Skólablaðið - 15.06.1909, Blaðsíða 3

55
afarmikil hjálp að kennarastjettin berj-
ist fyrir að uppræta þá.
Ekki þarf að búast við því, að öll-
um takist þetta eftir óskum, enda á
það við í flestri baráttu, en viðleitni
má þó sýna, og ólíklegt er, að það
beri ekki neinn ávöxt.
En hvernig á að fara að því?
AÖferðirnar eru margar og yrði of
langt mál að minnast á mikiðafþeim
hjer, enda geta kennararnir best fund-
ið þær, Jeg vil aðeins nefna fá at-
riði.
Fyrst og fremst má telja eftirdæmið.
Kennarinn þarf að vera sparsamur, ef
hann vill ala upp sparsöm börn. Hon-
um er gagnslítið að útskýra hve tó-
baksnautnin sje mikið óhóf og skað-
semi, ef hann neytir tóbaks sjálfur.
Eða um vínnautn, ef hann neytir víns.
Kennarinn má ekki vera skrautgjarn
um of, að minsta kosti þarf það að
fara eftir efnum hans. Hann þarf að
veia hirðusamur um smámuni, reglu-
samur og sparneytinn, bera virðingu
fyrir eignarrjettinum og vera áreiðan-
legur í viðskiftum. Sje hann þannig,
getur hann frætt börnin um sparsemi
í þeirri von að það hafi einhver áhrif
á þau.
Kennarinn þarf öðru hvoru að taka
tíma til að útskýra nytsemi sparsem-
innar fyrir börnunum, jafnframt og
hann útskýrir það, sem hið almenna
viðskiftalíf krefur af einstaklingnum,
t. d. ráðvendni, reglusemi, trúmensku
o. fl. Þvínæst þarf hann að framfylgja
kenningum sínum í verkinu og mun
ávaninn verða drjúgvirkastur.
Gott verkefni til að byrja með eru
skólaáhöld barnanna. 011 eru þau
einhvers viíðj. Þótt penni kosti ekki
nema 2 aura, er hann of dýr til
að týna honum eða skemma hann.
Börnin þurfa að gæta vel áhalda sinna;
ekki að fleygja þeim sitt í hvert lag.
Ef þau fá eitthvað að láni hvert hjá
öðru, sem helst ætti aldrei að vera,
þarf kennarinn að hafa nákæmar gæt-
ur á, að því sje skilað aftur. Kenn-
arinn þarf að láta í Ijósi ánægju sína
við þau börn, sem eru sparsöm og
hirðusöm, þá mnnu fleiri koma á
eftir.
Annað verkefni er fatr.aður barn-
anna. Kennarinn þarf að gæta þess
vandlega að börnin ekki skemmi fötin
að óþörfu. Hann þarf að láta í Ijósi
ánægju yfir því að föt eru vel hirt og
útnýtt. Hann má ekki líta smærri
augum á drenginn í bættu buxunum,
en drenginn í heilu buxunum. Kenn-
arinn ætti einnig að fræða börnin um
hverskonar föt sjeu hagkvæmust ís-
lendingum og minna þau á, að »holt
sé heima hvað«,.eins í þessu efni
sem öðru.
Um munaðarvöru ætti kennarinn að
gefa börnunum þetta ráð: Þið eigið
einskis að neyta, sem líkami ykkar
þarfnast ekki. Munaðarvaran gerir
ykkur ekkert sælli en getur gert ykkur
ósælli.
Jeg býst við að fáir eða engir
SKÓLABLAÐIÐ
kennarar hjer á landi þurfi að venja börn
af tóbaksnautn eða vínnautn, en þeir
þurfa að búa svo um hnútana að þau
venjist ekki á slíkt síðar. Tækifæri
hefir hann nóg til að útskýra skaðsemi
þessara nautna. Hann þarf að koma
inn hjá börnunum fyrirlitningu á slíku,
gera það hlægilegt og heimskulegt í
augum þeirra, þá mun sómatilfinning
sérhvers barns aftra því frá þessum
nautnum.
Til þess að venja börnin á söfnun
er nauðsynlegt að aurasjóðir sjeu sem
víðast, og ættu kennarar að hvetja
börnin til að leggja í þá og styðja
slíkar stofnanir sjálfir. Væri jafnvel
æskilegt að þeir gengjust fyrir að
þeim yrði komið á fót, ef þeir hefðu
nokkur tök á því.
Kennarar mega vera vissir um það,
að þótt þeim mæti mótstaða foreldra
í flestu öðru, sem að starfi þeirra lýt-
ur, þá mundu þeir vinna með þeim í
þessu efni. Mun það flestum foreldr-
um hugleikið að börn þeirra verði
sparsöm. Jeg býst jafnvél við að þetta
yrði meðal til að efla samvinnu for-
eldra og kennara við uppeldisstarfið.
og þótt ekkert annað ynnist við það
væri þó nokkuð fengið.
Jeg vona að kennarar landsins Ijái
þessum orðum eyru og láti þau ekki
inn um annað en út um hitt eyrað.
