Alþýðublaðið - 10.04.1964, Qupperneq 8

^iitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiutiiiiiiiMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiiimiiiiimmiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiimiift mmimiiimiiuim iimiiiiiiiiimimimiiiiimimimiiiiimimiuiimmiiiiiiiiiiiiimiimiiiiimiiiiimiiniiiiiiiiiiiiiminiiiiiiniiiiiiuiiiiiiiimtHtiniiiituituiuimimiiiiiinnimiiiiiiiiiiiitiiiiiiiiiiiniiniitiiimniiiiiimmiiimmiiiiimimimmiiii ’r.
iiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiMiiiii^iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiimiiiiiiimiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiuiiuiiiniiiiiimimimmimmmiumiimminiiiiiHmiimiiuiiimimmmmimmimmiimmmmiiimmimmmmimmmmmmmmimr i>.
DR JOSEF KLAUS hefur loks
tekizt að mynda ríkisstjórn
eftir stjórnarkreppu, sem stóð
í nokkrar vikur sökum á-
greinings stjórnarflokkanna,
jafnaðarmanna og Þjóðarflokks
ins, um mál dr. Otto erki-
hertoga af Habsborg. Dr. Klaus
tekur við af dr. Alfons Gorbach,
sem sagði af sér í febrúar vegna
deilna í Þjóðarflokknum.
Það sem kom lengi vel í veg
fyrir stjórnarmyndunina var sú
krafa jafnaðarmanna, að Otto
Habsburg yrði ekki leyft að
snúa aftur til Austurríkis. Jafn-
aðarmenn óttast, að mikil ólga
skapist í innanlandsmálum
Austurríkis fái erkihertoginn
að setjast að í landinu.
Jafnaðarmenn settu það skil-
yrði fyrir því, að stjórn Gor-
bachs gæti sagt formlega af sér
og Klaus myndað hina nýju
stjórn sína, að nýi kanzlarinn
gæfi stjórnaryfirlýsingu. Þeir
vildu, að í þessari yfirlýsingu
ríkis skuli enn geta gegnt miklu
hlutverki í austurrískum stjórn
málum.
Eftir hrun keisararíkisins
Austurríki-Ungverjalands 1918
samþykkti austurríska þingið
einróma, að öllum meðlimum
keisaraættar Habsborgara yrði
vísað úr landi. í lögum þar að
lútandi sagði hins vegar, að
allir þeir meðlimir Habsburg-
Lothringen-ættarinnar, sem
lýstu því yfir, að þeir mundu
virða lög austurríska lýðveld-
isins og ekki bera fram kröfur
á hendur austurríska ríkinu,
sem ættu rót sína að rekja til
þess að þeir væru af ætt fyrr-
verandi keisara, fengju að snúa
aftur til landsins.
Margir Habsborgarar hafa
gefið slíkar hollustuyfirlýsing-
ar og snúið aftur til Austur-
ríkis þar sem þeir starfa sem
lögfræðingar, kennarar, land-
eieendur eða forstiórar fvrir-
tækja.
Ríkisarfinn Otto Habsburg
(ÓVP = Þjóðarfl. SPÖ = Jafnaðarmenn, Koalition = Samsteypustjj |
yrði sagt, að Otto af Habsborg
mætti ekki snúa aftur til Aust-
urríkis.
Að lokum varð Þjóðarflokkur
inn að láta í minni pokann og
unnt var að mynda nýja ríkis-
stjórn. Þetta er talinn mikill
ósigur fyrir Þjóðarflokkinn,
sem hingað til hefur haldið því
fram, að hlíta yrði úrskurði
Stjórnardómstólsins í mólinu,
en samkvæmt honum er erki-
hertoganum heimilt að flytjast
til Austurríkis.
