Þjóðin - 30.01.1915, Blaðsíða 2

þjÓÐIN
2
Þ JÓÐIN
kemur út hvern lau'gardag. Verð
árgangsins kr. 2,50 auk póstburðar-
gjalds.
Utg.: Fjelagið Þjóðín.
Riistj.; Einar Gunnarsson.
Afgreiðslan í Austurstræti 14, uppi
opin virka daga kl. 10—4.
Pósthólf A. 26. Sími 77.
Siðir °g hættir
Græniendinga.
Ekkcrt er eðlilegra, en að
upp komi sú spurning hjá
menningarþjóðunum, sem lifa við
öll þægindi nútímans: Hvernig í
ósköpunum fóru forfeður vorir,
steinaldarmennirnir, að
Iifa ? Hvernig fóru þeir að því,
að sigrast á örðugleikum tilver-
unnar með öðrum eins tilfæring-
um og þeir höfðu ? — Gaman
væri að vera horfinn aftur í stein-
öld og sjá það alt með eigin aug-
um, sjá hvernig siðir og hættir
ríktu hjá þessu ómentaða fólki,
sem ekki hafði neitt lært, engin
trúbrögð höfðu á vora vísu og
alt urðu að taka hjá sjálfum sjer,
er til andlegra og líkamlegra þarfa
taldist. — Gaman væri að sjá,
hvernig mannlegt hugvit starfaði
hjá þessu fólki, þar sem barátt-
an hefur hlotið að vera enn
strangari fyrir tilverunni en nú,
þegar margir mest metnu menn
þjóðfjelaga vorra þurfa ekki ann-
að en að velta áfram eftir fyrir-
fram tilbúinni skólabraut og inn
í áhrifamestu stöður landanna.—
Eitthvað hlytum vjer að geta lært
af slíkum börnum sjálfrar náttúr-
unnar. Máske fyndum vjer ekki
hjá þeim ávísun á aukin þægindi
og líklega óskuðum vjer ekki að
skifta á kjörum við þá. En vjer
fyndum máske dálítinn þytafþví,
hvernig hin upprunalega lífslöng-
un ryður sjet braut gegnum þykt
og þunt, og yfirstígur alla örð-
ugleika og á þó afgangs náttúr-
lega og ósvikna lífsgleði í engu
óríkara mæli en börn menning-
arinnar.
En vjer þurfum ekki að leita
aftur í fornöld. í landi, sem iigg-
ur eina dagleið á sjó frá Reykja-
vík, býr nú steinaidarþjóð, og
einmitt ein af þeim, sem mesta
athygli hefur vakið, þótt vjer
þekkjum hana lítið, þjóð, — sem
fram á síðari tíma hafði engin af-
skifti af mentuðum þjóðum nje
viðskifti við þær — þjóð, sem
ekki einungis á sumum stöðum
verður enn í dag að lifa algerlega
við þann kost og tæki, sem hún
sjálf aflar sjer þar á staðnum —
heldur verður að stríða við óblíða
veðráttu og loftslag fremur flest
um þjóðum í viðri veröld.
þessi þjóð er Grænlendingar
eða *S k r æ 1 i n g j a r“, sem feð-
ur vorir kölluðu þá, er þeir |
kyntust þeim á ferðum sínum til
Grænlands og Vesturheims fyr
á dögum.
Á Grænlandi hafa Danir reynd-
ar víða blandað sjer saman við
Grænlendinga, boðað þeim trú
og breytt siðum þeirra nokkuð,
en þó er enn nóg tækifæri til
þess að kynnast hinu uppruna-
lega eðli þeirra, auk þess sem
til eru líka heiðnar kynslóðir af
þeim hingað og þangað á Norð-
ur-Grænlandi og nyrst í Ameríku.
— Mjög orkar það tvímælis, hvort
Grænlendingar hafi haft gott af
afskiftum svokallaðra siðaðra
msnna. Telja flestir, að þeir sjeu
mjög á leið til afturfara í mörg-
um efnum síðan þeir komust upp
á ýms þægindi, sem þeir höfðu
ekki áður þekt, en á hinu beri
minna, að þeir kunni að færa sjer
þau í nyt til þess að vinna sjer
aukna viðspyrnu í baráttunni fyrir
tilverunni.
