Þjóðhvellur - 01.01.1908, Side 2

70
Þjóðhvellur
Úrsmíðavinnustofa Carls Bartels,
Laugaveg 5. Telefón 137.
til pess, að nú eru flestir að heimil-
um sínum, og Iangmest fjölmenni í
bænum. Hefur röskur helmingur allra
kjósenda kosið, og er pað sannarlega
lítt til sæmdar þeim, er heima sátu og
hrærðust hverg'i.
Og veilir eru peir menn, er viljandi
bera rétt sinn fyrir borð í borgaralegu
félagi. _
Reykviskir verkamem
og bœjarráðskosn ingin.
Ekki verður því með rökum neitað,
að býsna barnaleg var hún framkoma
megininþorra verkamanna hér i bæ
við hinar nýafstöðnu bæjarstjórnar-
kosningar.
Hún er í raun og sann’eik bláttáfram
grátleg.
Hugsið ykkur!
Verkmannaflokkarnir— alþýðan svo-
kallaða — er vitanlega langfjölmennasti
flokkurinn, er til kosninga gengur hér
í bænum. En þrátt fyrir það, er sam-
komulag þeirra og samtök svo frá-
munalega léleg —• allur undirbúning-
ur þeirra fyrir kosningar þessar svo
hræmulega ófullkominn, að ekki einn
einasti maður úr þeirra hóp nær sæti
í bæjarstjórninni.
Hvað sýnir ljósar, en einmitt þetta,
að í verkmannafélögunum hér er hver
liöndin uppi á móti annari, enginn
þáttur i félagsskap þeirra tryggur.
Að hugsa sér þá minkun, sem í því
felst, að »Dagsbrún«, »Báran« og »Verk-
mannasambandið« — þessi fjölmennu
félög, er eiga í sér fólgið svo mikið
lifandi afl og atorku — skuli ekki eiga
eitt einasta atkvæði, engan einn úr
sínum eigin hóp í bæjarstjórninni nú
— það ,er hart.
Og þó er þetta kjarninn úr höfuð-
staðarþjóðinni, aðalmáttarstoðin, sem
hver einasta lífshreyflng bæjarins i
framkvæmdaáttina byggist á.
Bað er sýnilegt, að þessir menn eru
ekki langt gengnir til góðs götuna fram
eftir veg — í málefnum sínum.
Og svo eru verkamenn sjálfir, sumir
hverjir, að spyrja, hversvegna enginn
þ e i r r a manna hafi náð kosningu —
alveg eins og þeir hafi enga hugmynd
um, hvað því veldur. Hérerþó sann-
arlega ekki um vafasamar rúnir að
ráða fyrir þá. Síður en svo.
Sannleikurinn og svarið er, að for-
Lífsábyrgðarfélagið »Standard«,
Klapparstíg 1. Reykjavík.
sjá og samvinnu, í ítrustu nauðsyn,
eiga verkmannaflokkarnir hérna, enn
sem komið er, alls e n g a til.
Lað er banameinið.
Félagsskapar-ósamkomulagið er orð-
ið svo rótgróið, að stórvandræði hljót-
ast al þrásinnis, innbyrðis í félögunum.
— Lau klofna og margklofna — og
deyja svo loks, eins og dæmin sýna.
— Venjulega eiga »pólitiskar pillur«
mestan þáttinn í.
Við skulum athuga þetta svolítið
nánar. Við höfum hag af því.
Hvernig mundi nú hafa farið, hefði
vit og vilji verið með iverki og»Dags-
brún«, »Báran« og »Verkm.samb.« sam-
einað sig' um einn og sama lista, með
ráði og dáð ?
Engan veginn öðruvísi enþannig, að
þessum félögum hefði veríð í lófa lag-
ið að koma, að minsta kosti, 4 eða 5
mönnum að úr sinum eigin flokki. —
Þá hefðu atkvæði félagsmanna að sjálf-
sögðu dreifst svo langsamlega miklu
minna. Það leiðir af sjálfu sér.
Lítum nú til Bárufélagsins.