Það sem greiddi fyrir sam-
komulagi var, að aðalritari
Þjóðarflokksins fór á fund erki-
hertogans í aðsetri hans í Bæj-
aralandi og fékk hann til að
lofa því, að hann mundi ekki
halda til Austurríkis fyrr en
stjórnarflokkarnir hefðu náð
samkomulagi um það, hvort hon
um verði leyft að setjast að í
Austurríki.
Sigur jafnaðarmanna í kosn-
ingum í Burgenland skömmu
áður er talinn hafá stuð'að að
því, að Þjóðarflokkurinn
breytti afstöðu sinni. Ekki er
búizt við, að stjórnarflokkarnir
muni fljótlega hefja viðræður
um þetta flókna mál, en snúa
sér í þess stað að aðkallandi
málum, sem bíða úrlausnar,
svo sem húsnæðismálum.
★ HOLLUSTUYFIRLÝSING
Dr. Otto Habsburg og fjöl-
skylda hans dveljast í útlegð
sinni í Pöeking í Bæjaralandi.
Ýmsir hafa furðað sig á því, að
sonur síðasta keisara Austur-
OTTÓ AF JIABSBORG
— veldur deilum.
var eini maður ættarinnar, sem
íengi vel virtist ófús til að gefa
nokkra slíka yfirlýsingu, enda
virtist hann ekki vilja útiloka
þann möguleika, að hann héldi
aftur til Austurríkis sem keis-
ari. Eftir heimsstyrjöldina síð-
ari krafðist hann í bréfi til rík-
isstjórna Bandamanna, að þær
viðurkenndu ekki stjórn hins
nýja Austurríkis, sem frelsað
hafði verið undan oki nazista.
Það var jafnaðarmaðurinn dr.
Karl Renner, sem var í forsæti
bróðabirgðastjórnar þeirrar,
sem mynduð var með samþykki
Bandaríkjamanna, Breta,
Frakka og Rússa,
Skoðun Otto Habsburgs virt-
ist ekki breytast á næstu ár-
um. Hann lét oft ó sér skilja í
ræðu og riti, að hann vildi ekki
snúa aftur til Austurríkis sem
KLAUS KANZLARI
— erfið stjórnarmyndun
venjulegur ríkisborgari heldur
sem æðsti maður þjóðarinnar.
Þegar í Ijós kom, að fylgi Aust
urríkismanna við lýðveldið stóð
föstum fótum lagði Otto Habs-
burg til, að keisarasonurinn
yrði skipaður nokkurs konar
dómkanzlari eða „umboðsmað-
ur”, sem yrði þjóðhöfðingi.
Fyrir tveim árum gaf Otto
Habsburg loks hollustuyfirlýs-
ingu vegna þess að lítill hópur
vina hans í Austurríki lagði
hart að honum að gera það. En
jafnaðarmenn töldu hana ófull-
nægjandi og höfnuðu þeirri til-
lögu, að honum yrði leyft að
snúa aftur til landsins. •
★ DÓMSÚRSKURÐUR
í fyrrasumar kváðu tveir
æðstu dómstólar Austurríkis,
Stjórnlagadómstóllinn og
Stjórnardómstóllinn, ólíka úr-
skurði um þau tilmæli Otto
Habsburgs, að honum yrði leyft
að snúa aftur til landsins. —
Stjórnardómstóllinn úrskurð-
aði, að honum ætti að vera heim
ilt að halda til landsins vegna
hollustuyfirlýsingar hans.
Jafnaðarmenn héldu því
fram, að dómstóllinn væri ekki
hæfur til að fella dóm í máli,
sem þing og stjórn ættu að á-
kveða lögum samkvæmt. Þjóð-
arflokkurinn hefur haldið því
fram siðan, að úrskurður
Stjórnardómstólsins væri full-
nægjandi og þess vegna ætti að
létta banninu við heimkomu
Otto Habsburgs. Hins vegar
sameinuðust báðir flokkarnir
um yfirlýsingu þess efnis í
fyrra, að hann mætti ekki
stunda stjórnmálastarfsemi.
