Vínland - 01.04.1906, Page 3

VÍNLAND.
11
Hjátrúin í Austurlöndum.
Eftir Mrs. Laura 11. Starr.
í Vesturlöndum f>ykjast allar J>jóðir laus-
ar við hjátrú og hindurvitni og í heyranda
hljóði hlægja par flestir að J>eirri hégilju að
taka mark á draumum, fuglakvaki, stjörnu-
spádómum o. s. frv. t>ó þeir undirniðri séu
alls ekki sannfærðir um að pess háttar sé pyð-
ingarlaust, og sýna pað flestir í verkinu að
þeir trúa pví að 13 sé óhappatala, föstudagar
heillaminni en aðrir, og ills viti aðkoma auga
á nj?tt tungl yfir vinstri öxlina.
En 1 Austurlöndum er hjátrúnni öðruvísi
varið. I>að er alls óvíst að hún sé í raun og
veru meiri par en hjá mentuðu þjóðunum í
Yesturlöndum, en par fara menn ekki dult
með hana en fara með alls konar hjátrú og
hindurvitni eins hreinskilningslega og opin-
berlega og sáluhjálplaga trú. t>ar trúa menn
öllum undrum, og í öllu lifandi og dauðu eru
einhverjir andar illir eða góðir, og því hjá-
trúarfyllri sem maðurinn er, því fleiri sögur
kann liann pví til sönnunar að trú hans sé
áreiðanlog vissa.
í Kína er spásagnartrúin á hæzta stigi.
t>ar er pað atvinnuvegur margra púsunda
karla og kvenna, að segja fyrir örlög manna,
og gefa peim ho'.l ráð fyrir dálitla þóknun.
Hálærðir mandarínar leita pessara véfrétta
engu síður en fáfróðustu smámennin, pví
pjóðin er öll svo h játrúarfull að undrum sætir.
Mesta lotningu bera menn þar fyrir töfra-
mönnum og særingamönnum, og peirra er
leitað við hvert tækifæri, smátt eða stórt, hvort
lieldur það er að gefa nafn nffæddu barni eða
kryningarathöfn keisarans sjálfs. Ekkert lík
er grafið fyr en særingamaðurinn hefir tiltek-
ið daginn, og engin gifting fer svo fram að
spámaður ekki ákveði fyrirfram pá heillastund
og gefi brúðhjónum hollar varúðarreglur.
t>ó spádómar töframannanna rætist ekki
Og ráð þeirra komi ekki að haldi, veikir pað
ekki trúna á pá, og rýrir að engu leyti álit
peirra hjá lyðnum, því sá sem leitar af þeim
frétta kennir ávalt sjálfum sör um ef heilræði
og spádómar töframannsins fara forgörðum.
Spásagnahyski þetta er allsstaðar á flakki
í Kína bæði í borgum og upp til sveita. t>eir
spámenn og spákonur, sem mesta aðsókn hafa,
græða fö á tá og fingri og eiga skrautleg heim-
kynni á aðalgötum stórbæjanna. Öll aðferð
peirra og spásagna kreddur er nauðalíkt því,
sem samskonar spámenn viðhafa þar sem peir
ná sér niðri í stórbæjum í Evrópu og Ameríku.
Flökku-spámenn Kinverja eru auðþektir
livar sem peir fara, og þeir eru slungnir að ná
í skiftavini hvar sem peir eiga von á að fá
eyrisvirði. Heir hafa meðferðis dálítið borð
og allskonar krukkur, smákassa og flöskur,
sem peir raða á borðið fyrir framan sig þegar
peir ætla að sogja fyrir óorðna hluti. t>eir
setja upp stóreflis gleraugu úr fágaðri skjald-
bökuskel og spekingssvip, svo ægilegan að
hinir trúgjörnu fréttaleitendur pora varla að
horfa í augu peirra. Svo mæla þeir fram spá-
sögn sína í dularfullum og tvíræðum setning-
um, sem alt af eru liver annari nauða líkar,
en hafa í hvert sinn nýja pfðingu hjá hinum
hjátrúarfulla lyð.
Trúin á yfirnáttúrlegar gáfur þessara
manna, er löngu orðin rótgróin hjá þjóðinni,
og jafnframt er pví alment trúað, að þeir hafi
sérstakt vald yfir öllum öndum illutn og góð-
um og geti fælt þá burt eða blíðkað eftir eig-
in vild, pess vegna eru peir einnig særinga-
menn, og pað eykur stórum virðingu og lotn-
ingu pá, er almenningur ber fyrir peim.
Menn leita frétta hjá þeim um hvert lít-
ilræði, sem fyrir kemur í daglegu lífi. Ef ein-
hver hefir í hyggju að byrja nytt starf eða
fyrirtæki spyr hann spámanninn hvaða dagur
muni verða happasælastur til pess;hann leit-
ar spásagnar um pað hvers læknis hann skuli
vitja fyrir barn sitt; hvort ófætt barn verði
sveinn eða mær; hvern kvennkost hann eigi
að velja syni sinurn; hvar stolnir fjármunir
séu niður komnir; á hvaða bletti liann eigi að
byggja hús yfir hyski sitt; eða hvar og live-
nær hann eigi að grafa dauðan ættingja. Öil
pess háttar málefni ber hann undir spámann
sinn, og fer að ráðurn hans að öllu leyti eins
nákvæmlega og unt er,
Með ymsum kynlegum skrípaláturo rann-
sakar spámaðurinn hinn dularfulla leyndar-
dóm, og leitar í krukkum sínum, kössum og
flöskum, tekur pláneturnar og yms stjörnu-
merki með í reikninginn, og þykist oft verða
að leita lengi áður en hann finnur svarið. En
pað sem mest á ríður er pað, að spámenn þess-
ir séu glöggskygnir á lyndiseinkunnir þeirra,
er leita frétta hjá þeim, og pað eru þeir und-
antekningarlaust allir, sem til lengdar fást
við spásagnir; þess vegna bregzt pað varla,
að peir gefi hverjum einum.pað svar, sem
honum er geðfeldast, og peir láta engan
óánægðan frá sér fara.
