Vestri - 16.09.1916, Blaðsíða 2

V £ S í R I
35 fcl-
«3Ö
Búnaðarsamb. Vestfjarða.
Þaö heflr nýskeð sent út skýtslu um
störf sin árin 1914 og ’15. Evu þar fyrst
aðalfundargerðir og skýrsiur um ttúnaðarfyrir-
tæki, er Sambandið styrkir. Má þar til nefna:
ostagerð Jóns á Poi flnsslöðum, gróðraneitinn
Skiúð að Núpi, búnaðarnámsskeið, matreiðslu-
námsskeið, fóðurtilraunir, hrútasýningar o. m.
fl. Svo er og ítarleg skýrsla um tilraunastöð
Sambandsins hér i bænum. Sýnir skýrslan
að tilraunastöðiu er í stöðugri framför, þrátt
fyrir óhagstætt árferði, sem hnekt heflr til-
raununum. Er einsætt fyrir Búnaðaisam
bandið, sem aðra, að iæra af reynslunni og
efla tilraunastöðina sem best, en ekki hætta
við háifunnið verk eða minka svo starf fé
hennar að heftar verði frekari framkvæmdir,
sem nauðsynlegar eru. Að öllu athuguðu
mun heldur ekki kostur betri staðarfyrir til-
raunastöð en hór í námunda við bæinn. -—
Það er, eins og ráðsmaður Sambandsins tekm
fram í skýislu sinni, nauðsyniegt að tilrauua-
stöðin eigi að búa við þau jarðvegsskilyrði,
sem almennust eru á því svæði, er henni er
ætlað að leiðbeina. Annars veiður starfsemi
hennar þýðingarlaus. — Sýndist því næst liggja
að ísfirðingar hefji skjöld til varnar og eílingar
tiiraunaslöðiuni, en sá verði enginn í þeirra
flokki sem vllji leggja hana niður eða draga
haua brott úr bænum.
Begar litið er yflr skýrsluna leynir það sér
ekki, að það er býsna mikið starf sem Bún-
aðarsamband Vestfjarða heflr þegar leyst af
hendi. Er þó þátttaka almennings i félags-
skapnum miklu rninni en sKyldi og ekki hafa
búuaðarfélögin okkar hér vestra þótt fröm til
forgangs. Það er að verða til mikillar skapj
raunar, hve Vestflrðingar eru metuaðar og
hugsunarlitlir um fyrirtæki; verða allir góðir
menn að leggjast á eitt að þar verði bót á
ráðin. Ætti Sambandið að vekja á sór eftir**
tekt með útgáfu gagnlegra ritlinga; væri heppij
legast að þeir kæmu út hvert haust og ættu
einkum að flytja bendingar um fjárval og
I
og forðagæslu.
Aftan við skýrsluna er prentaður fyrir-
lestur eftir sr. Sig. Stefánsson alþm. í Vigur,
sem heitir „Besti vigskiftanauturinn. Er það
hin snjallasta hugvekja, sem bændur og búa-
liðar ætiu að lesa með athygli; tek eg hór
upp stuttan kaíla úr honum:
Það er alment viðkvæði hjá bændum, að þeir hafl
ekki efni á að bæta jarðirnar sínar, miklu oftar er þítta
viðbára ein og imyndun en gild ást.æða; veldur þar mestu
um áhugaleysi og vantrú á gæðuin jarðarinnar og skilvísi
hennar við bóndann fyrir það, sem hann gjörir henni til
bóta. Það er áhugi og elja bændanna sjálfra, sem mestu
veidur um jarðabótaslarfsemi þeirra. Það sýna dagleg dæmi
víðsvegar um landið. Mestu jarðabótabændurnir hafa
fæstir haft mikið fé í höndum, er þeir tóku að bæta og
prýða jarðir sínar. Miklu fleiri haía byrjað það með
iitlum efnum en með lifandi áhuga og kostgæfni á að nota
tímann sem best jörðinni sinni til bóta, og trú ágæðum
hennar. Þeir hafa orðið sjálfstæðir menn og sómi stéttar
sinnar einmitt fyrir það, hve jörðin þeirra launaði þeim
vel kostnað þeirra og fyrirhöfn henni ti! bóta. Msstu
skilamennirnir við jðrðina sína eru nær þvi undantekn*
ingarlaust bestu bændurnir í sveit sinni. Heimilin þeirra
eru fyrirmyndarheimili utan bæjar og innan. feir hafa
mannast og auðgast á viðskiftuin sínum við jörðina og
það er sannarlega vel fenginn auður.