Hjer skal nú gefinn útdráttur
ai því helsta, sem ritað hefur
Ford
ífrei
6-manna kr 3600, 5-manna kr.2500, 2-mannakr. 2300.
TL 1 heimsiræga tsgund
bifreiða þarfnast
JL vOmI engra meðmæla hér frek-
ar en annarstaðar. Þær
hafa sýnt og sannað, að þær eru heppi-
legastar fyrir okkar nijóu og ósléttu vegi,
og að þær mæta þörfum og fjármagni
landsmanna, með því að vera léttar,
sterkar, kraftmiklar og ódýrar.
Hið ódýra verð kemur meðal annars
af þessu þrennu:
1. Hinni feikna miklu sölu árlega. T.d.
má nefna, að fyrsfu 2 mánuði síð-
astliðins árs (1914), sem þó eru
lökustu mánuðir hvað snertir sölu
bifreiða, voru búnar til og seldar
48,558 (í janúarmánuði 23,936 og í
febrúar 24,622).
2. Að enginn fær Ford-bifreið upp á
lán. Hönd selur hendi, og við það
sparast mikill reksturskostnaður.
3. Að á Ford-bifreiðum er ekkert skraut,
sem ekki er til neins gagns. Eng-
inn hlutur ónauðsynlegur.
6-manna Ford-bifreið.
20 hesta afi -
Verð kr. 3600
þyngd 815 kíló — lengd 11 fet, 3 þmí, — breidd 5 fet, 10 þml.—hæð 6 fet, 5 þml.
5-manna Ford-bifreið.
20 hesta afl — þyngd 700 kíló — lengd 10 fet, 10 þnil.
Verð kr. 2500
breidd 5 fet. 10 þmi. — hæð 4 fet, 3 þml.
Ford-bifreiðarnar eyða 4 pottum af
bensíni á 15- 25 enskra míina vegalengd.
Ford-bifreiðarnar slíta gummíhringj-
um á 5000—8000 enskum mílum.
Öllum Ford'bifreiðum má snúa í hring
á 28 fetum og er það mikill koslur á
hinum mjóu götum er hér eru. Einnig
má snúa við á 12 feta breiðum vegi.J
Þeir, sem vilja, geta fengið kcypt
rafmagnsljós og annan nýtfskuútbúnað
Ford viðvíkjandi.
Bcnda má mönnum á, að öll laus
stykki bifreiðunum viðkomandi má fá frá
Ford-veksmiðjunni með sama verði og
þau kosta í vagninum nýjum.
Ford-félagið smíðar ennfremur vöru-
flutningavagna með 20 besta afli,— Verð
2,350 kr. og 2,600.
Hringar fyrir Ford-bifreiðar kosta:
66 kr. á afturhjól og 50 kr, á framhjól.
— Slöngur kosta 16 kr. á afturhjól og
12 kr. á framhjól.
Ford-bifreiðarnar verða flutt-
ar fyrir ofan greint verð á hvaða
höfn sem er á íslandi og skip
koma á.
Spurningum verður svarað fljótt,
hvort heldur munnlegum eða ckriflegum.
Ford-bifreiðar eru ódýrastar í inn-
kaupum og ódýrastar í rekstri,
Finnið mig í þessum mánuði, þar
eð eg sendi nokkrar pantanir með næsta
skipi, og væri gott, að sem flestar gætu
farið í einu.
2-manna Ford-bifreið. Verð kr. 2300
20 hesta afl — þyngd 700 kíló — lengd 10 fet, 10 þml. — breidd 5 fet, 10 þml. — hæð 4 fet, 3 þml.
(Helmingur vagnsins er ætlaður til flutnings, sem menn hafa með sér á skemtiferðum.)
Kárastíg 11
S)\)e\wxv Öddssoxv,

Símar 27 og 429
verið um Grænlendinga, líf þeirra
og háttu, eftir frásögnum Nansens
og ýmsra fleiri.