Taki þeir þetta mál til íhugunar veit
jeg að framkvæmdir koma á eftir og
þá er tilgangi mínum með línum þess-
um náð. Pá veit jeg að fleyið breytir
ofurhægt stefnu, því sem sagt, kenn-
arastjettin heldur um stýrissveifina.
s.j.
Gr
Kennaraskólinn
byrjar næsta haust vetrardaginn
fyrsta. Jeg hef fengið fyrirspurnir úr
ýmsum áttum um það, hvort þess
mundi verða kostur framvegis að fá
inngöngu í 2. bekk hans og 3. og þá
jafnframt hverjum skilyrðum það verðí
bundið.
í 3. gr. laga 22. nóv. 1907 um stofn-
un kennaraskóla er það lagt á vald
stjórnarráðsins að veita slík leyfi eða
synja um þau. Jeg hefi því leitað at-
kvæði þess um þetta efni og fengið
aftur það svar, »að innganga í 2. bekk
skólans verði leyfð fyrst um sinn, og
í 3. bekk næsta haust, en eigi síðar,
nema sjerstakar ástæður sjeu til. Auð-
vitað er inntaka í efri bekki skólans
bundin því skilyrði, að hlutaðeigend-
ur hafi náð sama þroska og kunnáttu,
sem skólinn heimtaraf nemendum sín-
um, til þess að þeir verði fluttir upp
í þann bekk, sem um er að ræða«.
Eftir þessum brjefum er mönnum
þá óhætt að sækja um inngöngu í
hvern bekk kennaraskólans, sem þeir
vilja, í þetta sinn, svo framarlega sem
þeir fullnægja skilyrðum þeim, ergjöra
skal grein fyrir hjer á eftir; en jeg bið
menn að gá að því, að það er ekki
nema í þetta sinn, að dyrnar standa
opnar að 3. bekk, og búast má við,
að sama verði um 2. bekk áður en
langt um Iíður, því að svo er tilætlað,
að sú verði aðalreglan, að alþýðukenn-
arar gangi framvegis gegnum alla 3
bekki kennaraskólans. Eftir reglugjörð
skólans er námsgreinum skift svo á
bekkina og kenslu yfirleitt þannig hag-
að, að þegar í 1. bekk fer fram nokk-
uð af þeirri fræðslu, sem sjerstaklega
er kennurum ætluð. Ekki er heldur
því aó leyna, að það vilja kennarar
skólans helst, að þeir, sem ætla sjer á
annað borð að sækja fræðslu hingað,
dvelji hjer allan skólatímann, 3 vetur;
þykist hver kennari njóta sín best með
því að fá að kenna sjálfur sínar náms-
greinar frá byrjun.
Undantekning frá meginreglunni er
gjörð þessi fyrstu ár, einkum vegna
þeirra, sem voru byrjaðir á námi áður
en kennaraskólinn varð til; það hefði
verið hart að láta þá gjalda þess; en
nú vita allir af honum úr þessu, og
geta því eins byrjað nám sitt í hon-
um eins og öðrum skólum, ef þeir
ætla sjer að ganga kennaraleiðina.
Til leiðbeiningar fyrir þá, sem ætla
sjer í skólann i haust, set jeg hjer
skilyrði þau, sem inntökuleyfið er
bundið í hvern bekk fyrir sig.
Þessi eru almenn inntökuskilyrði
samkvæmt reglugjörð skólans:
»1. Að nemandi, sem tekinn er í
neðsta bekk, sje eigi yngri en 18
ára, í miðbekk eigi yngri en 19
ára, og í efsta bekk eigi yngri
en 20 ára.
2. Að hann sje ekki haldinn af nein-
um næmum sjúkdómi, eða öðr-
um likamskvilla, sem orðið geti
hinum nemendunum skaðvænn,
eða gjöri hann sjálfan óhæfan til
að gegna kennarastarfi.
3. Að siðferði hans sje óspilt.«
Jeg tek það fram, að engin undan-
þága fæst frá aldursskilyrði því, sem
reglugjörðin setur; verður hver um-
sækjandi að sýna aldursskýrteini til
sannindamerkis; sömul. læknisvottorð
um það, að hann fullnægi skilyrði því
um heilbrigði, sem að ofan er ritað.
»Til þess að verða tekinn í neðsta
bekk kennaraskólans, verður nem-
andinn:
1. Að hafa þekkingu á kristnum fræð-
um að minsta kosti eins og nú
er heimtað til fermingar.
2. Hann verðurað getalesið íslensku
skýrt og áheyrilega, auðvelt, ó-
bundið mál, og geta sýnt, að hann
skilji efni þess, sem hann les.
Hann á að þekkja hinar helstu
málfræðil. hugmyndir og kunna
helstu atriði í ísl. beygingarfræði.
Enn fremur á hann að geta skrif-
að ritvillulítið, og svo að lesmerki
sjeu nokkurn veginn rjett sett,
stutta ritgjörð um kunnugt efni.
3. Hann verður að kunna 4 aðal-
greinir reikningsins með heilum