Alþýðublaðið - 01.12.1964, Page 13

iiiiiiiiiiimmiiiiimiMiiiiimimiiiiimmmiiiMiiniuiiiuiniinmimuiiiiMimimuiiiniirMiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiiiiiimiiiiiiiii iiiiimiiniiiiiMiiiiiiiMMiiiliiimmimiMiimifi^;
......
PFAFF - Saumavélar
PASSAP- Prjónavélar
NOMOTTA - Ullargarn
Þeir sem kaupa þessi heimsþekktu merki,
eru öruggir með að fá það bezta.
Verzlunin PFAFF h.f.
Skólavörðustíg 1 — Sími 13725 — 15054.
'^imiiniiiiiiiHmiiiiiiiimiiMinumMiminiimiiiiiiiiimiiinmmiiimuiimii......
FEVON ÞVEGIÐ
VEL ÞVEGIÐ
FEVON ver hendur yðar.
FEVON ilmar þægilega.
FEVON er frábært fyrir barnafötin.
FEVON í allan þvott.
iiiiiiiiMiiiiiiiimimiiiiMiiiiiiimiiiiiitiiiiMMiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiii
iiiimiiiiiMiiimiiiMMiiiiiiiiiiiiM'>*

IMIMIIMIMMIMMMIIIMIIIMIIIII
IMIIMMIIIII•MIIMMIM■M••IIIMMIIIMMIIIIIIIIIMII■lllll■lll■lllll
IIIIIMIIIIIIIIIIMIIMIIIIMMIIMIMMMMMMMIIII‘^>'
Nál KJeopötru
Framhald af 5. síSn
ill mannfjöldi, enda hafði hún
þá verið miðpunktur inikilla um-
ræðna og æsinga í mörg ár. Nú
brutust út heitar deilur um fram-
tíðarstaðsetningu nálarinnar. —
Stungið var upp á forgarði
Brezka safnsins (British Muse-
um), en fallið var frá þeirri hug-
mynd af ótta við að þungi nál-
arinnar væri of mikill, hún
myndi síga i jarðveginn og eyði-
leggja þannig gas og vatnsleiðsl-
ur. Stað í grennd við Westmin-
ster Abbey var hafnað, þegar for-
ráðamenn neðanjarðarbrautanna
létu í ljósi ugg vegna járnbraut-
arganganna þar undir. Eftir japl
og jaml og fuður, var nálinni
valinn staður á Bakkanum (The
Embankment) og dag einn árið
1878 lagði hún upp frá Austur-
Indía bryggjunni, sveipuð grófri
ábreiðu en áhorfendur ráku upp
fagnaðaróp. Hún var dregin af
dráttarbáti og haldið í horfinu
af tveimur öðrum. Þúsundir fólks
liorfði á þessa litlu flotadeild
sigla hægt upp eftir Thames-
ánni, öll skip voru fánum skreytt
og heiðursskotum var hleypt af
frá hafnarbökkunum meðfram
ánni.
Þykkur og sterklegur fótstallur-
hafði verið steyptur á árbakk-
anum og þann 13. september
1878 var nálin reist með aðstoð
vökvadælna og þarna stendur
hún enn í dag. Mikill mannfjöldi
var viðstaddur á Bakkanum og
gamla Waterloo brúin var þakin
áhorfendum, einnig bátar og skip
í grenndinni.
Ekki er það á allra vitorði, að
þetta fornsögulega mannvirki
Lundúnaborgar (systurnálin var
reist ári seinna í New York) er
líka eins konar geymsla framtíð-
inni til handa. í innsigluðum
hylkjum, sem komið var fyrir í
fótstallinum, þegar steindrang-
urinn var reistur á Bakkanum, er
safn hluta, sem fornfræðingar
framtíðarinnar geta dregið álykt-
anir af um lífið á Viktoríutíman,-
um. þ.e.a.s. ef Lundúnaborg á eftir
að hrynja og hyljast ryki. Þarna
er sýnishorn af mynt .þeirra
tíma, safn af Biblíum, járnbraut-
arleiðarvísir, kort af London ár-
ið 1878, eintök af fréttablöðum
samtíðarinnar, rakvél, nokkur
leikföng, karlmannaföt, kjóll, Ijós
myndir af nokkrum fegurðardís-
um og mynd af Viktoríu drottn-
ingu.
Efasemdir um varanleik hins
egypzka rauða granítsteins í
Lundúnaloftslaginu, urðu til þess
að nálin var þakin með efni, sem
á að vernda hana gegn tæringu
og veðrun, en litlu munaði eitt
dimmt septemberkvöld árið 1917,
þegar þýzk sprengja féll af himn-
um ofan og kom niður rétt hjá
nálinni. Brotsárin, sem hún
skildi eftir í granítinu eru enn-
þá greinileg.
Hin leyndardómsfullu merki,
sem þekja allar fjórar
hliðar steindrangsins og eru
höggvin út af fagmönnum, sem
voru samtímamenn Mosesar heit-
ins, spegla liugsanir þeirra
manna, sem voru uppi í árdaga
skráðrar sögu. En þrátt fyrir það,
ganga þúsundir Lundúnabúa og
ferðamanna fram hjá Nál Kleó-
pötru, án þess að gera sér Ijóst
hve litríka og ljómandi sögu hún
á að baki.