Sköpulag Orænlendinga.
Venjulega er gert of mikið úr
því, hvað Grænlendingar sjeu
lágir vexti. Auðvitað eru þeir að
jafnaði talsvert lægri en Norður-
landabúar, en þó mega þeir telj-
ast meðalmenn, því að jafnvel eru
til á meðal þeirra menn, sem
væru kallaðir háir vexti hjá oss.
— Líkami þeirra er oft sterk-
bygður, einkum að ofan, en frem-
ur eru þeir fótvisnir, sem mun
koma af því, að þeir reyna mest
á herðavöðva og handleggi, en
minna á fætur. Kvenfólkið
| þykir fremur laglegt fram eftir
í aldri, en eldist oft fljótt og illa.
| það, sem útlendingum þykir vanta
þar á fagurt sköpulag eftir Norð-
j urálfusmekk, er það, að græn-
lenskar konur sýnast fremur
mjaðmaskroppnar og mittislausar.
þær hafa nefnilega kringlóttari
mjaðmagrind en alment gerist hjá
Evrópukonum. Annars þykja
þær hand- og fótnettar og fín-
legar í sköpulagi. Viðvíkjandi
andlitsfalli Grænlendinga, þá sjest
það best af því, að bera saman
myndir af þeim. Munu flestir
hafa sjeð fleiri eða færri myndir
af Grænlendingum. það sem
helst stingur í augun er það, hvað
þeir eru venjulega kjálkabreiðir,
kinnamiklir og kringiuleitir. Nefið
er mjótt upp á milli augnanna,
en breikkar niður á við. Augun |
eru stundum skásett og bendir
það á, að þeir sjeu að uppruna
mongólar og því skyldir Kínverj-
um og Japönum. Á það bendir
einnig litarhátturinn, sem er gul- |
brúnn eða gulgrár og hárið, sem jj
er hrafnsvart og gróft. Nýfædd
börn eru þó hvít á hörund, en
dökkna síðar. Er sagt, að dökk-
ur blettur sje á bakinu á þeim,
og breiðist liturinn þaðan út smátt
og smátt. Ekki vita menn þó
fullar sönnur á þessu, en það
sama hefur verið sagt um jap-
önsk börn. — Annars er oft erfitt
að greina hinn rjetta litarhátt
Eskimóa vegna óhreininda á húð-
inni. þrifnaður er ekki þeirra
sterka hlið.
Klæönaður.
Venjulegasti búningur Eskimóa
er treyja eða peysa úr fuglsham,
scm snýr fiðrinu inn og nefnd er
t í m í a k og þar utan yfir stutt-
kufl úr selsskinni, eða bómullar-
dúk nú á síðari tímum. Kallast
kufl þessi a n ú r a k . Buxur hafa
þeir úr sclskinni og snýr loðnan
út. Upp að buxunum ná svo
stígvjelin eða kamíkurnar
svokölluðu; eru þau gerð úr sel-
skinni og eltiskinnssokkar hafðir
innan undir. í botni kamíkanna
er haft hey til varnar raka. —
Kvenfólkið notar mjög líkan
búning og karlmennirnir, nema
öllu meira útflúraðan. Buxur hafa
þær eins og þeir, en ekki pils
eða kjóla. Eru buxur þessar ein-
lægt úr selskinni og ná ekki nið-
ur fyrir hnje, eins og buxur karl-
manna, og þarf kvenfólk því
hærri kamíkur. Á herðunum
hefur kvenfólk breiðan kraga al-
settan perlum. Á síðari tímum
hafa GrænJendingar komist upp
á, að nota nokkufc aðflutta dúka
til klæðnaðar, t. d. nota karlmenn
oft buxur úr þeim í stað sel-
skinns. — Konur hafa líka farið
að nota allmikið hvítar skyrtur
innan undir anúraknum og þykir
þetta svo fínt, að endilega verð-
ur að sjást einhversstaðar í skyrt-
una. þess vegna hafa þær tekið
upp á því, að hafa bil á milli
anúraksins og buxnanna og kem-
ur þar skyrtan í ljós. Konur,
sem börn hafa að bera, hafa þau
ekki á handlegg sjer, heldur í
poka á bakinu, og er hann fast-
ur við anúrakinn. — Áður var
það siður, að fólk var allsnakið
í húsum inni og hafði að eins
belii um iendar og gjörð úr þvíj
á milll fótanna. þessum sið prje-
dikuðu trúboðar á móti, en þó
kvað hann enn yið líði á Austur-
Grænlandi. — Höfuðbúnaður
karla er hetta, sem föst er við
klæðin, en má steypa fram yfir
höfuð. Kvenfólk hefur oft slíka
hettu, en notar hana nú ekki,
heldur vefur klút fram yfir enn-
ið og strýkur hárið í strýtu
upp af hnakkanum og vefur
böndum utan um. Strengir það
hárið svo fast, að það losnar oft
snemma á þeim og eru kerling-
ar því oft sköllóttar. Til þess að
gera hárið sljett og gljáandi brúka
þær þvag, á líkan hátt sem aðrar
þjóðir nota ilmandi hárvötn.