Jafnaðarmenn eru því and-
vígir, að Otto Habsburg fái að
koma aftur til landsins, þar eð
það mundi valda pólitískum erf
iðleikum, bæði í Austurríki og
í nágrannaríkjum þeim, sem
eru undir stjórn kommúnista.
Þótt Þjóðarflokkurinn vilji ekki
gera úrskurð Stjórnardómstóls-
ins ómerkan, er hann lítt hrif-
inn af því, að Otto Habsburg
verði leyft að setjast að í Aust-
urríki.
★ LANGAR VIÐRÆÐUR
Þegar Þjóðarflokkurinn fól
dr. Josef Klaus fyrir sex vikum
að taka við kanzlaraembættinu
af dr. Alfons Gorbach kom mál
ið síðan aftur til sögunnar
vegna þeirrar kröfu jafnaðar-
manna, að stjórnin héti því að
leyfa Otto Habsburg ekki að
snúa aftur til Iandsins.
'í viðræðunum um stjórnar-
myndun var þetta eina ágrein-
ingsatriði Þjóðarflokksins og
jafnaðarmanna og eina ástæð-
an til þess, að dr. Klaus gat
ekki tekið við kanzlaraembætt-
inu fyrr en fimm vikum eftir
að dr. Gorbach sagði af sér.
í hinum löngu og erfiðu við-
ræðum flokkanna um stjórnar-
myndunina gerði Þjóðarflokk-
urinn nokkrar tilslakanir og
lagði til, að í stj órnaryfirlýsing
unni yrði sagt, að „ekki yrði
flanað að neinu”, þannig að
friðnum í stjórnmálum Austur
ríkis yrði stefnt í hættu. Jafn-
aðarmenn kröfðust þess hins
vegar, að nafn Otto Habsburg
yrði nefnt í yfirlýsingunni.
Þjóðarflokkurinn reyndi að
fá Otto Habsburg til að lýsa
því yfir, að hann hefði ekki á-
huga á að snúa aftur til lands-
ins í bráð, og að hvað sem öðru
liði hygðist hann ekki stunda
stjórnmálastarfsemi. Þessa yf-
irlýsingu tókst Þjóðarflokkn-
um að fá, en jafnaðarmenn
lýstu því yfir, að slík yfirlýsing
gæti ekki komið í staðinn fyrir
bein ummæli af stjórnarinnar
hálfu.
Dr. Klaus reyndi að forðast
það í lengstu lög, að svo liti út
að stjórn hans væri mynduð „af
Ottos náð“.
★ MIKLAR TAFIR
Smám saman hefur þótt koma
í ljós, að jafnaðarmenn hafi
ekki notað Habsborgar-málið
aðallega af ótta við dr. Habs-
burg eða vegna deilu um meg-
inreglur heldur sem lið í stjórn
málabaráttunni.
Vikum saman var rætt fram
og aftur um það, hvernig orða
ætti stjórnaryfirlýsinguna, og
margar tillögur og gagntillögur
voru bornar fram. Þegar við-
ræðurnar stóðu sem hæst fór
Pittermann varakanzlari, sem
var aðalfulltrúi Jafnaðarmanna
í ráðherranefnd þeirri, sem
fjallaði um stjórnarmyndun-
ina, í fimm daga heimsókn til
Bretlands og við það töfðust
viðræðurnar enn.
Því var haldið fram, að jafn-
aðarmenn hafi ekki viljað að
viðræðunum lyki fyrir 22. marz,
en þann dag fóru fram kosn-
ingar til fylkisþingsins í Bur-
genland. Það háði Þjóðarflokkn
um nokkuð í kosningabarátt-
unni, að hinir háttsettu ræðu-
menn, sem sendir voru í kosn-
(Framhald 5. lO. síðu).
