Þjóðstefna - 20.07.1916, Blaðsíða 4

I
þ J Ó Ð S T E F*N A
þeirra og átti ekki að skoða það
sem ógnan. Höfðu þeir verið á
ferð allan daginn og átti í orust-
um í steikjandi sólarhita. Voru
þeir því aðframkomnir af hungri
og þorsta, en nú voru þeir upp-
gefnir af þreytu. þrír voru þeg-
ar sofnaðir, sá sem sagðist vera
stúdent og skáld, vakti enn. —
Hann hafði gaman af að þaul-
spyrja Mariu, en hún svaraði hon-
um aðeins eins atkvæðisorðum.
þjóðverjinn rétti henni glasið sitt,
Maria helti það fullt. Hárið á
henni kom við kinnina á her-
manninum. Hann strauk hend-
inni um hið silkimjúka gullna hár
hennar. „Litli ljósálfurinn þinn“,
mælti hann. „Litla gullhærða
Lorelei. Eg vildi fara með þig
norður að Rín“, og hann hafði
upp fyrir sér á þýzku orð Niet-
zche: „Maðurinn er skapaður til
hernaðar, en konan handa her-
manninum“. En Maria var ekki
handa þessum hermanni.
Nl.
/
£aYids^\ÖY\3.
Breytingarnar sem eru að ger-
ast um stjórnmálaskoðanir kjós-
enda frá íhugunarlausu fylgi við
atvinnufulltrúana og til áfellisdóms
yfir spillingunni og heimskunni
í löggjöf vorri — fara hratt og
sívaxandi, einsog skriða sem lengi
hefur vofað yfir, en hangið aðeins
á því, að enginn vildi verða til
þess fyrstur að spyrna fæti
við dauðadæmda hrófatyldrinu.
En jafnframt því sem örend hræ
meiningarlausra flokka hverfa aft-
ur heim til þess jarðvegs sem
þeir eru sprottnir af — kemur
dögun af nýrri sannfœring yfir
þjóðina um það, að nú eiga deilu-
atriðin um sérréttarkröfur Alþingis
ekki lengur að ráða við kosning-
arnar heldur á nú að byggja nýja
flokkaskipun á rústum hins gamla
þingmannaþjarks um ríkisráðs-
setuna.
En menn hafa ekki áttað sig
ennþá á því úti um landið hvern-
ig breyta verður um bóg í inn-
anlandsmálunum. Öll málefni
íslands liggja í kalda koli —
að því leyti sem þau hafa verið
komin undir afskiftum löggjafar-
valdsins. það vita menn nú
fullkomlega og gera sér ljóst. —
En brautin er ekki rudd ennþá
til fulls fyrir akveðnum megin-
setningum um helzta löggjafar-
málefnin.
Menn eru orðnir því svo þaul-
vanir að heyra pólitiska loddar-
ann, sem veifar sérréttindamálinu
að almenningi sér til kosninga-
fylgis, slá fram marklausu og
holu yfirborðsfleipri um peninga-
mál, samgöngur, búnað á landi
og sjó, iðnað, o. s. frv. að þeir
hafa ennþá suðu fyrir eyrunum
af því sem þéir verða svo að
segja að venja af sér áður þeir
geta keyrt röksemdir og skyn-
samlegar tillögur um almennings-
mál. Allir hafa viljað „styrkja"
„efla“, „glæða“ og „varðveita"
o. s. frv. allt milli himins og
jarðar sem miðaði hér til þjóðar-
þrifa, meðan þeir voru að lauma
sér inn á þingið.
En þegar þangað kom var
tómahljóð í strokkinn og væri
eitthvað lagt til málanna þar, þá
var það optast eins og búast mátti
við af þeim mönnum sem láta
ekki kjósa sig til þess að koma
fram neinni sannfæring heldur til
þess að fá daglaun, hafa áhrif á
fjárveitingar, útvega sér eitthvert
opinbert starf eða þjóna metnað-
argirnd sinni o. s. frv.
Landskosningarnar veita þjóð-
inni fyrsta tækifærið til þess að
kveða upp dauðadóm yfir athæfi
alþingis í stjórnarskipunarmálinu
— með þvi að velja nýja menn.
En að því slepptu hefur hún
ekkert annað að styðjast við þeg-
ar til kjörsins kemur að þessu
sinni heldur en hagsmuni siétt-
anna.