Marga bændur skortir tilflnnanlega þekkingu, jafnvel
á hinum einföldustu greinum jarðræktarinnar, og hafa
það jafnvel til afsökunar tómlæti sinu. Beir þykjast ekki
geta sléltað blett, í túninu sínu eða komið sér upp garð-
holu, nerna að fa til þess lærðan búfræðing. Þetta eru
flrrur einar, og vanþekking þeirra er eftir þvi, sem nú
er komið, alveg óafsakanleg. Með sárlitlum kostnaði
getur hver bóndi aflað sér hinnar nauðsynlegustu þekk-
ingar á algengustu aðferðum við grasrækt og garðrækt,
með því að verja 3—4 krónum á ári til kaupa á þeim
búnaðarritum, sem árlega koma út hór á landi og, vel
að merkja, að lesa þau. Tímaritið Freyr kostar aðeins
3 kr. árg. Búnaðarritið geta menn fengið fyrir 10 kr. i
eitt skifti, með því að ganga í Búnaðarfólagið. í þessum
ritum eru árlega margar ágætar leiðbeiningar um gras-
rækt og garðrækt og margt íleira, sem hver bóndi þarf
að vita, auk þess eru ágætar leiðbeiningar um garðyrkju
i mjög ódýrum bæklingum. En allur þorri bænda lítur
ekki við þessum ritum. t*að er eins og bændur í aðra
röndina haldi, að þeir sóu fæddir með allri þeirri þekkingu
sem bóndinn þarfnast til þess að geta ræktað jörðina af
skynsamlegu viti. Yæri áhuginn á ræktuu landsins eins
almennur og æskilegt væri, myndi ekki einn einasti bóndi
telja eftir sér þær fáu krónur, sem til þess þarf, að fylgjast
nokkurnveginn með í öllu því helsta, er gjörist í land-
búnaði vorum, og væri þeim krónum V9l varið. Óskil-
vísin við jérðina kemur einnig fram í því, að vanrækja
að afla sór þeirrar þekkingar, sem fá má með lestri
búnaðarritgjörða og leiðbeininga, er ávalt koma út á
íslensku.
B.
komn?st, og eins um vöxt menn.
iugarinnar.
Er hanu spskinga bjartsýnastur
og heldur að mannkyninu fari
fram, ekki aðeins í þekking, held<
ur einnig, og einna mest, í dygð-
unum.
En nú eiu víst fáir honum
samdóma í þessu máli.
Hann hélt því samt tastlega
fram, að sérhver aetti að hjálpa
sjálíum sér sem allra mest. Best
að láta ónytjunga og framtaks-
lausa eiga sig og deyja drotni
sínum, því þ?ð væri langbest lyrir
mannkynið að úrvalstólkið, en
ekki mannræflarnir, lifðu og
fjölguðu mannkyninu.
Annar enskur fræðimaður, H.
G. Wells, tekur þarna í sama
strenginn að nokkru leyti. Og
eins gerði Maltus garnli, sem
sagði að hóflega skyldi fólkinu
fjölga, svo það yrði ekki otmargt
í heiminum. Surair eru enn
hræddir um að það verði senn
fleiri menn á jörðjnni en hún
getur fætt.
í öðrum vísindum hafa Eng*
lendingar verið miklir, t. d. í
stjarnfræði, þar er Newlon mest*
ur. Hann uppgötvaði lyfstur
þyngdarlögmálið, rannsakaði
geislabrot ljóssins og fleira.
Nafnarnir Herschel hafa og
gert ýrasar stjarnlræðislegar upp-
götvanir.
