Vínland - 01.01.1905, Síða 3

það. En það sagði hann næði engri átt, að þeir
færu að tala um þingræði. — Þegar stiórnarmenu
frðttu þetta urðu þeir óðir og uppvægir, og sögðu
þegar að zemstvos hefðu gert samsæri gegn stjórn-
inni og keisaranmn og ætluðu að koma af stað
stjórnarbyltingu með þessum fundi sínum. Svo
sögðu þeir keisaranum alla söguna á sína vísu, og
hann reyndist ekki liygnari en svo, að hann lót að
orðum þeirra og skipaði Mirski ráðgjafa að aftur-
kalla leyfl sitt og banna zemstvos að halda fund
þennan.
Þegar zemstvos heyrðu þetta afróðu þeir þeg-
ar að liirða ekkert um leyfi stjórnarinnar eða lög-
mæti fundarins,en halda hann eftir semáður þánn
dag, sem ákveðinn var; og það gerðu þeir. 19.nóv.
þykir nú merkisdagur í sögu Rússa, því þann dag
hóldu zemstvos, fuiltrúar alþýðunnar, alsherjar
fund og ræddu þar ýms nýmæli, sem aldrei fyr
hafa verið rædd af rússneskum þjóðfulltrúum.
Þeir lióldu fund sinn fyrir loknðum dyrum, ogsátu
á því þingi í þrjá daga. Er.gum öðrum var leyft
að komaí þingsalinn, og bannað var að birta neitt
af því á prenti, sem þar gerðist, en að öðru leyti
hlutaðist stjórnin ekkert til um gerðir þeirra, og
um það var áður sami 1 við Mirski ráðgjafa. Með
miklum meirihluta gerði allur þingheimur þá á-
lyktun, að hið núverandi stjórnarfyrirkomulag á
Kússlandi stæði í engu samræmi við þarfir og
stefnu þjóðarinnar, því hún þyrfti að fáfulla hlut-
deild í sínum eigin stjórnarstörfum framvegis.
Stjórn liennar, hverju nafni sem hún nefndist, ætti
að vera lögbundin, og bera fulla ábyrgð verka
sinna, og öll löggjóf ætti að miða að því að vernda
og viðhalda jafnrétti allra rússneskra borgara, og
veita fullkomið málfrelsi og prentfrelsi, og þjóðin
ætti að eignast fulltrúaþing um aldur og æfi, sem
hefði vald til aS semja lög, hafa eítirlit með fjár-
hag ríkisins og gæta þess að etnbættismenn van-
ræktu ekki skyldur sínar gagnvart þjóðinni. Þessa
þingsáliktun fékk forseti zemstvos-þingsins ráð-
gjafanum í hendur, og hann hét að afhenda hana
keisaranuin. Ilver álirif þetta muni liafa veit
enginn enn. Hinn mentaði hluti þjóðarinnar ger-
ir sér góðar vonir, sósíalistar og verkamenn segja
það skuii hafa framgang, en stúdentar og annar
æskulýður lætur öllum illum látum og getur ekki
beðið. En keisarinn er einvaldur og hefir allan
herinn í liendi sér, og það hagnýtir hann sér að
líkindum eftir því, sem hann hefir vit til.
Ilússakeisari þekkir sögulegan viðburð, sem
hann gæti tekið sér til fyrirmyndar ef hann hefði
vit og þrek til að ráða fram úr þeim vandræðum,
sem nú vofa yfir þjóð hans og stjórn. En sá við-
burður gerðist einmitt í Japan þegar keisarinn
þar gaf þjóð sinni fulltrúaþing ótilkvaddur, og af-
salaði sór þeim einveldisrétti, sem ættmenu hans
liöfða haft lengur en nokkur önnur konungaættí
heimi; en tign hans og vald var samkvæmt þjóð-
trúnni guðlegt að uppruna eins og ætt hans, og
þjóðinni kom ekki til hugar að fara fram á það að
liann slepti tilkalii til neins af því. En það Htur
ekki út fyrir að Kússakeisari só það mikilmenni,
að hann geti veitt þjóð sinni það sjálfræði, sem
hún heimtar nú af honum hvað þá heldur nokk-
uð meira.
