Sovétvinurinn - 01.03.1933, Qupperneq 3

SOVÉTVINURINN
3
upp bókaverzlun. Gamlir og ungir eru
með bækur undir hendinni.
Svo ef það skyldi nú fjúka í ykkur
yfir því, hvað pappírinn er ljótur og
hættir við að tætast upp í pennann,
þá ætla eg að minna ykkur á eitt: Fyr-
ir byltinguna voru að visu tvö þúsund
kirkjur í Moskva, en það voru yfir
hundrað miljónir manna í landinu,
sem hvorki kunnu að-Ie.sa né skrifa.
Það var einn liðurinn í
fyrstu fimm ára áætluninni,
að kenna hundrað miljón
mönnum að lesa og skrifa.
Og þessi ásetningur var
framkvæmdur. — Nú má
segja, að meginþorri þessa
fólks, sem áður var hald-
ið í fullkominni villi-
mennsku, hafi lært að lesa
ög skrifa. Fvrir byltinguna
gengu á ári rúmar 7 mil-
jónir betur stæðra barna í
skóla; í fyrra gengu 20
miljónir verkamannabarna
í skóla. Fyrir byltinguna
voru nemendur æðri skóla
rúm 300 þúsund, (tölurnar
eru frá 1914—15) og það
voru hér um bil allt ungir borgarar,
sem verið var að mennta til þjónustu
við auðvaldið ; nú er hálf f jórða miljón
verkamanna á æðri skólum í Rússlandi
menntaðir með uppbyggingu sósíal-
ismans fyrir augum.
■Þegar þið verðið gramir yfir því,
hvað vondur sé pappírinn í rússnesku
bókunum og bréfsefnunum, þá skuluð
þið minnast þessa: áður voru hér
hundrað miljón verkamenn og fátæk-
ir bændur, sem kunnu hvorki að lesa
né skrifa.
Og ef þið komið til Sovétríkjanna
aftur, þegar líður á aðra fimm ára á-
ætlunina, þá skal eg ábyrgjast, að þið
fáið betri pappír.
Skórnir.
Þið hafið oft lesið í Morgunblaðinu,
að rússneski verkalýðurinn sé skólaus
og líti öfundaraugum á skófatnað fínna
útlendinga. Og eg ætla að fullvissa ykk-
ur um það íyrir fram, að þegar þio
komið til Sovétríkjanna, munuð þið sjá
fjölda marga verkamenn, sem hafa
ekki öllu betri fótabúnað en verkamenn
á Eskifirði eða Bolungarvík. Nú hugs-
ið þið kannske sem svo: Var þá til—
vinnandi að gera allan þennan upp-
steyt í Rússlandi úr því að fjöldi verka-
manna hefir eftir allt saman ekki f eng-
ið öllu betri skó en verkamenn á Eski-
firði og í Bolungarvík? En nú skal eg
segja ykkur sögu úr hagskýrslunum
x'ússnesku: Fyrir byltinguna voru búin
til 12 miljón pör af skóm í Rússlandi
á ári, og mikið af því var útílutnings-
vara. Það var sem sé á annað hundrað
Bóksala á götu.
miljónir manna í Rússlandi fyrir bylt-
inguna, sem aldrei höfðu séð stígvéla-
skó á æfi sinni, auk heldur sett þá upp.
Setjum hins vegar svo, að nægur skó-
fatnaður hefði verið á markaðnum. I
evrópiska Rússlandi einu saman voru
á fjórðu miljón bændafjölskyldur, —
h. u. b. 20 miljónir manna — þar sem
heimilisfaðirinn hafði ekki meira en
17 rúblur peningatekjur árlega af-
gangs búrekstrinum til þess að kaupa
fyrir föt handa f jölskyldunni og aðrar
heimilisnauðsynjar. Og samt var þetta
ekki fátækasta fólkið í Rússlandi.
Mundi nú þetta fólk hafa keypt sér
mikið af skóm?
Hvað hafði þá allur þessi mann-
fjöldi á fótunum? Á sumrin gekk fólk
berfætt. Og á vetui'na batt það poka-
druslum um leggina og trésóla undir
ilina eða vafði fætur sína næfrum. Nú
eru næfraskórnir að verða forngripir í
Rússlandi. Þið munuð að vísu sjá marga
verkamenn á slitnum skóm og marg-
viðgerðum skóm, en hvar sem þið far-
ið, munuð þið sjá verkamenn á skóm.
Rússneskir verkamenn og kotbændur
gei’ðu byltinguna 1917 til þess að geta
fengið sér skó. I fyrstu fimm ára á-
ætluninni reistu þeir fjölda margar
verksmiðjur, sem eiga að vinna leður
og framleiða skó. Nú, með upphafi
annarar fimm ára áætlunarinnar eru
þessar verksmiðjur komnar í gagn, og
áður eh árið er liðið, munu rússneskir
verkamenn vera svo skóaðir, að það
samsvari því, að hver verkamaður á
Eskifirði og Bolungarvík ætti að
minnsta kosti fimm pör af skóm.
Þegar þið lítið á skófatnað rúss-
neskra verkamanna, sem er að vísu
enn fjarri því að jafnast á við skófatn-
að flnna borgara í auðvaldslöndun-
um, þá skuluð þið vera þess minnugir,
að fyrir byltinguna voru á annað hundr-
að miljón verkamenn í Rússlandi, sem
aldrei á æfi sinni höfðu séð skó.
Hvernig á að skipuleggja sendinefndina?
Vei'klýðsfélögin rússnesku taka við
nefndarmönnum við landamæi’i Rúss-
lands, og skila þeim þangað aftur.
Vegna fjai'lægðarinnar er því mik-
ill kostnaður fólginn í ferðunum til og
frá landamærunum. Þessi kostnaður
nemur um 4—500 krónur á mann.
Hvei'nig á nú að ná þessum nauðsyn-
legu ferðapeningum saman?
Þeim vei'our að safna meðal þess
vei'kalýðs og allra þeii'ra manna, sem
hafa áhuga á því að kynnast sem
bezt ástandinu í lamdi alþýðunnar og
vilja leggja eitthvað af mörkum til
þess að kosta fimm fulltrúa úr sinni
stétt, sem eftir heimkomu skýra satt
og glöggt frá því, er fyrir augu þeii'ra
bar.
í öði'u lagi er nauðsynlegt að fé sé
safnað til ferðai'innar með samskot-
um frá sem f lestum mönnum úr alþýðu-
stétt, til þess að val sendinefndar-
manna þurfi ekki að fara eftir því,
hverjir hafi efni á því að greiða kostn-
. aðinn sjálfir, heldur aðeins- með tilliti
til þess, hverjum verkafólkið helzt
vill fela þetta trúnaðai’starf á hendur.
Auðvitað mun Sovétvinafélagið,
jafnframt því sem frjáls samskot
verða hafin, gera tili'aun til þess að ná