Og svo er nú náttúrufræðinga*
konungur 19. aldar, Darwin.
Hann reyndi að sýna og sanna
hvernig allar Jurta og dýrateg*
undir eru komuar út af fáum —
ef ekki einni — frumtegundum,
sem fjölguðu og breyttust við
lffsskilyrðin og kringumstæðurn*
ar; og að það sé hin mikla
fjölgun dýra og jurla, sem olli
lifsbaráttunni milli þeirra, og
að svo hafi í baráttu þessari dáið
það sem iélegt var en lifað það
semdugiegt var. Og svo hafi
þetta duglega úrval aukið kgn
sitt og dýra og jurtategundirnar
aftur smábreytt sér við úrval
þetta sem litði og lét gfirburði
sína ganga í arf.
En Darwin útskýrir ekkihvernig
tegundirnar breytast svo að nýjar
tegundir myndist.
Darwin hefir haft meiri áhrif
á menninguna en flestallir aðrir
vfsindamenn á seinni öldum.
Og margar uppfindingar hafa
Englendingar gert f læknisfræði.
James Simpson fann 1847
klóróformið, sem hefir létt ótal
kvalateiknum at ótal sjúklingum.
Lister kendi að sótthreinsa og
V©rja sár með karbólvatni.
í>á er James Watt, sem mest
vann að því að finna upp eim-
vélina, tem hefir umskapað alt
mannféiagið og alt verklag þcss.
Og fleiri Engiendingar hafa átt
góðan þátt í að finna npp einn
»kip, þótt Ameríkumaðurinn II
Fullon aðal uppfinnari eim«
Jlkipanna.
Þá er Georg Stephenson, sem
tann upp gutuvagninn.
í iðnaði, verslun, siglingum og
hermensku á sjó hata Englend-
ingar lungi verið allra þjóða
mestir.
(Framh.)
Fyrirmyndar bóndi.
Kausuarleg gjöf.
Óðilsbóndi Ólafur hrcppstjóri
Egyertsson í Króksfjarðarnesi hefli
nýlega myndað sjóð, með 1000 kv.
gjöf, til vöi ðlauna fyrir góða með«
ferð á búfónaði i Geiradalshreppi.
í bréfl til kunningja síns hér, farast
honum orð þannig, í sambandi við
nefndan sjóð:
aGóð meðferð á búfénaði voi um
er undirstuða undir trauí«tum
iandbúnaðl, en traustui landbúnað-
ur skapar þióttmikla og göfuga
þjóð, ef vel er á haldið. — Upp
og fram til þeas göfugs og góða.
Keppum allir þar að“----------
Óskandi að land vort ætti marga
slíka bændur, er til orða og athafna
reyndust jafn vandaðir og nýtir
sem herra Ólafur i Nesi. — Hann
og hans likar eru sannnefndir fyr-
irmyndar bændur.
G. B.
„JaiiiiMik* seldur. Stjórn fé«
lagslus Græðir hefir, samkvæmt
ákvörðun aukafundar í félaginu,
selt botnvörpuskip télagsins,
>}arlinn«, Carl Proppé kaupm.
og einhverjum fleirum í télagi
með honum. Kaupverð 216
þús. krónur.
Tíðarfar najög risjóttt undam
íarið, sííaláur starmur og krapaj
rigning, með fannkomu á íjöllum,
en tvo sfðustu dagana sólfar og
hægviðri. Veðrið þarf að breyti
ast til varanlegs batnaðar, þvf
heyfengur mun víðasthvar rýr,
enn sem komið er.
Vestan um haf.
Smávegis um Ameríku
og Landa vestra,
heitir nýprentaður bæklingur
eftir séra Magnús Jónsson hér f
bænum. Er það fyrirlestur sá
er hann flutti hér í bsenum í vor
og getið var um í Vestra, allt
ruikið aukinn og bættur.
Bæklingurinn er fróðlegur 0g
skýrt og skipulega saminn og
framsetning höf. lipur og vfð*
feldin.
Verður nán.ir getið síðar.