Vísir - 23.02.1959, Blaðsíða 3

Mánudaginn 23. febrúar 1959
VISI&
erfitt að geyma
Gísli lagði ótrauður út í beljandi straumiðuna. Hann var á' „Er ekki
gríðarstórum og sterkum hesti, sem hann átti, og teymdi fola. I grösin?“ !
Hann reið skáhalt á móti straumbroti. Þegar hann var kominn | „Jú, máður verður að með-
nokkurn spöl út í ána, vfar orðið svo djúpt, að vatniö flaut yfir höndla þau á sérstakan hátt. Eg i
lærin á Gísia. Folinn var ekki eins stór og reiðhestur Gísla, verð að þurrka þau ákaflega
og þar kom, að beljandi jökulvatnið sópaðist yfir hann. Folinn vel, og geyma þau á vel þurr-
kippti þó í tauminn, og við það fóru beir Gísli og hesturinn um stað, svo þau ekki eyðilegg-
aftur yfir sig, og steyptust á bólakaf í hyldýpið fyrir neðan ist. Svo sýð eg þetta eftir hend-
brotið. Eg sá svona af og til ofan á hausana á 'þeim, þar sem inni.
þeir bárust með straumkastinu niður eftir ánni . . .
Hann kom
vúða við.
Það var hann Erlingur
Filippusson, grasalæknir, sem
sagði mér þessa sögu núna um
daginn, þegar eg staldraði við
hjá honum stundarkorn og
spjallaði við hann. Erlingur
hefur margt heyrt og séð á
sínum 85 árum síðan hann
fyrst sá þennan heim að Kálfa-
fellskoti í Fljótshverfi, Vestur-
Skaftafellssýslu.
Strax í æsku íór Erlingur að
hjálpa ömmu sinni til að tína
grös ag ýmsar jurtir, sem hún
notaðí til lækninga, og síðan
tók mcðir hans við. Hún var
eini „læknir" sveitarinnar um
langan tíma, útlærð Ijósmóðir,
heppin og lagtæk í starfi, enda
naut hún þess trausts land-
læknis, að hann sendi henni
stöðugt lyf og annað, er hún
þurfti naeð til starfans.
14 ára gamall fór hann að
heiman. Hann var hjá síra Páli
á Þingmúla einn vetur, og síðan
fyrir hans áeggjan á Eiðaskóla,
þar sem hann lærði búfræði.
Erlingur kom víða við og fékkst
við margt næstu árin á eftir,
en síðan 1917 hefur hann verið
búsettur hér fyrir sunnan.
Konu sína missti hann 1934, en
þau áttu 12 börn og eru níu
þeirra enn á lífi.
Lærði hiá
ömmu sinni.
„Hvernig stóð á því, að þú
byrjaðir á grasalækningum?“
„Ja það hefir sjálfsagt verið
orsökin, að hún amma mín
gerði svo mikið af því að nota
grös til Iækninga.“
„Austur í Skaftafellssýslu?"
„Bæði þar og hér fyrir sunn-
an. Hún bjó að Kvískerjum í
tuttugu ár. Svo fluttist hún
austur aftur og hélt þessu
áfram. Eg var þá unglingur,
mjög hændur að ömmu, og
hjálpaði henni við tínslúna.“
„Amma þín og síðar mamma
þín. Það er eins og læknisstörf-
in hafi gengið í ættir hjá ykk-
ur.“
„Já, það er rétt. Eg lærði líka
margt og mikið hjá mömmu,1
enda aðstoðaði eg hana mikið |
við þetta, sérstaklega eftir að
hún fór að missa heilsuna. Það
var sífeld aðsókn til hennar, og'
■eg tók smátt og smátt að mér
að sinna því.“
..Þjí hefur þá að mestu lært
hjá henni?“ |
„Bæði hjá henni, cg svo af
bókum, eftir að eg fór að fá
meiri áhuga fyrir þessu og
stunda það óskipt.“
„Segðu mér, Erlingur, eru
það aðallega grös, sem þú not-
ar til lyfjatilbúnings?‘‘
„Já, eingöngu grös.“
„Margar tegundir?“
,,Já, þó nokkrar. Aðallega
ýmsar tegundir mosa. Fyrst og
frernst nokkrar .viðurkenndar
mo'sategundir, en. svo hefi eg
3agt mig fram um aðfinna fleiri
grös,- sem ætla mætti að nota
mætti til slíkra lrluta. Eg hefi
svo fengið skorið úr um lækn-
ingamátt þeirra með tilraun-
um.“
Þetta er
geysimikil vinna.
