir hefðu verið innan á-
kveðins ramma, heildaráætlunar
hefði verið þörf.

Það er víðar en ó íslandi, sem fóik safnast saman til að mótmæla erlendum herstöðvum i
landi sínu. í bakgrunni þessarrar myndar sjóum við móta fyrir hinu heilaga fjalli Japana,
Fuji, sem þykir eitthvert fegursta fjall á jörðu. En umhverfinu hefur verið spillt með banda-
riskum herstöðvum, og Jopanir una því ekki betur en aðrir að hafa erlendan her ó sinni
grund. — Myndin sýnir japanska bændur, sem hafa safnast saman til oð mótmæla heræf-
ingum Bandarikjamanna ó landi þeirra.
I miðri Afríku, norðan Miðjarðarbaugsins en sunnan hinnar miklu eyðimerkur Sahara, er
lýðveldið Chad. Stærð landsins er 1.284.000 ferkilómetrar og íbúafjöldinn 2.570.000.
Landið verður því að teljost mjög strjólbýlt, en mestur hluti landsmanna býr í næsta nó-
grenni við Chad-vatnið og lifir ó kvikfjórrækt. Búféð er talið vera um 4 milljónir. Á mynd-
inni sjóum við einn bóndann, ríðandi ó kameldýri, þar sem hann er að líta eftir hjörð sinni.

4) — Verkamaðurinn
Föstudagur 7. ógúst 1964.