Hvaða vit var í því fyrir félagið, að
gera það glappaskot, að sameina sig
»01dunni« og samþykkja með þvi
þann mann efstan á lista, er sýnilegt
var löngu fyrirfram, að svo sáralítið
fylgi mundi hafa?
Var það ekki beinlínis banatilræði
við eiginn mátt?
En hefði nú t. d. »Báran« sameinað
sig Verkmannasambands-listanum og
Ottó Borláksson komið þar i stað
Hannesar ritstjóra (þvi H. hafði ekk-
ert fylgi), þá hefðu áreiðarlega 2, ef
ekki 3, komist að af B-listanum, því
þá var hver maðurinn öðrum betri
niður að fjórum, er svo fjöldmargir
hefðu kosið og meira að segja sótst
eftir.
Fyrsti maður á J-listanum og sá ann-
ar á B-listanum voru blátt áfram »þyrn-
ar milli rósa«, ef svo mætti að orði
kveða, er fjöldmarga gerðu fráhverfa
þeim listum. Og reyndar voru allir
listarnir meira og minna með því
marki brendir, nema kvennalistinn.
En vist er um það, að með góðri sam-
vinnu í kosningaundirbúningnum, hef ðu
verkamenn svo hæglega getað komið
í veg fyrír alla þjTrna, og staðíð svo
nokkurnveginn sem einn maður i sjálfri
kosningunni.
Lá mundi öðruvísi farið hafa, en
raun varð á, og þetta meinlega félags-
Klæðaverzlun Gtiðmundar Sigurðssonar.
Reykjavík. Telefón 77.
sundurlyndi ekki orðið þeim svona
herfilega til minkunar.
Samhuga samtök kvenna við þessar
kosningar, er ljós vottur þess, að verka-
menn hefðu getað komið ársinnijafn-
snildarlega fyrir borð og þær, og geng-
ið af hólmi kosninganna með sigur-
bros á vörum, bara ef þeir hefðu lát-
ið samvinnu og gott skipulag fara
saman í undirbúningi sinum.
Pað er verkamönnum hér bein-
línis til minkunar, að vita bæjarstjórn-
inanýju skipaða embættismönnum ein-
vörðungu, en eiga þar sjáltir ekki einn
einasta mann.
Hvar sjá þeir betur vott síns eigin
sundurlyndis og félagsleysis.
En sjálfsagt láta verkamenn víti sín
við þessar kosningar, verða sér aú
varnaði við þær næstu.
Gramur kjóstmdi.
Íi8. desember.
Sá dagur var laugardagur og rann á
loft upp bjartur og broshýr, — en
aldrei undrast eg annað meir, en það,
er gerðist þann dag.
Eins og flesta rekur minni til, fór
þá fram einhver sú snarvitlausastá
slökkviliðsæfing, er sögur fara af hér
í bæ.
Pað hafði sem sé einhvern veginn
borist í loptinu þá um morguninn, að
hans »hávelborinheit« og af guðs náð
»sprautuliðsforingi« í Reykjavíkurbæ,
lögfestur ræðismaður hinna sænsku
krúnu og lýðkjörinn fulltrúi í hinu
gamla og nýkosna bæjarráði« hefði
dottið í hug sú goðumlika ráðdeild,
að stofna til alfullkominnar slökkvi-
liðsæfingar í allsherjar nafni, kl. 1—2
þennan dag. — Þessi fregn gekk fyrst
eins og kvis frá manni til manns, er
einn staðhæfði, sem lireinan sannleik,
en annar skelti við skolleyrunum,
rétt eins og lnin hefði fæðst lijá prent-
smiðjupóstinum — í munnum málgef-
inna vatnsbera, eða þá í laugunum —,
því eins og nærri má geta, fannst
slökkviliðskonginum engin ástæða til,
að tilkynna þetta »turniment« á form-
legan hátt, þ. e. með auglýsingu.
Leið nú svo og beið þar til kl. eitt,
að þrír fílefldir brunakallarar fóru
geist um götur og torg, með básúnu-
hljómi hvellsterkum, og hafði hver
þeirra hundrað stráka á hælum sér,