Viðureign Japana og Rússa á Sjó.
Nú er lokið öllum ófriði & sjó við aust-
'urstrendur Asíu, að minsta kosti um stundar
sakir. Floti Rússa þar eystra er alveg úr
sögunni, og .fapanar hafa pví við ekkert að
berjast á sjó fyr en Eystrasalts-floti Rússa
kemur austur pangað, ef þaðverður nokkurn
tíma. Viðureign pjóða pessara á sjó pykir
mjög merkileg. Enginn mikil sjóorusta hef-
ir verið háð, en pó hefir mikill herskipa floti
verið gjöreyddur og annar beðið stórtjón,
pví Rússar eiga nú ekkert sjófært skip eftir
af Port Arthur flotanum og ekki nema tvö eða
prjú í Vladiwostock, en Japanar hafa misttvö
I af mestu herskipum sínum og mörg smærri.
í pessu stríði voru nútíðar herskip fyrst reynd
svo teljandi sé. í stríðinu milli Japana og
Kínverja voru að vísu nútíðar herskip 1 sjó-
orustunni við mynni Yalu-elfar, en par voru
skip Kínverja bæði fá og illa útbúin, svo að
ekki var liægt að sjá af peirri viðureign hvern-
ig vel búin nútíðar herskip mundu reynast í
sjóorustu. En af pessu stríði iiafa menn lært
'miklu meira, og allar stórpjóðir heimsins hafa
sent ýmsa beztu menn úr sjóliði sinu austur
pangað sem flotar Japana og Rússa hafa hald-
ið til, og peir menn hafa gefið nákvæmar gæt-
ur að allri viðureign pessara pjóða á sjó, og
peir hafa nú gert grein fyrir pví, er peir sáu
par og lærðu, og dregið af pví ýmsar álykt-
anir.—Einn helzti sjóliðsforingi Bandamanna,
sem var par eystra og veitti pví nákvæmaeft-
irtekt hverju fram fór á sjó, hefir látið í ljós
skoðanir sínar á pessa leið:
„Hið helzta, sem eg hef lært af pví, að
veita stríði pessu eftirtekt, er pað, að ekkert
er meira vert en að vera vel við öllu búinn í
byrjun. Japanar höfðu búið sig undir ófrið
pennan í tíu ár. Þeir liafa allan pann tíma
látið sjólið sitt æfa sig næstum hvíldarlaust,
og sent sjóliðsforingja sína og vélafræðinga
um heim allan, til pess að sjá með eigin aug-
um hvað bezt væri og fullkomnast í herskipa-
útrrerð hverrar pjóðar. Þeir létu smíða hvert
herskipið á fætur öðru, eins fullkomin og
beztu herskipasmiðir gátu gert pau á Eng-
landi, Þyzkalandi og ú B.indaríkjunum, og
ekki var til neins sparað, sem purfa pótti, en
þess varlíka gætt, aðlego-ja ekkert í kostnað
til óparfa.
