Alþýðublaðið - 10.04.1964, Blaðsíða 6

Alþýðublaðið - 10.04.1964, Blaðsíða 6
BLIND FEGURÐARDÍS ÞESSI mynd lítur út eins og hver önnur stúlkumynd, sem blöð stundum birta íil augnayndis fyrir lesendur. En henni fylgir saga — sorg arsaga. Stúlkan heitir Rose- mary Wil'liams og hefur ver- ið fegurðardrottning við ým is tækifæri í Englandi. En hún er að missa sjónina, var þegar blind á öðru auga, er mynd'n var tekin, og óðum að tapa sjón á hinu. Samt var hún vongóð, þegar hún I lagðis' inn á sjúkrahús og hafði bangsana sína með sér. getað gert sér grein fyrir til hvers voru notaðir. Húsaskreytingar eru ofiast flatar og stílfærðar, en eftir sömu fyrirmyndum eru gerðar myndir með ýmsum, persónu- legum hætti. Hver smáhluti er ætíð í samhengi við heildina og í hverri heildarskreytingu eru hlutföll innbyrðis sam- ræmd. Efiir að Hronzny tókst að ráða fleygrúnirnar, hafa vís indamenn getað lýst menningu Hittíta, stjórnarháttum þeirra og daglegu lífi. Þeir fóru fljót- lega fram úr nábúum sínum í menningarlegu tilliii og list þeirra stóð menningu Egypta og Mesópótamíumanna á sama tíma langt framar. Þeir byggðu miklar borgir, þær hafa sum- ar verið grafnar fram í dags- Ijósið á nýjan leik, með kon- ungshöllum, musterum, virkj- um og einkahúsum. Af lág- myndum verður séð hvernig þeir klæddu sig. Þeir voru mikl ir húsameistarar og réttarfar þeirra stóð á háu st'gi. Ríkj- andi var jafnrétti milli karla og kvenna, skilnaðir voru ’eyfð ir og margar konur tóku þátt í opinberu athafnalífi. í allmörg- um borgríkjum réðu ríkjum prinsessur. Margir konungar eru kunnir með nöfnum, þau eru mörg í meira lagi skrýtin í eyrum nútímamanna. Supp- iluliuma, Tuthalija, Horemben, Hammúrabí, — og síðast en ekki sízt — Ztwd. ★ ★ ★ Hittítaríkið var tengiliður milli Austurlanda nær og He'l- as. Okkur hefur verið kennt, að hin gríska menning hafi hafizt á Balkanskaga og dreifzt þaðan, en nútímarannsakendur Frönskum og svissneskum her- mönnum lenti saman í orðaskaki, ogr Frakkinn sagði: „Við Frakkar berjumst vegna heiðursins, en þið Svisslendingar vegna peninganna”. Svisslendingurinn svaraði stilli- lega: „Hver og einn berst vegna þess, sem liann hefur ekki”. Sá, sem það afrek vann, var tékkneskur rannsakandi, Hron- zny að nafni. Af lestri þessara taflna er ljóst, að Hittítar eru elzva indóevrópska þjóðin, sem á sér kunna sögu nútímamönn- um. Enn þá er unnið að rann- sóknum á hinum mörgu gátum, sem ósvarað er varðandi þessa dularfullu þjóð, sem hvarf svo skyndilega af sögusviðinu fyr- ir rúmum þrjú þúsund árum síðan. \ ★ -★ ★ Um þessar mundir stendur yfir í Petit Palais í París sýn- ing á ýmsum munum, gerðum af Hittítum. Þar er að finna hluti, sem hafa mikið gi-di, sögulegt, fornfræðilegc og list- rænt. Allir eru þeir fengnir að láni hjá fornfræðisafninu í Ankara. Litla-Asía var, í vissum skiln ingi, sérstakt meginland. Nafn- ið Asía er komið af Asuwa, sem fyrst var notað yfir afmarkað svæði af Lýdíu, en færðist síð- ar yfir á allt landflæmið aust- ur af, allt til Kyrrahafs. Um Litlu-Asíu lágu leiðir ferða- langa austur og vestur, bæði hrakins almennings og einnig kaupmanna. Þrátt fyrir innrás- ir og undirokun átti Litla-Asía lönd, sem varðveittu svæðis- bundin menningarform sín. — Ýmsir eru þeirrar skoðunar, að ekkert !and í heiminum sé jafn Listaverk úr bronsi eftir óþekktan hittízkan listamann. i ur í söguna finnum við mörg i dæmi þess, að heimsveldi hafi í liðið und:r lok. Enn þá hefur ! engum tekizt að rekja uppruna ! tungu Baskanna. Ekki hefur í heldur" tekizt að ráða letur i Etrúskanna, hinna fornu inn- I byggja Ítalíu. ! ★ , ★ ★ Ein dularfyl.sva stórþjóð forn ! aldar er Hittítarnir, sem réðu =_ um tíma yfir allri Litlu-Asíu, ! norðurhluta Sýrlands