BRIET
Framhald af síðu 7.
kjörgengi höfðu þær ekki. —
1907 rýmkuðust kosningaréttindi
.kvenna og þær fengu kjörgengi
til bæjarstjórna. HöfSu þær þá í
þessu sama rétt og karlmenn. Um
leið komu ný lög um bæjarstjórn-
ir og 1908 áttu að fara fram bæjar-
stjórnarkosningar hér í Reykjavík.
Alls komu fram nítján listar. Þar
af var einn frá okkur konunum.
Úrslitin urðu þau, að allar fjórar
konurnar, sem voru á lista okkar,
náðu kosningu, átta karlmannalist-
ar komu engum að, níu komu að
einum hver og einn tveimur.
Öll kvenfélög í bænum unnu
saman að lista okkar og sigri hans.
Þetta var fyrsta kosningabaráttan,
sem íslenzkar konur tóku þátt í.
1909 tókum við fyrst að berjast
fyrir rétti kvenna til menntunar,
þ. e. a. s. rétti þeh’ra til að setj-
ast í æðri skóla, og jafnframt að
þær fengju sama rétt og karlmenn
til opinberra embætta.
Þetta bar engan árangur fyrst í
stað. En 1911, sama árið og Há-
skólinn var ’stofnaður, fór á ann-
an veg.
Þá stóð líka þ.vtur af okkur kon-
unum. Við héldum stóran opinber-
an fund og buðum á hann alþingis-
mönnunum. Við töluðum þar af
eldmóði um þessi mál og skoruð-
um að síðustu á þingmennina’ að
taka til máls og lýsa sinni afstöðu.
Enginn svaraði: En ég heyrði
Jón Magriússon muldra niður í
barm sér: ^Alþingi svarar“. Við
þetta reiddist ég. Við konurnar
höfðum þá ekki enn fengið kosn-
ingarrétt til alþingis og einmitt
það var eitt af aðalbaráttumálum
okkar. Ég sagði það með töluverð-
um þunga, að slík svör myndum
við ekki liafa fengið, hefðum við
kosningarrétt, því að svo virtist,
að þeir þyrftu að vera hræddir til
þes’s að þeir fylgdu góðu máli.
Hannes Hafstein var flutningsmað-
ur málsins á Alþingi, og það gekk
fram. Ástæðuna tel ég bæði þá,
hversu vel við börðumst og eins
hitt, að andstaðan var i raun og
veru ekki vöknuð.
1915 fengum við kosningarrétt
til alþingis, en þó mjög takmark-
aðan, en smátt og smátt rýmkaðist
og 1918 fengum við jafnan kosn-
ingarrétt og karlmenn.
.Er við fengum kosningarétt og
kjörgengi, var ég á lista Heima-
stjórnarmanna, þrátt fyrir andróð-
ur Jóns Þorlákssonar, en ég náði
ekki kosningu, vantaði fimmtán at-
kvæði; enda var ég neðarlega á
listanum og karlmennirnir höfðu
strikað mig út, en hins vegar höfðu
þá márgar konur strikað alla karl-
mennina út.
Við létum nú flest mál til okk-
ar taka, sem snertu réttindi kvenna
og kjör þeirra. Árið 1920 hófum
við mikla baráttu fyrir sifjalöggjöf
inni, réttindum ógiftra mæðra og
barna þeirra. Og við höfum haldið
baráttunni áfram, þó að mér finn-
ist, að nú standi minni stormur
af þeirri baráttu en í gamla daga.
Við höfum fengið fjölda margar
réttarbætur, en allt of margar
þeirra eru bara á pappírnum, en
ekki í framkvæmdinni.
Lítið í kringum yður. Þér sjáið
órétt alls staðar. Konur vinna við
sömu störf og karlmenn, en fá
miklu lægri laun. Þær eru úti-
lokaðar frá embættum og opinber-
um sýslunum. Þeim er gert erfitt
fyrir að afla sér menntunar. Lög-
in heimila þeim þetta, en svona er
framkvæmdin.
En ég vil taka fram, að þetta er
ekki fyrst og fremst karlmönnun-
um að kenna. Konurnar geta leit-
að að orsökunum hjá sjálfum sér.
Þær eru alltof áhugalausar og
skeytingarlausar um eigin hag .og
aðstöðu sína í þjóðfélaginu, Þær
eru sannarlega sínir eigin böðlar“.
Frú Bríet verður þungbúin á
svipinn.
„Ég vildi að ég væri orðin ung“,
segir hún og horfir út í sólskinið.
— Og hvað segið þér um aldar-
háttinn núna? Þér hafið lifað svo
lengi og kunnið að dæma.
;,Ef ég á að halda afram að tala
um konurnar, þá vil ég segja það,
að ég er orðin svo gömul, að ungu
stúlkurnar eru hættar að tala um
áhugamál sín við mig, en ég held
að þær séu hugrakkari og sjálf-
stæðari í hugsun en áður vár. En
þær eru mjög skeytingarlausar um
sín eigin mál, og þó höfum við,
þær eldri, búið svo vopn i hend-
Framhald á 14. síðn
ALÞÝÐUBLAÐIÐ — 1. des. 1964 |,3