,,En pegar Japanar liófu stríðið með at-
lögu sinni að herflota Rússa á höfninni í Port
Arthur 8. febrúar, um kveldið, voru Rússar
öldungis óviðbúnir. Það kveld var blæja-
logn og niðamyrkur, og mælt er að einn for-
inginn í liði Rússa hafi sagtj hálfgerðu spaugi,
að petta væri ákjósanleg nótt til að gera á-
hlaup með tundurvélum, og flestir hinir
foringjarnir hlógu að pví, en pó var afráðið
að nokkrar fallbyssur skyldi hlaða einhvern-
tíma seinna um nóttina, eins og búist væri
við tundurbátuin til málamynda. Stark,
sem pá var flotaforingi, hafði boðið mörgum
undirforingjum til veizlu, pví það varafmæli
konu hans, og þeir sátu allir við drykkju í
landi, og þeir undirforingjar, sem ekki voru
boðnir, voru flestir að skemta sér einhvernstað-
ar upp í bæ, það kveld. Engum peirra datt
í hug að nein hætta væri á ferðum. Þeir pótt-
ust sannfærðir um að Japanar mundu aldrei
hefja ófrið við hið voðalega Rússaveldi, og
höfðu pví um marga undanfarna mánuði lít-
inn eða engan viðbúnað haft á herskipum §ín-
um. Og víst er það, að ef Japanar l.efðu vit-
að, hversu óviðbúinn og varnarlaus floti Rússa
var, hefðu peir hæglega getað sökt hverju
einasta skipi Iiússa á höfninni í Poit Arthur
pá nótt, en pað varð líússum pú til bjargar,
að Japaner vissu pað ekki, en bjuggust við
hörðum viðtökum og lögðu því frá til að
forða sér er þeir höfðu skemt að eins þrjú
herskip Rússa. Japanar gerðu enga atlögu
með flota sínum en sendu að eins H) tundur-
báta inn á höfnina, og frú peim bátum
hleyptu peir að minsta kosti 30 tundurvól-
um á skip Rússa, en að eins þrjár at peim
hittu skipin, hiuar fóru allar til einskis. Eftir
pa.ð beittu Japanar ávalt mest uindurbátum
sínum pegar þeir áttu við Rússa á sjó, en
hittu sjaldan neitt með peim. í sjóorustunni
10. ágúst 1,1 eyplu peir ekki færri en 50 tund-
urvélum að skipum Rússa, en engin peirra
hitti,og aldrei gátu Rússar heidur komið tund-
urbátuui sínum svo í færi við heri-kip Jap-
ana að neitt sakaði pau. Fyrir áræcis sakir
og hugrekkis eru Japanar taldir beztir tund-
urvél tmenn í heimi,og pað að peim tókst ekki
betur en petta með þær, pykiísyna til full-
nustu, að tundurvélar geti í raun og veru unn-
ið herskipum lítið tjón, ef nokkur vörn erfyrir.
TogOjflotaferingi Japana,hefirfengið orðá
sigumheim allan fjrirhreysti og lierkænsku.
Hann á það að mörgu leyti skilið, pvi hann
er gætinn og hugmikill herforingi. En eng-
inn áhlaupamaður ör har.n í neinu. Hann fer
svo varlega að öllu að flestir, sem eftirtekt
veita herstjörn hans, álíta hann of varkáran
með köfluin. Það er líklegt að Japanar hafi
frá byrjun ófriðarins ásett sér að hlífa sem
mest beztu herskipum sínum, pví peir sáu að
alt hermagn þeirra bæði á sjó og lardi var
undir pví komið, að herskipiun yrðu sjálf fyr-
ir engum peim áföllum, er yrðu flotanum svo^
til hnekkis að liar.n héldi ekki fullum yfináð-
um á sjó milli Japan og Aslustranda. En
víst er pað að Togo lagði aldrei fram hinum
miklu bryndrekuin flota síns til orustu ef liann
gat hjá því komist, en beitti jafnan hinum
smærri herskipum og tundurbátummest, peir-
ar hann gat pví við komið. En það má telja
víst að hann hefði fyrir löngu síðan getað
gjöreytt flota Rússa ef hann hefði lagt að
honum með öll herskipsín, og með því móti
hefði hann getað afstfrt miklu manntjóni og
líklega mist færri skip en raun varð á“.
í>eir, sem enn eru ekki búnir að berga
fyrir pennan yfirstandandi árgamr Vínlands
eru vinsamlega beðnir um að borga liann nú
þegar til „Vínland Publishing Company“.