IIIIUIIIIIHIIIIIIIIHIIUUIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIMUIIIIIIIIHIIimiHUIIIIIIIIIIIIIIIUMUIIIIIIUIIIIIllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllHIIIIIIIIIHIIIIIIlHUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIUIIII
IIIIIHHItlUUIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIM
8 10- apríl 1964. — ALÞÝÐUBLAÐIÐ
KRAE
MARGAR eru þarfirnar í okk-
ar litla þjóðfélagi og margt kall-
ar að, sem gera þarf. Ljúka við
ýmsar nauðsynlegar byggingar,
sem eru hálfbyggðar og hefja
byggingar til ýmissa þarfa lands-
ins barna. Hér skal ekki gerð
nein grein fyrir því sem nauð-
synlegast er, en aðeins bent á
eitt af mörgu nauðsynlegu.
Ég vildi með örfáum orðum
benda á eitt málefni, sem mér
finnst margir of tómlátir um og
er það krakkameinsvarnirnar í
landinu. Það skal viðurkennt, að
mikið héfir verið aðgert og mik-
ið fé gefið í þessu augnamiði, en
ekki nóg. Þjóðin þarf að gera
gífurlega sterkt og mikið átak til
að berjast á móti einum válegasta
sjúkdómi, sem herjar á þjóðina
í dag. En aðeins með samstilltu
átaki allrar þjóðarinnar, er hægt
að slæva eggjar á vopni þessa
óvinar heilbs(igði þjóðarinnar.
Það er sjálfsagt langt í land að
fullur sigur vinnist, en opinber
ar skýrslur sanna, að með sam-
ræmdum aðgerðum, er oft hægt
að finna einkenni sjúkdómsins á
frumstigi og lækna hann að fullu.
Áður fyrr var hver nær dauða-
dæmdur, sem tók þennan sjúk-
dóm, en nú hækkar alltaf pró-
senttala þeirra sjúku, sem bata
fá, eingöngu fyrir dugnað og ár-
vzekni dugandi Iækna okkar og
framlags þjóðarinnar til barátt-
unnar, því það er nú svo að auð-
urinn er oft afl þeirra hluta, sem
gera skal. '
Þjóðin barðist hetjulegri bar-
áttu móti ýmsum sjúkdómum síð
astliðin 60 ár. Sullaveikin var
gerð útlæg, en fyrr á árum lagði
sá sjúkdómur fjölda að velli.
Holdsveikin hefir einnig verið gerð
útlæg. Berklaveikin er á hröðu
undanhaldi, og þar hefir þjóðin
öll sameinast í baráttunni móti
þoinr sjúkdómi. Hún hefir séð
hinar glæstustu vonir rætast.
Hver hefði svo sem fyrir 40 ár-
um trúað því, að berklaveikistil-
felli yrðu upp úr 1960 sjaldgæfir
atburðir og jafnvel furðu fréttir
blaða og útvarps, ef einhverstað
ar fyndist berklahreiður í land-
inu.
Það skal viðurkennt að opin-
berar aðgerðir til að vinna bug
á sjúkdómi þessum, hafa ávallt
verið myndarlegar, en án þátt-
töku hinna fjölmörgu einstakl-
inga, væri öðru vísi umhvorfs í
máli þessu.
Það er svo með alla sjúkdóma,
að fyrst og fremst þarf að finna
orsakir, sem þeim valda og reyna
svo að fremsta megni að nema
orsakirnar á brott. Sumir sjúk-
dómar eru þannig vaxnir, að það
þarf að gera skipulega leit að
þehn meðal fjöldans, og krabba-
meinið er einmitt sá sjúkdómur,
sem þarf að leita eftir hjá mann
fólkinu. Og til þess að það sé
liægt þarf fyrst og fremst sérfræð
inga að greina sjúkdóminn, dýr
tæki og nægjanlegt húsrými til
að framkvæma starfið. Með öðr-
um orðum, það þarf að koma upp