Bændur og verkamenn eru þær
tvær stéttir sem hafa afl atkvæð
anna og sé kosið réltlátlega sam-
kvæmt því, sem allar ástæður
segja til um bygging nýrrar skip-
unar og skoðana yfir dauðu
meiningarlausu flokksnefnunum
gömlu þá eiga listar óháðra bœnda
og verkamanna nú að skifta öllum
landskjörs sætunum á milli sín.
Ásgrímur.
Tuddi.
Ó, hvað hami hafði nú gaman
af lífinu. Hann þjáðist ekki af
ofviti, og einhvernveginn hafði
hann nautsiega staðfesta og óbifan-
lega sannfæring um það, að lífs
gleðin er ekki komin undir speki
og framsýni, heldur undir fjör-
straumunum í skrokknum.
Og aðsetur gáfnafarsins hjá hon-
um var rétt fyrir aítan svæfingar-
staðinn — en laumaðist aftur eftir
mænunni til hinna lægri líkamsfæra,
þar sem allar hans tuddalegu hvat-
ir léku sér lausbeizta.
Þessu var þar á móti ekki að
heiisa um höfuðstaðinn á nautinu.
Hann var hnýttur með óslítandi
ólarmúl aftan í taglið á skáldaöri,
grindmagurri bykkju — sem var
svo þrælsterk aftur í ysla brodd á
stertinum, að skepnan með blóðlit-
uðu djúpu og þráu illúðaraugun,
er aftan í hékk, varð í öllum meg-
inatiiðum að fylgja þeirri stefnu
sem húðarjálkurinn fór.
En, samt sem áður hafði tuddi
fullan rétt til þess að gleðjast —
því hann gat gjört svo marga aló-
þarfa smáhlykki á vegferð sinni að
það hlaut að valda eiganda
taglsins bæði gremju og jafnvel
ótta um, að ailt kynni þá og þeg-
ar að falla niður í forarsýki er lá
fram með brautinni svo langt sem
augað eyði en hvarf loks inn í
fjarlægar hyllingar, sem skulfu yfir
landinu í vestri. —
Afturhald mátti ekki við fram-
sókninni meðal þessara tveggja
óh'ku dýra, þar sem þau álöppuð-
ust saman, tengd af órannsakanleg-
um örlögum, áleiðis í áttina til
loftspeglanna. En af þessu tvennu
var það þó afturhaldið, sem var
byggt á ósvikinni festu og vilja
hlutaðeigandi nautgrips, þar sem
hinn máisaðillinn sótti fram þver —
beint ofan í sína eigin ósk. Það
var aðeins húsbóndinn, sem togaði
hann eftir veginum, sárnauöugan,
með því að hann hafði haft vit á
því, að hnýta þannig upp í jálkinn,
að hann hlaut að hlýða.
En tudda var skemmt, þrátt fyr-
ir allt. Hann hafði Iært það í
fjósinu, að leggja kollhúfur einsog
sá, sem þegir en hefur valdið.
Hann lagði annan hnífilinn í ská-
horn við þá línu, sem hugsa hefði
mátt dregna eftir miðri framsókn-
arbrautinni; svo lyfti hann skallan-
um örlítið aftur, sömuleiðis eftir
því fasi sem hann hafði tamið sér
í fjósinu, og fitjaði um leið á
grönina, einsog þegar um það er
að ræða, að dæma ágæti þess, sem
stendur til boða, samkvæmt lykt-
inni. Þegar hann var kominn í allar
þessar nefndu stellingar, setti hann
framklaufirnar á víxl niður á veg-
inn, á þann hátt sem þarf, til þess
að valda þeim óþæginda er dregur
á eftir sér taglhnýting.
Og svo hleypti hann sér stund-
um í heröarnar, þá var boli ekki
neitt barnaglingur. Tagiið stóð
einsog þverlangt stýri til skiftis á
bæði borð framsóknarvaldsins. Ein-
att sýndist aðeins hársbreidd milli
ferðarinnar og forarsýkisins — en
þá var golið auga, aftur fyrir
kaupstaðarbúnar herðar húsbónd-
ans, og þá var kyppt svo í hljóð-
færið á »þarfasta þjóninum* að ein-
hvern veginn varð Iestinni haldið á
löppunum.
