Alþýðublaðið - 09.07.1965, Page 8

NÝLEGA birtist í dönsku blaði
athyglisvert viðtal við elnn aí
meftlimum Grænlandsráðsins svo
' nefnda, Erik Ninn—Hansen, sem
fyrir margra hluta sakir á erindi
' tii okkar íslendinga, sem erum
miklir áhugamenn um Grænlands
mál. Birtum við hér nokkrar glefs
1 ur úr viðtalinu. Til skýringar má
; geta þoss þegar í uppbafi, að
[; Grænlandsráðið er Græniands
'; málaráðherra til ráðuneytis og
; ■ var sett á laggir í haust er leið.
-f — Það takmark sem við höf
-i ’
um sett okkur með Grænland,
■ t
"■ sagði ráðsmaðurinn, er að breyta
' veiðimannaþjóð í iðnaðarsamfé
! lag m.a. með fólksflutningum og
•; efnahagslegri iðnaðaruppbyggingu.
1; Takmarkinu hefur enn ekki ver
»5 .
ið náð — okkur hefur ekki tek
•! izt að beina þjóðfélagsþróuninni á
!!, Grænlandi í æskilegan farveg.
í- — Hvert er þá takmarkið? spyr
•1 hinn danski blaðamaður og fær
j| svarið:
Ú
.( — Takmarkið — sem kann að
;j; virðast nokkuð fjarlægt — er, að
.] varðveita séreiginleika hinnar
; j grænlenzku þjóðar jafnframt því
• j að koma þjóðinni á sama menn-
lingarstig og a^dar 'þjóðtir Ijlfa
j nú almennt á.
Við megum ekki breyta þjóð
; félagsskipaninni heldur skapa
íjSgílgi

mm
liiiíi
. ' ■ ■''.'