Sumir nota spil eingöngu til pess að
segja fyrir örlög manna, og aðrir taka mest
mark á glamri í peningum, eða kertaljósi og
gangi himintungla. Stjörnuspádómar eru
reyndar i mestu afhaldi og eru alment metnir
um öll Austurlönd. Margur fátæklingur er
fv'ts til að gefa stjörnuspámanni sinn síðasta
penii,g, heldur en þiggja spádóma annara
ókeypis, sem hafa lélegri hjátrúarvöru á boð-
stólum.
Svo lítur út sem allir gamlir spámenn
Kínverja trúi á sjálfa sig engu síður en þeir,
er frétta leita til þeirra, ef dæma má eftir
peim alvöruprungna spekingssvip, sem ávalt
er á andliti peirra, og það er reyndar hið
skoplegasta af öllu pessu hjátrúarbraski. —
Keisari Kínverja liefir jafnan marga spá-
menn og spákonur við hirð sína, sem fá fasta-
laun úr fjárhirzlu hans, og sá, sem æðstur er
talinnípeim hóp, hefir það hlutverk ákveðið,
samkvæmt fornum siðareglum, að pyða
drauma. Og til þess að verða fullnuma í
peirri list hefir hann orðið að læra feiknamik-
ið af eldgömlum hjátri'iarfræðum.
Þrátt fyrir alla hinamiklu ni'itíðar menn-
ing Japana, bera peir pó enn mikla lotning
fyrir fornum hjátrúarleifum og trúa alment
flökkuspámönnum, sem enn eru margir par i
landi, pó miklu færri séu að tiltölu en íKína.
Öll alpyða í Japan leitar spásagna um flesta
smámuni engu síður en um pað, sem miklu
varðar. Spámenn peirra ákveða brúðkaups-
daga, segja hvar pyfi er niðurkomið, tiltekur
daga til ferðalags og gefur ráð til að lækna
eða afstyra sjúkdómum.
í sögu Japana er frá pví sagt meðhátíð-
legri alvöru að þegar hetjan Jingo Hogo var
fallinn frá, leitaði kona hans ráða hjá töfra-
manni og með hans aðstoð fékk hún þvífrest-
að í sjö mánuði að sveinbarn pað fæddist, er
hún pá gekk með, á þeim tíma leiddi liún til
lykta ófrið þann, er maður hennarliafði byrj-
að áður en hann dó, og vann frægan sigur.
En sonur hennar var hin mesta hetja og varð
herguðinn Hatcliaman lijá komandi kyn-
slóðum.
Japanar hafa sterka trú á forlögum en
reyna pó oft á ymsan hátt að afstfra því með
brögðum að pau fái fram að koma. Ef fjöl-
skylda í Japan parf að flytja bíiferlum pá
þykir sjálfsagt að leita spásagna um pað hve-
nær bezt sé að taka sig upp. Iif eitthvað
kemur svo í veg fyrir að fjölskyldau geti flutt
sig einmitt á peim degi eða þeirri stund, er
véfréttin hafði tiltekið, pá er einn eða tveir af
fjölslcyldunni sendir til hins nyja heimilis,
lausir og liðugir, og pað látið heita svo, sem
flutt sé búferlum. Japanar fylgja oft bók-
stafnum fremur en andanum hvort heldur
peir eiga við menn eða guði að skifta.---
Hvergi er hjátrúin eins illkynjuð og
skaðvæn eins og á Indlandi. E>ar hafa galdra-
menn og særingamenn svo mikið valdyfiral-
pyðunni að undrum sætir. Menn pessir eru
flestir viðbjóðslegir flakkarar, sem gano-a
næstum naktir með sítt hár og skegg, ógreitt
og fult af ópverra, og allur líkami peirra er
viðbjóðslega óhreinn og afskræmdur. Þeir
heimta fæðu oghvað annað, er þeir vilja hafa,
af hverjum sem þeir hitta, hvort heldur á
förnum vegi eða á heimilum manna; og eng-
in þorir að neita peim, því pá eiga þeir vísar
liinar verstu bölbænir, sem allir trúaað verði
að áhrínsorðum; pví pað er pjóðtrúa aðflakk-
arar pessir hafi fult vald yfiröllum illum önd-
um og djöflum þeirn, sem hvervetna eiga par
heima í ríki náttúrunnar samkvæmt pjóð-
trúnni. Hins vegar pykir sjálfsagt, hvenær
sem eitthvert óhapp ber að höndum, að leita
særingamannanna og fá þeirra fulltingi til
pess að fæla burt pá djöfla, er pví valda; til
peirra ber alpfðan par óbifanlegt traust.