„Hvaðan færðu
grös?“
„Hvers konar lyf eru þetta
aðallega? . Áburður, inntökur
eða hvað?“
„O, ýmiskonar. Bæði áburð-
ur og inntökur."
„Er ekki nein sérstök veiki,
sem þú átt helzt við. Eg á við
holzt þessi't.d. gigt, eða þessháttar?“
„Nei, það er ekkert sérstakt.
# H? 4*
*
*
»
lœkna

ALLS KONAR KVILLA"
' vi« ^ o
anaðkomandi
til.“
áhrif komi þar
Maðurinn gerði svo og
vaddi sýnilega ánægðari.
„Eg er oft andskoti slæmur
maganum,“ sagði eg. „Ef eg
rekk of mikið kaffi, eða fer á
dlirí, hef eg fjandans þrautir
eftir. Heldurðu, að þú eigir
tthvað við því handa mér?“
■Já, það gæti eg hugsað.
Maður gæti nú athugað það.
Þú gætir hringt til mín.“
„Þakka þér fyrir. Þú átt
’.ltaf til einhvern forða af þess-
m lyfjum?"
„Já, eg á alltaf grösin, ,og
vo sýð eg eftir hendinni.“
„Notar þú nokkur önnur lyf
en þau, sem þú býrð til sjálf-
ur?“
„Nei, aðeins mín eigin grasa-
lyf.“
Það er nóg
að gera.
„Þetta er orðið fullkomið
starf hjá þér, er það ekki? Þú
starfar ekkert annað?“
„Nei, eg hefi nóg að gera í
þessu og meir en það. Maður
þolir heldur ekki eins mikið,
þegar maður er orðinn svona
fullorðinri."
„Nei, það mun orð að sönnu.
Þú ert orðinn 85 ára, og hefur
margt reynt á lífsleiðinni. Get-
urðu ekki sagt mér einhverja
sögu frá þínum yngri árum,
sem lesendum Vísis mundi
þykja gaman að heyra?“
„Það gæti nú kannske vel
verið. Við skulum sjá. Það væri
þá ef til vill einhver hrakninga-
saga að austan frá mínum yngri
árum.“
„Eg á alltaf grösin, og svo sýð eg eftir hendinni.“
„Eg fer nú víðs vegar til
tínslu. Víða um land. Hefi gert
það sjálfur að miklu leyti, þó
hafa börnin mín mikið hjálpað
mér við tínsluna.“
„Þau eru náttúrulcga löngu
farin að þekkja þau grös, sem
þú notar.“
„Já, þau gera það. Þetta er
geysimikil vinna, að tína grös-
in. Eg er nú farinn að þekkja
staðina, sem reynandi er að
fara á til tínslu. Eg.sker jurt-
irnar alltaf þannig að ræturnar
skemmist ekki, svo að þær nái
að vaxa á ný, bæði fyi’ir mig
og þá, .sem síðar kunna að
koma. Annars er geysidýrt að
stunda tínslu, því yfirléitt er
ekki hægt að fara með áætlun-
arbílum, maður verður að'leigja
bíl, og þú veist nú livað það
kostar.“
„Já, það er hætt við því, sér-
staklega ef langt skal fara. Þú
notar töluvert af fjallagrösum,
er það ekki?“
„Nei, fjallagrös.nota.eg ekk-
ert.“
Eg lækna allskonar kvilla,
bæði útvortis og innvortis. T. d.
hef eg græðandi lyf við sár-
um.“
Eg er spíritisti.
Lyfin eru aldrei
skaðleg.
„Þú ert andatrúarmaður?“
„Eg er spíritisti. Eg hefi á-
jhuga fyrir þeim málum og trúi
! ýmsu því, sem kemur þar fram.