Tuddi var ekki læs og þekkti
ekki þýðing samtengingarmerkis-
ins. Hann sá aðeins ólarspottann
fyrir framan blóðrunnu nautsaug-
un, og Iét aldrei slakna á honum;
en veruleg samvinna við þann, sem
átti taglið, var alls ekki að hans
skapi.
En þó tók út yfir allt, þegar
lestin varð fyrir andstreymi á veg-
inuni og mótstefnandi stórgripa-
hersingar geystu inn á þetta kyn-
lega samband miili þykkskinnungs
og jótrara. Það sem húsbóndinn
hefur sameinað mega »óviðkomend-
ur« ekki sundurskilja, var tautað
undir þungum brúnum og hvikul-
um aðgætnum augum. Og Iengi
vel hélst sameiningin, þrátt fyrir allt.
Boli reigði að vísu hnakkann
hærra, einsog hann æt aði að fara
að hneggja og klárinn dróg niður
hausinn, einsog hann væri að
rembast við að kingja sinni eigin
jórturtuggu — en þó héldu tækin
lengi vel.
Þangað til allt í einu að einn
þrautfullur .musterismaður hleypti
þverreiðum fola inn á samtenging-
armerkið. Með öllu því sem hin
vanhelga þrenning átti til af afli
varð það úr að sýkið tók við sam-
einingunni.
Örvæntingarafl hinna tveggja
óskyldu skepna varð samtaka í lifs-
hættunni — og þau slitu sína
ónáttúrlegu samvist. En í austri
risu þungir skýjamekkir og önduðu
móðu á loftspeglana. Húsbóndinn
stóð á veginum með slitna ólar-
spotta í höndunum og leit í augun
á hesti og nauti á víxl.
Heimspeki nautsins var að gagn-
taka hann. Bykkjan var farin að
velta sér — og eigandinn var að
búa sig undir að breyta um stefnu.
S.
Síðustu fregnir. Sókn
bandamanna á öllum vígstöðvunum
heldur áfram með ágætum árangri.
Þeir hafa unnið marga þýðingar-
mikla sigra siðustu daga. Hafa
Bretar þannig tekið aðra vatnarlínu
Þjóðverja og hafa Þjóðverjar orðið
að hörfa undan á einum stað á
vígstöðvunum.
Rússar hafa haldið áfram áköf-
um orustuin á öllum austurvíg-
stöðvunum og hafa þeir einnig
unniö augljósa sigra og tekið enn
á ný marga fanga.
Sókn Þjóðverja hjá Verdun virð-
ist vera í rénun. Sem stendur
verjast þeir en sækja ekki á aðal-
vígstöðvunum.
Nýlega hafa Þjóðverjar Isgt hald
á allt togleður af hjólhestahringuni
heima fyrir. Hefur maður því
ástæðu til að ætla, að þeir hafi
orðið Htið af þeirri vöru og getur
það komiö sér illa fyrir þá, ef þeir
ekki brálega geta aflað sér þessa
annarsstaðar frá.
Herlög eru látin gilda sem stend-
ur á Spáni út af ailsherjarverkfalli,
sem þar geysar.
Enn á ný hefur borist fregn um
veikindi Austurríkiskeisara.
P.
Abyrgðarmaður:
Páll Jónsson, yfirdómslögm.
Prentsm. Þ. Þ. Cleraentz — 1916
TUXHAM báta- og land-MOTORINN
hefur reynst svo vel hér á landi áð nú er fengin sönnun fyrir því að hann tekur öðrum mótorum fram.
Svo olíuspar er T u x h a m-m ó t o r i n n að hann eyðir eigi nema rúmum helming á við suma aðra
mótora, en alt að Vs minna en allir aðrir báiamótorar.
Tuxham-mótarlnn er nú svo eftirsóttur að verksmlðjan má hafa sig alla við til að geta afgreitt
Þeir sem ætla að fá sér Tuxham-mótor fyrir næstu vertíð, ættu þvf að gera pantanir sfnar nú þegar.
NB. Vér höfum f hyggju að senda mann til útlanda í haust til þess að greiða fyrir þeim pöntunum-
sem eiga að afgreiðast f vetur.
Látið því eigi bfða að leita upplýsinga um T u x h a m-m ó to r i n n og jfinnið svo undiritaða
umboðsmenn verksmiðjunnar,
Clementz & Co. h|f Reykjavik
Þingholtsstræti 5. Sími 575. Pósthólf 285.