og mest- I um hluta Mesópótamíu. Ríki ! þeirra var um 1500 fyrir Krists ! burð ent af þremur stórveld- i um ehimsins ásamt Egyptalandi I og Babýlon. Ekki er vitað með I vissu hvaðan Hittítar eru upp- Í runnir, en þeir voru ekki aust- i ræn þjóð. Þeir komu til Ana- í tólíu um 2000 fyrir Krist og i tóku þar við menningu þjóðar, i sem þar var fyrir, og rekja i mávti allt aftur til bronsaldar. | Þessi' menn.ng þróaðist áfram 1 í höndum Hittítanna, sem héldu ! tungu sinni. Tunga þeirra var ! indóevrópsk, en það bendir til ! þess, að þeir hafi komið að ! norðan upphaflega, ef til vill ! yfir Bospórus eua kannski frá ! Kaspíahafssvæðinu. ■ •tiiuiimt jiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiitiiiiMiiiitiiimimiiiiiiiiiiitiÞ . rikt af sögu og fornminjum tengdum við liana. Allur Asíu- hluti Tyrklands minnir á eitt heljarmikið fornminjasafn. Þar hafa fundizt mannabústaðir frá neólitískum tíma, sem var rúm lega 6.000 árum fyrir okkar tíma.al, og í Petit Palais í Par- ís gefur að líta smástyttur, sem gerðar voru fyrir meira en 8.000 árum síðan. Sérstakt eftirtektarefni er elzti miliiríkjasamningur stór- velda, sem þeir Ramses II. Egyptakonungur og Hattasuil III. Hittítakonungur undirrit- uðu á vaxtöflu, sem varðveitzt hefur til okkar daga og er nú með á sýningunni í Petit Pal- ais. Hann er frá árinu 1285 fyrir Krist. Aðdáunarverðar eru hinar fögru dýramyndir, táknræns eðlis, en ekki raun- sæar að gerð, matarílát úr bronsi, búningaskraut og guða- myndir. Eins og jafnan á slík- um sýningum er þar mikið af steináhöldum og pottabro.um. En þar eru einnig gul'vasar, drykkjarglös og vopn, ásamt hlutum, sem menn hafa ekki Máltíð drottningar. L ág- mynd frá síöliittízkum tíma. Stórveldi Hitáta átti sitt blómaskeið á árunum frá 1450 — 1200 fyrir Krist, eftir það hrörnaði hún og var loks út- rýmt af „mönnum sem komu yíir hafið“. Af hinni miklu menningu þeirra eru brot ein eftir, þessum brotum reyna rannsakendur að raða saman af mikilli kostgæfni til þess að fá hleillega mynd. Þessi mynd, eins og hún nú lítur út, er nú sýnd í París. eru teknir að hallasc að þeirri skoðun, að Grikkir hafi fengið menningu sína austan að og séu ckki hin,r raunverulegu upphafsmenn vestrænnar menn ingar, eins og hingað til hef- ur þó verið talið. Upphafs hell- ensku menningarinnar skuli leita í grísku nýlendunum í Litlu-Asíu, þar sem voru enda stöðvar verzlunarleiða vest- rænna kaupmanna. I ÞRÁTT fyrir allt stjórnmála- ! legt Umrót og tiTærslur á landa ! mærum, sem tut.ugustu aldar í lifendur hafa orðið vítni að, I muiju fæstir eiga auðvelt með = að gera sér í hugarlund að ein- Í hver þe.rra stórvelda, sem nú Í eru viö lýði, eigi eftir að hverfa f með öllu. Að menning og tunga \ milljónaþjóðár muni með öllu ! líða undir lok, til dæmis að ein ! hvern tíma verði ensk tunga í öllum mönnum óskiljanleg. — I Þetta er vissulega hugsanlegt, ! ti. dæmis með aðstoð kjarnorku ! stríðs, en samt sem áður er hug ! myndin okkur fjarlæg og ó- ! raunveruleg. Ef við lítum nógu langt aft- HLtítamir höfðu eflt merki- lega menningu þegar á þriðju öld fyrir Krist, en líf þeirra telst forsögulegt 'þar til hjá þeim hefst ritöld. Ritlistina fengu þe,r frá Babýloníumönn- um, svonefndar fleygrúnir, en notuðu þær á nýjan og frum- legan há t. Fundizt hafa mikil „bókasöfn", það er að segja töflur með f eygrúnum þarna. Það var ekki fyr en árið 1915 að tókst að ráða fleygrúnirnar. Vasi effa ker úr leir, frá bvri’m annarrar aldar fyrir Krristburff. § 10- apríl 1964. — ALÞÝÐUBLAÐIÐ ^tmiiimiiiiiimiirtiiiiiiiiiiiii i •iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiliiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiii

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.