Sovétvinurinn - 01.07.1934, Side 4

Nýr skóli.
önnur 5-ára-áætlunin verð-
ur að »8kapa okkur rnögu-
leika til að ala upp nýja,
heilbrigða, lífsglaða kynslóð
verkamanna, sem fær sé um
að hefja vald Sovétríkjanna
eins hátt og vera her«.
(Stalin).
nú ber nafn lians — fyrsta verkamannsins, sem
kosinn var á þing rússnesku keisarastjórnarinnar
(dúmuna). Þetta eru mennirnir, sem standa í broddi
Sovétríkjanna, tveir af hinum sjö sambandsforset-
um, sem bver um sig fer með umboð af hálfu ein-
hvers sambandslýðveldanna. 1 forsetaráði Sovétríkj-
anna er einn Rússi, einn Ukrani, einn Hvítrússi,
einn Armeningur, einn Tadschiki, einn Turkmeni
og einn Usbeki.
Hverir eru í broddi hinna annara ríkja? Auk
konungsættanna, sem enn ríkja í mörgum lýðræð-
islöndum, verða fyrir okkur á þjóðhöfðingjalista
Evrópu tveir marskálkar (Pilsudski og Hindenburg),
nokkrir háskólakennarar, og allur meginþorrinn er
báttsettir embættismenn, sem aldrei hafa svo mök
við almenning, að ekki fylgi þeiin þrefaldur lög-
regluhringur, þegar bezt lætur, enda kunna slíkir
menn betur við sig í samkvæmissölum en á fjöl-
mennum mannfundum alþýðu.
Sovétskipulagið er í ákveðinni mótsetningu við
allar tegundir lýðræðisfyrirkomulags; það hefir ojm-
að almenningi leiðina til betri framtíðar með því
að afnema arðrán einstaklinganna eins af hendi
annars og leggja grundvöllinn að skipulagi sósíal-
ismans. Sósíalisminn og hið þjóðernislega frelsi
mynda þá einingu, sem ein megnar að koma í veg
fyrir arðrán og þjóðernisofstæki.
DagbLöðin í Sovétríkjunum
hafa aukizt stórkostlega. 1928 komu út 576 dag-
blöð í 8,800,(X)0 eintaka upplagi. 1929 voru dag-
blöðin 955 og upplag þeirra 12,500,000. 1983 voru
þau komin upp í 9700 og upplagið orðið 36 millj-
ónir. Dagblaðafjöldinn í Sovétríkjunum er 11 sinn-
um meiri en fyrir stríð og upplagið er 13 sinnum
hærra. Fyrir stríðið kom 20% dagblaðanna út í
Moskva og Pétursborg, nú aðeins 1% í þessum borg-
um. Fjöldi þjóðflokka innan Ráðstjórnarríkjanna
hefir nú eignast dagblöð á sínum málum. 1928
komu dagblöðin út á 48 málum, 1933 á 69 málum.
Hér er ekki talinn allur sá gífurlegi fjöldi vegg-
blaða, sem kemur út á öllum lielztu vinnustöðvum
í Sovétríkjunum.
5. maí síðastliðinn var dagblaðanna minnzt há-
tíðlega um öll Ráðstjórnarríkin.
\okk ii í' or5
um húsgagnaiðnað og kjör iðnað-
armanna í Ráðstjórnarríkjunum.
Eftir Bjarna Bentsson.
Það var einn dag, er við sendinefndarmenn dvöld-
um austur í Moskva, að vakið var máls á því inn-
an sendinefndanna frá hinum ýmsu löndum, hvort
ekki væri heppilegt að velja þennan dag til þess,
að menn skiptu sér niður eftir atvinnu- eða iðn-
greinum, svo að hver gæti kynnzt framleiðslunni í
sinni grein sérstaklega. Var þetta síðan ákveðið, og
kaus ég mér að skoða húsgagnaiðnað.
Ég legg af stað með túlk inínum, ásamt einum
Norðmanni, einum Itala, einum Lettlending og
tveimur Austurríkismönnum, er allt voru húsgagna-
smiðir. Fyrst skoðuðum við verksmiðju, er fram-
leiðir skrifborð, stóla og margskonar húsgögn önn-
ur. Hún var gömul, en hafði verið endurbætt eftir
byltinguna, og var nú með öllum nýtízku vélum
og útbúnaði. Við verksmiðjuna vinna 500 verka-
menn. Laun þeirra eru 12—15 rúblur á dag, og ef
þeir vinna meira en þeim er sett, fá þeir verðlaun,
sem nema allt að 20% launahækkun. Sumarfrí fá
þeir hálfan mánuð flestir, en lærlingar allir eins
mánaðar frí með fullum launum. Námstími hjá
lærliuguin er 4 ár. Fyrsta árið fá þeir 40 rúblur á
mánuði og allt frítt, síðan stighækkandi, og 4. árið
eru launin 120 rúblur á mánuði. Stíllinn á hús-
gögnum í þessari verksmiðju var aðallega hinn svo-
nefndi funkis-stíll, en samt var einnig framleitt Jiar
í renaissance-stíl, eftir því sem þótti við eiga á
hverjum stað.
Þar næst skoðuðum við aðra, stærri verksmiðju,
er eingöngu býr til klæðaskájta. Þar vinna 1500
verkamenn, og er framleiðslan 150—160 klæðaskáp-
ar á dag, og vantar þó mikið á, að unnt sé að full-
nægja eftirspurninni, því að fyrir byltinguna þekktu
verkamenn ekki klæðaskápa. Hver skápur kostar
156 rúblur. Á fyrstu árum 5-ára-áætlunarinnar var
þessi verksmiðja byggð með öllum þeim nýtízku
vélum, sem rússneskir hugvitsmenn hafa fundið
upp. Nemendur í þessari verksmiðju vinna 4 tíma
á dag og eru við iðnnám 3—4 tíma. Yngri en 18
ára mega þeir ekki vinna lengri tíma. Verkamenn
við þessa verksmiðju, eins og aðrar, fá, ásamt fjöl
skyldu sinni, ókey|)is læknishjálj). 20% af ágóða
sínuin greiðir verksmiðjan í tryggingarsjóð, en verka-
menn leggja ekkert af launum sínum í tryggingar.
700 verkamenn höfðu verið verðlaunaðir fyrir góða
vinnu, dugnað o. s. frv. Venjuleg mánaðarlaun í
húsgagnaiðnaðinum eru 180 200 rúblur, fyrir utan
4