Framh.
Leyndarskjölin í Belgíu
Auk samninga þeirra, er upp
hefir komist að átt höfðu sér stað
milli Englands og Belgíu, hafa nu
Þjóðverjar grafið upp í leyndar-
skjalasafninu í Brússel í Belgíu hand-
baekur nokkrar, afarnákvæmar, út-
gefnar af herforingjaráðinu enska,
er fjalla um samgöngufaeri og land-
varnafyrirkomulag í Belgíu. Hafa
fundist 4 hefti, eitt frá 1912, annað
frá 1913, en þriðja bindi í tvennu
lagi og fjórða bindi eru frá 1914.
Stendur á þeim: »í trúnaði*, og
segja Þjóðverjar að bókin sé eign
bresku stjórnarinnar og ætluð til
einkaafnota einhverjum vissum mannl,
er þeir nefna eigi, og hafi sá átt
•ð bera ábyrgö á geytnslu hennar,
og skyldi hún ekki sýnd öðrum
en útvöldum mönnum.
Öll er bókin hin nákvæmasta
landslýsing, sem unt er að hugsa
sér. Er þar lýst vegum öllum, út-
sýnisstöðvum, vatnsveitum, brúm
og krossgötum, símalínum, járn-
brautarstöðvum, olíugeymslustöðv-
um o. s. frv, Einnig er lýst lands-
laginu í kring og tekið fram hvar
íbúarnir tali frönsku, allir eða flest-
ir, og alstaðar fylgja nákvæm landa-
bréf. Þá er ekki síður lýst fljótum öll-
um,vöðum og ferjustöðum o. s. frv.
og loks fylgja töflur yfir herliðs-
aðsetur í hverri sveit og þorpi með
öllu því, er liðsforingjar þurfa að
vita á hverjum stað, og svo leiðar-
vísir fyrir flugmenn í tilteknum
landshlutum, og er hið yngsta af
þessu frá því í júií í sumar.
Þjóðverjar beuda nú á það, að
þóít Bretar hafi bersýnilega rerið
að safna þessum gögnnm í 5 ár,
þá sé óhugsandi að þeir hafi getað
gert það án þess að landstjórn og
herstjórn Belgíu hjálpaði þeim tif
þess á allan hátt. Megi hér því fara
fljótt yfir sögu, Beigía hafi alls
ekki verið hlutlaust ríki, heldur
skjólstæðingsiand Breta og ráðið í
að veita þeim að málum á vænt-
anlegri herferð þeirra gegnum land-
ið á hendur Þjóðverjum. Nú hefir
skipast svo til, aö Þjóðverjar hafa
náð þessum leiðbeiningum, og eru
þær þeim, svo sem vsenta má, til
ómetanlegs gagns til Þess, að rata
um Belgíu og koma liði sínu þar
sem haganlegast fyrir, Þykjast þeir
eigi mundu hafa þurft að iáta kæfa
her sinn þúsundum saman í vatns-
flóði, svo sem gert var í haust, ef
þeir hefðu þá haft þessar bækur.