'.'... -
iÉm/á

■* e'
■ ■

mmm
MimÍtWWsiV'JZmri-
Sukkertoppen er dæmigert grænlenzkt þorp. Nú vilja Danir fara að endurskapa þessi gömlu þorp
og færa þau nær nútimanum.
Alsírs
áfall
HVERS vegna ríkir svo mikil
óvissa mn pólitísk markmið nýju
stjórnarinnar í Alsír? Boumedi-
enne ofursti hefur ennþá enga
grein gert fyrir stefnu sinni. For-
mælendur hans segja, að stjómin
sé trú hugsjónum alsírsku bylting
arinnar og brottvikning Ben Bella
forseta sé ekkert annað og meira
en skipti á mönnum. En ef riG
skoðunin og þögn alsírskra leið
toga gera mönnum í Algeirsborg
sjálfri ókleift að komast að raun
um hvað deilan snýst um hefur
ýmislegt komið fram í kommúnista
blöðum í nokkrum löndum, er sýn-
ir að mikið er í húfi.
Á undanförnum árum hefur
hinn sovézki armur heimskommún
ismans æ meir litið á Alsír sem
norður-afrískan framvörð til mynd
unar hálfkommúnistískra stjórna
i nálægum löndum, en þetta en
svipað hlutverk og Kúbu er ætlað
að gegna í Rómönsku Ameríku. í
þessu reikningsdæmi kommúnista
gegndi Ben Bella, með eða gegn
vilja sínum, hlutverki arabísks
Castros, sem fyrr eða síðar mundi
lýsa því yfir, að land hans væri
marxistiskt og ganga í sovézku
herbúðirnar á svipaðan hátt og
Kúba hefur gert.
Rússar þegja. Kína
fagnar.
það menningarstig, sem þjóðin
í ræður við.
En það er ekki hægt að skapa
iðnaðarþjóðfélag og halda land
inu lokuðu á sama tíma.
Ég tel, að áætlunargerð okkar
fram í tímann með Grænland hafi
ekki reynzt allskostar vel, — það
er ekki nóg að skipuleggja og ráð
gera í sífellu án þess að þjóðin
sjálf taki þátt í framvindu mála.
j Þess vegna held ég; að fyrst
I beri okkur að afnema þau miklu
j atvinnuhöft, sem nú eru ríkjandi
á Grænlandi og til þess verður
að endurskoða atvinnulöggjöf
landsins. Þar þyrftu að rísa útibú
og atvinnufyrirtæki bæði frá Dan
mörku og Grænlandi.
í Grænlandi dagsins i dag getur
maður glöggt séð, hvemig áætl
unargerð okkar hefur mistekizt
og orðið viðskila hinu raunveru
| lega ástandi, sem ríkir í Iandinu.
! Fi kiðnaðinn skortir stórlega
J vinnuafl. Og miklu magni af rækj
j um verður að bella aftur í sjóinn
j veena bess að það er ekki nóg
I starfslið í verksmiðjunum til að
plokka þær.
í haust ætlar Grænlandsráðið
að fíalla um bá soumingu, hvort
stofna beri til togaraútfferðar frá
Grænlandi. Eins og sakir standa
veiða Grænlendingar siálfir að
eins um 7 prórent bess fiskiar, er
veiddur er í hafinu um hverfis
það. Að míou áliti er alrsngt. að
látq rívíg koma á fót togar',út.gerð
! inni- Ég á víð bað, að hentugra
I væri að fá Dani til ‘að hefia slík
i an rekstur með einu skilvrði bó:
að beir fengiu eingöngu Græn-
lendinga í vinnu, ef mögulegt
væri.
Margt af því, sem nú gefur að
líta í Grænlandi, vekur hjá manni
ótta um, að þjóðfélagið sé að því
komið að leysast upp- í Egedes
minde eru t.d. notaðir eingöngu
hundar til flutninga. Þar byggja
menn svo nýtízku íbúðir og í sín
um velhugsuðu tilraunum til að
þoka þjóðinni á hærra menningar
stig banna yfirvöldin hundaliald.
Grænlendingar taka aldrei hunda
sina með sér inn á heimilin og
banniö er auðvitað til þess að
hundaflokkar séu ekki á rölti í
bæjunum — en því miður er þetta
Ninn-Hansen: Áætlun viðskila
raunverulegu ástandi.
það sama og að banna Dönum að
eiga b^la.
Mjög áhrifaríkt er að koma á
cumtf útkjálkana og sjá, hvað
hægt ér að bjóða fólki upp á að
lifa við nú á dögum. Ég á við út
kjálka, þar sem engir atvinnumögu
leikar eru- Auðvitað eigum við
ekki að láta fólkið búa á þessum
stöðum og börnin alast þar upp-
— með því erum við að sóa heilli
kynslóð til einskis. Væri ekki nær
því rétta að flytja fólkið frá þess
um útkjálkastöðum, þar sem eng
in framtíðarskilyrði eru fyrir
hendi, og til yfirgefinna bústaða
við Ivigtut og Narssarssuaq, þar
sem hinir fullorðnu gætu hlotið
menntun, er gerði þá hæfa til þátt
töku í fiskiiðnaðinum og börnin
nytu skólagöngu?
Við verðum að mínu áliti, að
opna landið meira — einnig fyr
ir iðngreinum, sem geta veitt þeim
erlenda togaraflotía, sem stund
ar veiðar fyrir landinu, aðstoð, ef
á þarf að halda. Ef við opnum efeki
landið, stofnum við einnig fram
tíð Grænlands sem ferðamanna
lands i stórfellda hættu.
Það leikur enginn efi á því, að
Grænland getur smám saman þeg
ar flug auðveldar svo mjög sam
göngur og færir niður farmiðaverð
ið, orðið eitt mesta ferðamanna
land í heimi sökum óspilltrar nátt
úru sinnar. Þar ætti jafnframt
að veita einhverjum auðkýfing
um tækifæri til að reisa hótel
og yfirleitt þau tækifæri, sem þéir
þarfnast •—'allt með tilliti til
varðveizlu hinnar ósnortnu nátt
úrufegurðar landsins. Hér er líka
dálítið á ferðinni, sem getur stuðl
að að því að Grænlendingum
fleyti áfram í þjóðfélagsþróuninni.
Að mínum dómi hefur Egedes
minde sérstaka kosti til að verða
helzta ferðamannamiðstöðin.
Hins vegar tel ég, að Góðvon
eigi ekki að vera eins stór og hún
er — því að þar skortir alla at
vinnumöguleika, er réttlæti stærð
lienrta*. Ýmsar stöfnanir setja
svip sinn á bæinn — og hann er
‘að þvi kominn að missa sinn
grænlenzka svip.
Skaði sá, sem fall Ben Bella
hefur valdið Rússum, má næstum
teljast ávinningur fyrir Kinverja.
Hin ólíka afstaða, sem þeír tóku
þegar byltingin átti sér stað, gaf
Framför í r
Þ- 2. júlí er rétt ár liðið frá
því að Lyndon B. Johnson Banda
ríkjaforseti undirritaði mannrétt
indalögin, og á þessu stutta tíma
bilj hefir öll réttarstaða þeldökk
Frh. á 10. síðu.
Johnson forseti undirritar mannréttind
3 9. júlí 1965 — ALÞÝÐUBLAÐIÐ