Að vísu má segja, að sumt,
sem fram kemur á miðilsfund-
um sé dálítið ruglingslegt, en
það má vinsa úr því. Og það
er staðreynd, að þar kemur
ýmislegt fram, sem ómótmæl-
anlegt er.“
„Svo maður vílti aftur að
sjúkdómsgreiningunni. Ef nú
svo tækist til, að sjúkdómur-
inn væri annar, en sá sem þú
álítur og gefur lyf við, — gæti
það ekki verið skaðlegt?"
„Nei, lyfin geta atdrei verið
skaðleg. Þau eru þannig í eðli
sínu, að þau geta° ekki gert
skaða.“
„Þá veist að sjálfsögðu um
hvernig sjúklingum þínum
reiðir af. Veistu af mörgum,
sem þú hefur getað læknað?“
l „Já, fjöldamörgum. Það er
fjöldinn allur, sem hefir fengið
bata.
„Hvernig ferðu að því að
komast að því, um hvaða veiki
er að ræða í hverju tilfelli.
Rannsakar þú manninn á ein-
hvern hátt, eða lætur þú nægja
að hann lýsi sjúkdómi sínum Blessaður Erlingur minn,
fyrir þér?“ hjálpaðu mér.
„Það er nægjanlegt að eg tali j Nú var barið að dyrum og
við manninn. Eg þarf að tala við ^ inn kom maður með innpakk-
hann sjálfur, og þegar hann aða flösku.
hefui lýst veikinni, finnst mér ! „Blessaður, Erlingur minn ■—
eg geta sagt til um það með hjálpaðu mér með þetta aftur.
vissu, hvað að honum er.“ J Eg var að reyna að ná í þig og
„Þar er það reynsla þín, sem j bað systur þína um að hjálpa
kemur í góðar þarfir?“
„Já, rejmslan, og svo finnst
mér bara einhvern veginn eins
og mér sé hjálpað til þess.“
„Einhver hjálp frá öðrum
heimi?“
„Hvaðan, eða hvernig, veit
eg ekki, en mér finnst sem ut-
Þið komið
ekki lifandi aftur.“
„Já, hvernig væri að þú
segðir mér. eina slíka?“
„Við skulum sjá. Já. Það var
svoleiðis, að eg fylgdi honum
Gísla silfursmið, sem þá var
póstur í Skaftafellssýslunni,
frá Prestsbakka og austur í
Borgir, í Hornafirði. Þetta var
laust eftir nýárið, sennilega
fyrsta ferð eftir nýár. Það var
mikill snjór nýfallinn, — upp-
j undir það hnésnjór, sem lá ofan
j á gömlum, frosnum snjó. Dag-
inn, sem við fórum austur að
Núpsstað fór að rigna, og
j rigndi aldeilis mikið. Jón bóndi
að Núpsstað vildi ekki að við
legðum í Núpsvötnin því þau
j væru orðin alófær, og komin
heim undir tún. „Ekkert gerir
nú til þótt við lítum á þau,“
segif Gísii. „Já, en þið megið
bara ábyrgjast að leggja ekki í
vötnin,“ sagði Jón, ,,,því að þið
komið ekki úr þeim lifandi
aftur.“
Við lögðum nú af stað, og
vötnin voru eins og einn haf-
sjór yfir að líta, aðeins á ein-
staka stað sá maður eyjar upp
úr. Álar, sem vanalega voru
ekki til, voru nú svo djúpir að
þeir voru í miðjar siður. Loks
komum við að aðalvatninu, og
Gísli fór að reyna, og eg beið
með koffortahestana á eyrinni
á meðan.
Þeir hurfu £ ána.
Gísli lagði ótrauður út í
beljandi straumiðuna. Hann
var á gríðarstórum og sterkum
hesti, sem hann átti og teymdi
fola. Hann reið skáhalt á móti
straumbroti. Þecar hann var
! mér, en úr því að eg hitti þig,
1
þá veit eg að þú verður svo
góður....“
„Já, eg get það ekki í dag,
en eg skal reýria mjög fljótlega. (
Skildu flöslcuna eftir, góði, og. kominn nokkurn spöl útí ána,
eg skal bjarga þ.essu við strax var orðið svo djúpt, að vatnið
og eg mögulega get.“ Frh. á 11. siðu.