Alþýðublaðið - 30.04.1921, Blaðsíða 2

2
ALÞYÐGBLAÐÍÐ
Afgreidsla
Maðsiös er í Alþýðuhúsiac við
lagóifssíræti og Hverfisgötu,
Simi 088.
Aagiýsingum sé skilað þsagað
aða ( Gutenberg í síðasta lagi ki.
IO árdegis, þann dag, sem þssr
•#iga að koma 1 biaðið.
Áckriftargjald ein 11r. á
saánuði.
Auglýsingaverð kr, i,so cm.
aindálkuð.
Útsölumenn beðnir að gera skil
tii afgreiðslunnar, að minsta kosti
ársfjórðungslega.
því grein fyrir grein, sjálísagt í
þeirri von að það yrði felt 'samt,
en hefir sennilega haft eitthvað
eftir af sómatilfinningu, svo að
hann hefir kveinkað sér við að
koma opinberlega fram á móti
sjómönnunum. En nú við 3. um-
ræðu, þegar auðvaldið þurfti að
tefla fram öllum síaum peðum,
þá komst hann ekki undan,
Ekkert er jafn aumkvunarvert,
eins og að vera tuska,
Framsöguræða
alþm. Jðns Baldvinssonar,
forseta Alþýðusamb. Islands,
í togaravðkumálinu við 2, umr.
Eg Jýsti nokkuð við i. umr.
tildrögum þessa máls, og ástæð-
um fyrir því að það er fram kom
ið, var og hinu háa alþingi þetta
raál eigi ókunnugt með öilu, þvl
það hefir áður legið fyrir þessari
báttv, deild í þinginu 1919. Og
þykist því ekki þurfa að endur-
taka það alt .aftur. Þó get eg ekki
stilt mig um, að drepa enn á höf-
uðástæðuna sem liggur til grund-
vallar fýrir þessu máli, vökuna,
og þar af leiðandi heilsuspillandi
ofþreyíu við veiðarnar á botnvörpu-
skipunum. Raunar hefir enginn
gerst svo djarfur að bera móti
þessu, efi ti! eru þeir menn, sem
rseð allskonar útúrdíírum ganga
á svig við sannleikann í þessu
*fni, þsr á meðal hv. minni hl.
nefndarinnar. Þeir hafa viljað láta
llta svo út, að við annan veiði-
skap eigi sér stað alveg hið sama.
Og þvl væri þá aiveg eins ástæða
til þess, að setja einhver takmörk
fyrir því, hve iengi menn megi
vinna þar I einu. Á þetta að vera
nokkurskonar grýia, tii þess að
fæla menn frá því að fylgja þessu
máli, vegna Imyndaðs ótta við
það, að fleira fari á eftir.
Þrátt fyrir það, þó að menn
leggi mikið á sig við veiðár bæði
á opnum bátum og mótorbátum,
smærri og stærri, þá er svo iangt
frá því, að það komist að jafnaði
nokkuð til lika við erfiði eða vök
ur á botnvörpuskipunum.
í n.ál. meiri hlutans er gerð
fullkomiú grein fyrir þessu. Veðr-
átta hamlar þrásinnis bæði ára-
bátum og mótorbátum frá veiðum,
þó að botnvörpuskipin hafist við.
Og það ér einmitt þetta, sem ger-
ir vinnu þar erfiðari, og hefir
komið á stað hinum miklu vök-
um.
Sjósókn á smábátum er engan
veginn sambærileg við veiðar á
botavörpuskipum, þó að það- vit-
anlega komi íyrir, að menn ieggi
þar á sig vökur og erfiði, þegar
góð veiði er og gæftir. En þess
ber að gæta, að þeir koma oftast
að iandi samdægurs, og þá unna
menn sér venjuiegast nokkurrar
hvildar, og þar að auki eru land-
legudagarnir margir, og þá fæst
næg hvíldin. En botavörpuskípin
geta verið að veiðum, þó ekki
gefi á sjó smábátum.
Eg þykist þó skilja, að mean
hafi hér helzt til samanburðar hina
stærri vélabáta. Og þó að þeir
séu orðnir allstórir sumir hverjir,
þá haga þeir oft veiðum sfnum
eins og smábátarnir. Minsta kosti
er mér sagt, að á vetrarvertfðinni
hér sunnanlands fari þeir f róður
að morgni eða nóttu, og komi
svo aftur samdægurs, og Ieggist
upp við land, og hvflast mena
þá nokkuð, en auk þess alloftast
meðan sótt er út á miðin.
Á þilskipunum eru „frívagtir"
og þar ræður því hver og einn
hvað lengi hann stendur, og fer
það náttúrlega eftir þreki og vilja
hvers eins hve lengi hann stend-
ur. En þar er munurinn sá, að
menn geta tekið hvíldiná þegar
þeir viija. Enginn get'ur skipað
þeim að halda lengur áfram, en
þeir finna sig vera menn til.
En á - botnvörpuskipunum eru
hásetarnlr beinifnis háðir vaidi
skipstjórans til þess, að halda á-
frám við vinntraa hvort sem þeir
geta eða ekki. Og reynslan hefir
sýnt, að þeir hafa notað þetta
vald sitt Það er svo langt frá
þvf, að eg viiji segja að þeim
hafi gengið neitt misjafnt til, eða
ætlað sér að ofreyna verkafóik
sitt; en hitt er annað, að það
sýnist sem þeir hafi beitt valdi
sfnu af meira kappi ess forsjá um
getu manna.
Eg hefi orðið var við það, að
sumir hafa viljað draga það í efa,
að svo mikil brögð væru að vök-
um á botnvöpuskipuskipunum,
eins og af sé látið.
Eg gæti nú sagt háttv. þingm.
margar sögur af þessum vökum,
sem trúverðugir menn hafa sagt
um sfna eigin reynslu af þessu.
En eg get látið nægja að segja
eina eða tvær, sem sýna það
greinilega, hve nærri hefir verið
gengið þoli manna. Sjómaður, sem
verið hefir 5 ár á botnvörpuskipi,
10 ár á handfæraveiðum á þil-
skipum, 1 ár á línuveiðum og
auk þess formaður í 2 ár, og
verður af því séð að hann er
kunnugur sjómensku og þekkir
vei til f þeim efnum; hann segir
það sfna reynslu, að ekkert geti
komist f samjöfnuð við togara-
vinnu, hvað snertir ofþreytu og
vökur. Og þessi maður sagði um
þetta litla sögu á fjöimennum op
inberum fundi hér í vetur, og
hittist svo á, að á sama fundi
voru menn, sem höíðu verið hoa-
um samskipa þegar þetta gerðist,
og sönnuðu með honum söguna,
en það var á - vettíðinni 1916.
Skipshöfnin hafði vakáð í liðuga
tvo sóiarhringa við veíðar, en
hættu þá að toga, tii þess að
gera að fiski, sem var mikill óað-
gerður á þilfari. Eins og venja er
tii, voru skipverj&r um nóttina
kallaðir niður í káetu til að fá sér
kaffi og brauðbita. En sá, sem
segir frá, varð seinni tii en hinir,
fyrir þá sök, að hann fór fram f
hásetaklefa til að ná þar í eitthvað,
En þégar hann kom niður í káet-
una, þá höíðu félag&r hans, ásamt
stýrimanninum, raðað sér hringinn
í kring um borðið og voru aiiir
steinsofaadi, sumir með nefið niðri
í kaffikrukkunni, aðrir með háif-